Ẩn tình dư âm chuông Balangiga mở đường ông Duterte đến Nhà Trắng

Bộ chuông 3 quả này đã bị quân đội Mỹ lấy khỏi nhà thờ ở thị trấn Balangiga vào năm 1901 làm chiến lợi phẩm để trả đũa đợt phục kích khiến 45 binh sĩ Mỹ thiệt mạng vào thời điểm nổ ra chiến tranh giữa hai nước. Trước khi được hồi hương, 2 trong 3 quả chuông được trưng bày tại căn cứ ở Wyoming, trong khi quả thứ 3 được đặt ở bảo tàng quân đội Mỹ tại Hàn Quốc.

Theo SCMP, việc trả lại quả chuông này, được đưa tin rộng rãi, đã đánh dấu một khoảnh khắc nhiều cảm xúc cho hai đồng minh – vốn đã rơi vào căng thẳng trong những năm gần đây.

Philippines cứng rắn với Mỹ

Không giống như bất kỳ người tiền nhiệm nào của mình, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, người ủng hộ mối quan hệ nồng ấm hơn với Trung Quốc và Nga, có lập trường cứng rắn với Mỹ và đã coi việc lấy lại những chiếc chuông này là tâm điểm trong việc thể hiện lập trường mạnh mẽ với Washington.

Ba quả chuông đã được Mỹ trao lại cho Philippines sau nhiều năm nước này kêu gọi. (Nguồn: AP)

Nhờ những nỗ lực phối hợp của các quan chức cấp cao từ cả hai phía, ba quả chuông cuối cùng đã trở về quê nhà tại thị trấn Balangiga, Đông Samar. Sau động thái này, hai đồng minh hy vọng sẽ hồi sinh mối quan hệ song phương của họ trong thế kỷ 21.

Như một quan chức cấp cao của Philippines đã nói với một cây viết của tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng SCMP, ông Duterte hiện đang nghiêm túc xem xét về chuyến thăm chính thức đầu tiên của ông tới Nhà Trắng vào giữa năm tới, mở ra một bước tiến mới cho mối quan hệ. Tuy nhiên, tiến trình này khó có thể làm suy yếu các nỗ lực của ông Duterte trong việc theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập hơn đối với Philippines.

Theo SCMP, người Philippines được cho là những người thân Mỹ nhất trên Trái đất. Trong một cuộc khảo sát toàn cầu vào năm 2013, nhiều người Philippines (85%) bày tỏ quan điểm thuận lợi về vai trò của Mỹ trên thế giới hơn so với chính người Mỹ (81%).

Sự hiện diện của người Mỹ trong suốt nửa đầu thế kỷ 20 đã để lại dấu ấn không thể phai mờ đối với Philippines. Kết quả là nước Mỹ đã thể hiện một dấu ấn văn hóa mạnh mẽ và Washington cũng là người bảo lãnh an ninh và là đối tác kinh tế hàng đầu của Philippines trong phần lớn lịch sử đương đại.

Vấn đề quả chuông và quan hệ Mỹ - Philippines

Cho tới nay, Philippines đã có nhiều nỗ lực thúc giục Mỹ trả lại những quả chuông nhưng vấn đề này đã trở nên cấp bách hơn khi một nhà lãnh đạo không thân cận với nước Mỹ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử gây sốc ở Philippines. Trong một bài phát biểu quốc gia của mình, ông Duterte đã nói với các nhà ngoại giao Mỹ ở đó: Hãy trả lại cho chúng tôi những quả chuông Balangiga. Chúng là của chúng tôi. Chúng thuộc về Philippines. Chúng là một phần di sản quốc gia của chúng tôi.

Trong khi ông Duterte không thân cận với Mỹ, ông cũng đã thể hiện mạnh mẽ quan điểm tái lập quan hệ với Trung Quốc và Nga, khi họ đã bắt đầu gửi tàu chiến đến cảng Philippines lần đầu tiên trong lịch sử đương đại. Ông Duterte cũng không bao giờ bỏ qua cơ hội thể hiện tình cảm đối với Trung Quốc, mà ông mô tả là không kém gì một người bảo vệ của mình, trong khi ca ngợi Tổng thống Nga Vladimir Putin là thần tượng của ông.

Nhận thấy được sự cấp bách của việc khôi phục mối quan hệ đã bị giảm sút, nơi cũng có các cơ sở quốc phòng Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã dẫn đầu nỗ lực trả những quả chuông này cho Philippines. Với việc loại bỏ kịp thời các rào cản pháp lý nội bộ, giờ đây Washington đã có thể làm việc với các quan chức cấp cao của Philippines - những người sẵn sàng điều chỉnh lại quan hệ song phương - khi các quả chuông được trả về.

Theo SCMP, trong buổi lễ đón chuông, nhà lãnh đạo quốc phòng Philippines, người trước đây đã từng làm nhà ngoại giao về Washington trong gần một thập kỷ, bày tỏ hy vọng về một liên minh được hồi sinh từ đây: Thời điểm để chữa lành, đã đến lúc phải đóng lại phía sau, và cũng đã đến lúc nhìn về phía trước khi hai quốc gia cùng có lịch sử chung là đồng minh.

Sự trở lại của quả chuông dường như đã tạo ra một cơ hội đóng lại phía sau cho người Philippines, nhưng dường như chưa thể làm giảm quyết tâm của ông Duterte trong việc tìm kiếm sự độc lập lớn hơn từ người Mỹ bằng cách thúc đẩy mối quan hệ nồng ấm hơn với Trung Quốc. Tuy nhiên, ít nhất, hiện tại, động thái này đã góp phần làm giảm căng thẳng ngoại giao và có khả năng sẽ đón một cái kết có hậu bằng một chuyến thăm chính thức đầu tiên của Tổng thống Philippines tới Nhà Trắng vào năm tới.