Báo quốc tế gợi ý cơ hội đầu tư vào doanh nghiệp chế xuất tại Việt Nam

Export Proccessing Zone – EPZ hay còn gọi là khu chế xuất, là khu công nghiệp được thiết lập để sản xuất hàng xuất khẩu và thực hiện các dịch vụ đáp ứng nhu cầu sản xuất hàng hóa xuất khẩu.

Theo khoản 20, 21 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp chế xuất là doanh nghiệp thực hiện hoạt động chế xuất trong khu chế xuất, khu công nghiệp và khu kinh tế.

Trong đó, hoạt động chế xuất là hoạt động chuyên sản xuất hàng xuất khẩu, cung ứng dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động xuất khẩu.

Theo trang Vietnam Briefing, nhiều nhà đầu tư đang chú ý đến Việt Nam như một trung tâm sản xuất mới nhằm mục đích thành lập một "doanh nghiệp chế xuất" (EPE). Hình thức này dành cho những khu vực dự định xuất khẩu 100% sản phẩm sang thị trường nước ngoài và có nghĩa là có thể được miễn thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, Công ty tư vấn và xúc tiến đầu tư có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài với sự hiện diện ở khắp Châu Á Dezan Shira & Associates nhận thấy việc đăng ký thành lập EPE hiện không dễ dàng như trước đây khi có nhiều điều kiện được bổ sung và mỗi tỉnh phải chịu trách nhiệm cấp giấy phép theo khu vực pháp lý riêng.

Thông thường, một công ty tìm được nhà xưởng xây sẵn ở vị trí hoàn hảo cho hoạt động kinh doanh nhưng không thể đăng ký EPE vì nhà xưởng cho thuê không đủ tiêu chuẩn.

Thiết lập EPE

Nhìn chung, doanh nghiệp chế xuất là các công ty được thành lập và hoạt động trong khu chế xuất (EPZ) hoặc chuyên sản xuất sản phẩm xuất khẩu và hoạt động trong khu công nghiệp (IP) hoặc khu kinh tế.

Pháp luật Việt Nam có những yêu cầu nhất định về cơ sở vật chất dành cho doanh nghiệp chế xuất. Đặc biệt, phải được ngăn cách bằng hệ thống hàng rào, có cảng, cửa ra vào và đáp ứng các yêu cầu của cơ quan hải quan liên quan đến khu phi thuế quan và các quy định về thuế xuất nhập khẩu như lắp đặt camera. EPE thường bị thắt chặt bởi nạn quan liêu và phải chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt về thuế và hải quan.

EPE chỉ có thể được đặt tại khu chế xuất đáp ứng các yêu cầu cụ thể. Hiện nay, chỉ có 4 khu chế xuất ở Việt Nam, trong đó có 2 khu đã đáp ứng đầy đủ.

Nhà đầu tư cũng nên kiểm tra cẩn thận xem các địa điểm đang xem xét có đáp ứng các yêu cầu nêu trên hay không. Đây không phải là vấn đề đối với các công ty thuê đất rồi tự xây dựng nhà xưởng nhưng có thể là mối lo ngại đối với các công ty đang có ý định thuê nhà xưởng xây sẵn.

Sau khi nhận được Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) và Giấy chứng nhận Đăng ký doanh nghiệp (ERC), công ty muốn thành lập Doanh nghiệp chế xuất phải nộp đơn xin cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện cho doanh nghiệp chế xuất từ cơ quan hải quan. Cơ quan hải quan sẽ tiến hành kiểm tra thực tế và phải được kiểm tra nhiều lần cho đến khi đáp ứng được tất cả các yêu cầu.

Điều quan trọng cần lưu ý là công ty phải đủ tiêu chuẩn là EPE trong vòng 12 tháng kể từ ngày IRC được cấp.

Doanh nghiệp chế xuất EPE hoặc doanh nghiệp thông thường non-EPE

Giải pháp thay thế cho EPE là một công ty sản xuất thông thường (hoặc không phải EPE). Các doanh nghiệp này có thể sản xuất hàng hóa cho thị trường trong nước hoặc xuất khẩu. Các doanh nghiệp thông thường có thể linh hoạt hơn trong việc lựa chọn địa điểm sản xuất (bất kỳ khu công nghiệp nào cũng được) và không phải dựng hàng rào, lắp đặt camera để cơ quan hải quan kiểm tra hoạt động.

Về ưu đãi đầu tư, cả doanh nghiệp chế xuất EPE và doanh nghiệp thông thường EPE đều được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và ưu đãi tiền thuê đất tùy theo địa điểm và ngành nghề kinh doanh. Điểm khác biệt chính nằm ở các ưu đãi về thuế hải quan và thuế giá trị gia tăng (VAT).

EPE được miễn nộp thuế đối với hàng nhập khẩu và xuất khẩu, cũng như VAT. Mặt khác, đối với các công ty sản xuất, thuế hải quan đối với nguyên liệu thô không được miễn nhưng có thể được hoàn nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định.

Thuế VAT thông thường cũng được áp dụng cho các công ty sản xuất và phải thực hiện kê khai hàng tháng hoặc hàng quý. Điều quan trọng cần lưu ý ở đây là trong trường hợp một công ty sản xuất thông thường có hoạt động xuất khẩu, số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ tương đương sẽ được hoàn nếu số tiền đó bằng hoặc vượt quá 300 triệu đồng (12.222 USD). Lưu ý rằng việc hoàn thuế VAT được giới hạn ở mức 10% doanh thu xuất khẩu.

VAT đóng một vai trò quan trọng trong dòng tiền và khía cạnh thuế của ngân sách doanh nghiệp, thường đóng vai trò là động lực chính để các doanh nghiệp dành nguồn lực cho việc thành lập EPE.

Tuy nhiên, điều bắt buộc là các công ty phải nhận thức được những thách thức có thể xuất hiện trong quá trình chứng nhận EPE. Hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia tư vấn địa phương và các nhà phát triển khu công nghiệp là điều cần thiết để đảm bảo đáp ứng tất cả các điều kiện tiên quyết cần thiết.

Trong trường hợp một công ty không đủ điều kiện là EPE nhưng có ý định xuất khẩu tất cả các sản phẩm của mình, Công ty Cổ phần phát triển giải pháp tự động hóa DSA khuyến nghị thành lập một doanh nghiệp sản xuất đặc biệt cho mục đích xuất khẩu hàng hóa sản xuất. Sau đó, công ty có thể yêu cầu cơ quan thuế giám sát địa phương hoàn thuế GTGT đầu vào được khấu trừ liên quan trực tiếp đến hoạt động chế xuất.

Cuối cùng, các công ty nên lưu ý rằng quá trình đánh giá có thể tốn thời gian và có thể gặp phải thách thức khi cố gắng đảm bảo hoàn thuế thành công và tối ưu hóa số tiền hoàn thuế. Việc lập kế hoạch cho những sự chậm trễ này là chìa khóa để quản lý hiệu quả dòng tiền và ngân sách công ty./.