(Tổ Quốc) - Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp, số vụ án hình sự đã khởi tố tăng so với nhiệm kỳ trước. Trong đó, đã khởi tố nhiều vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế xảy ra trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng...Tội phạm về tham nhũng, chức vụ được khởi tố tuy có giảm nhưng có nhiều vụ án gây thiệt hại đặc biệt lớn và nhiều bị can từng giữ chức vụ cao trong cơ quan Đảng, Nhà nước.
Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí phát biểu trước Quốc hội sáng 25/3
Nhiều bị can từng giữ chức vụ cao trong cơ quan Đảng, Nhà nước
Trong phiên làm việc buổi sáng ngày làm việc thứ hai của Kỳ họp 11, Quốc hội đã nghe Viện trưởng Lê Minh Trí báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV của Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC).
Theo Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp, số vụ án hình sự đã khởi tố tăng so với nhiệm kỳ trước. Trong đó, đã khởi tố nhiều vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế xảy ra trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, đầu tư công gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Tội phạm về tham nhũng, chức vụ được khởi tố tuy có giảm nhưng có nhiều vụ án gây thiệt hại đặc biệt lớn và nhiều bị can từng giữ chức vụ cao trong cơ quan Đảng, Nhà nước.
Tội phạm sử dụng công nghệ cao, nhất là các hành vi lừa đảo, tổ chức đánh bạc qua mạng internet tăng. Tội phạm về ma túy tăng nhiều nhất, số vụ án có tính chất, quy mô lớn được phát hiện ngày càng nhiều. Các tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại và khiếu kiện hành chính tiếp tục tăng, nhiều vụ khiếu kiện hành chính phức tạp.
Ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát khởi tố 375.884 vụ án hình sự, tăng 1,2%; kiểm sát việc giải quyết 1.713.874 vụ, việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, tăng 22,5% và 33.011 vụ án hành chính, tăng 10,1%.
Hủy hơn 700 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án thiếu căn cứ pháp luật
Cũng theo ông Lê Minh Trí, trong nhiệm kỳ qua, Viện trưởng VKSND tối cao đã chỉ đạo toàn Ngành quán triệt, thực hiện nghiêm, hiệu quả các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp và phòng, chống tham nhũng, các yêu cầu của Đảng, Quốc hội về công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; nỗ lực triển khai, thực hiện đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp, tạo sự chuyển biến tích cực trên tất cả các mặt công tác, nhất là nhiệm vụ phòng, chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm.
5 năm qua, toàn Ngành đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 561.174 nguồn tin về tội phạm; qua kiểm sát đã ban hành hơn 220.000 văn bản yêu cầu Cơ quan điều tra kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm; đồng thời, trực tiếp kiểm sát gần 4.900 cuộc tại Cơ quan điều tra.
Đáng chú ý là Viện Kiểm sát đã yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố hơn 3.000 vụ án, tăng 64%; ra quyết định hủy hơn 700 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án thiếu căn cứ pháp luật và trực tiếp quyết định khởi tố vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra tiến hành điều tra gần 150 vụ án, tăng 07%;...
Viện kiểm sát các cấp thực hành quyền công tố, kiểm sát việc bắt, tạm giữ 326.795 người; trực tiếp lấy lời khai đối với hơn 223.000 người nhằm bảo đảm việc ra các quyết định phê chuẩn có đầy đủ cơ sở, căn cứ pháp lý. Viện kiểm sát các cấp đã quyết định không phê chuẩn hàng nghìn lệnh, quyết định không có căn cứ hoặc trái pháp luật của Cơ quan điều tra, cụ thể gồm: 600 lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, tăng gần 20%; 800 quyết định gia hạn tạm giữ, tăng gần 70%; 1.300 lệnh tạm giam, tăng gần 40%; 1.100 lệnh bắt bị can để tạm giam, tăng gần 50%.
Các ĐBQH nghe báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí.
"Mặt khác, Viện kiểm sát đã trực tiếp ra quyết định hủy bỏ gần 3.000 quyết định tạm giữ và yêu cầu CQĐT bắt tạm giam hơn 300 bị can theo đúng các quy định của pháp luật" - Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí cho biết.
Năm 2020, tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo giảm mạnh so với năm 2019
Nêu rõ một số tồn tại, hạn chế của ngành Kiểm sát trong nhiệm kỳ vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự vẫn còn các trường hợp bị oan trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố có liên quan đến trách nhiệm của VKSND.
Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự vẫn còn để xảy ra một số trường hợp bị truy tố oan; truy tố sai tội danh, sai khung hình phạt; VKSND phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa. Một số kháng nghị thiếu căn cứ, sau đó VKSND cấp trên phải rút kháng nghị của VKSND cấp dưới.
Đối với công tác điều tra của Cơ quan điều tra VKSNDTC, tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và tỷ lệ giải quyết án một số năm còn chưa đạt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội. Đáng lưu ý, năm 2020, tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo giảm mạnh so với năm 2019; tỷ lệ giải quyết án rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội.
"Số vụ án khởi tố trung bình 50 vụ/1 năm thì dư luận cử tri cho rằng, số lượng các vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp đã được phát hiện, khởi tố, điều tra chưa phản ánh đúng tình hình vi phạm, tiêu cực trong hoạt động tư pháp" - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Lê Thị Nga nhấn mạnh.
Ngoài ra, chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên về việc giải quyết vụ án trong một số phiên tòa chưa cao. Số bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của TAND cấp huyện bị VKSND cấp cao kháng nghị giám đốc thẩm ít hơn so với trước đây khi VKSND cấp tỉnh có thẩm quyền này.
