6 loài linh trưởng được cứu hộ và chăm sóc duy nhất tại Cúc Phương mà không một nơi nào trên thế giới có cơ hội này

Đây là Hội nghị quan trọng, đánh dấu kết quả, thành tựu quan trọng sau 30 năm Vườn quốc gia Cúc Phương thực hiện việc cứu hộ các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam.

Ông Nguyễn Mạnh Cường, Giám đốc Dự án linh trưởng Việt Nam chia sẻ: Trải qua 30 năm hợp tác với Hội Hội động vật Frankfurt (1993 - 2013) và Vườn thú Leipzig (2013-2023), Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng trân trọng.

Theo ông Cường, một trong những kết quả nổi bật của Dự án là đã thành lập một Trung tâm cứu hộ và bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam. Tại đây đang cứu hộ và bảo tồn trên 180 cá thể của 14 loài và phân loài linh trưởng quí hiếm. Tất cả các cá thể linh trưởng tại Trung tâm đang được chăm sóc tốt.

"Có 12 loài đã cho sinh sản thành công với trên 200 cá thể, trong đó có 3 loài lần đầu tiên được sinh sản trong điều kiện nuôi nhốt trên thế giới. Đó là: Voọc mông trắng, Voọc đầu trắng và Voọc Chà vá chân xám. Có 6 loài được cứu hộ và chăm sóc duy nhất tại Cúc Phương mà không một nơi nào trên thế giới có cơ hội này".

Giám đốc Dự án linh trưởng Việt Nam, nhấn mạnh: "Đặc biệt qua điều tra nghiên cứu đã phát hiện thêm được 1 loài mới cho khoa học, đó là loài Chà vá chân xám (Pygathrix cinerea); tái thả thành công trên 150 cá thể của 5 loài linh trưởng về môi trường tự nhiên như: Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, KBTN Kẻ Gỗ, VQG Phong Nha Kẻ Bàng, VQG Cúc Phương và Quần thể danh thắng Tràng An. Đồng thời Dự án đã tăng cường thêm cơ sở vật chất cho công tác bảo vệ rừng như ô tô, xe máy, bộ đàm.. và tổ chức nhiều đợt nghiên cứu thực địa về sự phân bố, tình trạng của các loài Linh trưởng ngoài tự nhiên để xây dựng chiến lược bảo tồn loài này ở Việt Nam…".

Giám đốc Vườn quốc gia Cúc Phương, Ông Nguyễn Văn Chính cho biết, trong nhiều năm qua, nhất là sau khi Nhà nước có chủ trương đổi mới, có định hướng xã hội hóa công tác bảo tồn đa dạng sinh học, đơn vị đã nhận được nhiều nguồn lực, nhiều sự hỗ trợ kể cả trong và ngoài nước để thực hiện công tác bảo tồn.

Theo ông Chính: "Dự án bảo tồn các loài linh trưởng quý hiếm của Việt Nam tại Vườn quốc gia Cúc Phương từ lâu được đánh giá là mô hình cứu hộ loài nguy cấp tiêu biểu trong khu vực và trên thế giới, bởi vì, thành quả của Dự án đã giúp bảo tồn và phát triển thành công loài quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao ngoài tự nhiên.

Đồng thời cũng là mô hình nghiên cứu, giáo dục môi trường, tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động cho cộng đồng xã hội, nhất là các thế hệ học sinh, sinh viên, nghiên cứu viên, tình nguyện viên trẻ; đây còn là biểu tượng của sự hợp tác có hiệu quả trong lĩnh vực khoa học bảo tồn loài giữa Vườn quốc gia Cúc Phương với các đối tác của nước ngoài nói chung và Vườn thú Leipzig nói riêng; đúng là ở Dự án này, vai trò đóng góp tăng trưởng, thu hút lao động địa phương, nâng cao nguồn thu nhập cho Vườn và cả sự kết nối và giao thoa giữa văn hóa, nghiệp vụ bảo tồn loài cuả người Đức và văn hóa bản địa, nghiệp vụ bảo tồn loài từ những người làm nghề rừng và cộng đồng cư dân vùng đệm của Cúc Phương,…", ông Chính chia sẻ.

Thú linh trưởng được xem là những loài chỉ thị cho sức khỏe hệ sinh thái, thước đo của mức độ đa dạng sinh học, đồng thời đóng vai trò quan trọng đối với đời sống văn hóa, tinh thần và khoa học phục vụ con người.

Cũng giống như rất nhiều loài động vật hoang dã, các loài linh trưởng của Việt Nam đã và đang trong tình trạng suy giảm, nhiều loài có nguy cơ bị tuyệt chủng cao, nguyên nhân chính là do tác động mãnh liệt của còn người, môi trường sống bị phá hủy, đặc biệt nạn sắn bắt, buôn bán, tiêu thụ các loài động vật hoang dã.

Bảo vệ và bảo tồn các loài động thực vật hoang dã nói chung và các loài linh trưởng nói riêng đã và đang là mục tiêu chung của nhiều đơn vị, nhiều tổ chức trong và ngoài nước. Bên cạnh những nỗ lực của Chính phủ, trong những năm gần đây đã có nhiều đơn vị, tổ chức tham gia vào những nỗ lực này góp phần nâng cao nhận thức, cải thiện chính sách,… tạo chuyển biến căn bản nhằm phục hồi các quần thể linh trưởng tự nhiên.

Từ năm 1987, Vườn quốc gia (VQG) Cúc Phương đã thực hiện dự án ""Hỗ trợ tăng cường VQG Cúc Phương, mã số TC/VIE/6654 do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) tài trợ, một chuyên gia nghiên cứu linh trưởng là tiến sĩ Ratajsczak Radoslaw, người Ba Lan đã đến Cúc Phương điều tra loài Voọc quần đùi trắng thông qua hình ảnh từ một con tem do bưu chính Việt Nam phát hành năm 1965 (24/6/1965); sau hai đợt điều tra, ông xác định đã nghe được tiếng của loài này và khảng định loài Voọc mông trắng còn tồn tại ở đây. Tiếp theo vào năm 1989 nhóm cán bộ khoa học của Vườn tiếp tục điều tra và đã rất bất ngờ ghi nhận được hình ảnh 7 cá thể Voọc mông trắng trên vách núi trong khu bảo vệ nghiêm ngặt của Vườn.

Cũng trong giai đoạn này, VQG Cúc Phương đã tiếp nhận 2 cá thể Voọc mông trắng được tịch thu từ việc buôn bán trái phép; đây là sự kiện thúc đẩy cho một Dự án cứu hộ và nhân nuôi sinh sản các loài linh trưởng được hình thành.