Rap Việt nâng tầm bản sắc văn hóa riêng

Rap Việt ngày càng trở nên phổ biến

Rap hay ráp là một hình thức nghệ thuật trong văn hóa hip-hop xuất phát từ Âu Mỹ và được trình diễn thông qua việc nói hoặc hô vang lời bài hát, ca từ một cách có vần điệu, kết hợp với động tác nhảy nhót, tạo hình.

Mặc dù còn nhiều ý kiến trái chiều về thể loại nhạc này, nhưng khó có thể phủ nhận được sự tác động ngày càng phổ biến của rap đến những ca khúc của giới trẻ Việt Nam, nhất là trong những bài hát sôi động, lời rap tạo điểm nhấn cho bài hát thêm phần lôi cuốn, thú vị, mang sự phá cách khác thường.

Ngày nay, rap Việt đã phát triển vượt ra khỏi một xu hướng nhất thời, củng cố sự hiện diện của loại hình nghệ thuật này trong làng âm nhạc. Thay vì chỉ bắt chước phong cách phương Tây, các rapper Việt Nam gần đây đã tạo dựng bản sắc độc đáo bắt nguồn từ trải nghiệm và văn hóa địa phương.

Các tác phẩm của họ cũng gây ra tiếng vang không chỉ với bản thân các nghệ sĩ mà còn với cộng đồng địa phương. Sự phổ biến ngày càng tăng của thể loại này và sự công nhận ngày càng tăng của các nghệ sĩ Việt Nam, cả trong nước và quốc tế, đã nhấn mạnh ý nghĩa văn hóa của loại hình nghệ thuật này.

Sự khác biệt giữa xu hướng và văn hóa nằm ở tính lâu dài, tác động và sự gắn kết với cộng đồng. Trong khi một xu hướng chỉ phản ánh tính phổ biến nhất thời và nhanh chóng lụi tàn thì bản sắc văn hóa sẽ tồn tại với nguồn gốc sâu xa trong một cộng đồng hoặc xã hội. Điều đó sẽ bao gồm niềm tin, giá trị, phong tục, hành vi và đồ tạo tác được chia sẻ mà các thành viên trong xã hội sử dụng để tương tác với thế giới và với nhau.

Xét những yếu tố này, có thể coi rap ở Việt Nam không chỉ là một trào lưu nhất thời mà sẽ mất một thời gian để xem loại hình nghệ thuật này có phải là một phần của văn hóa hay không.

Vượt xa một xu hướng, đến gần hơn với văn hóa

Về mặt lịch sử, rap với tư cách là một loại hình nghệ thuật văn hóa không phải có nguồn gốc từ người Việt Nam. Mãi đến cuối những năm 1990, rap mới nổi lên, phần lớn lấy cảm hứng từ bối cảnh hip-hop người Mỹ gốc Phi đang phát triển.

Các rapper Việt thời kỳ đầu thường chuyển thể phong cách và chủ đề từ âm nhạc phương Tây. Đáng chú ý, ca khúc có lời bài hát được pha trộn giữa tiếng Anh và tiếng Việt.

Tuy nhiên, nhạc rap ngày càng tích hợp các yếu tố văn hóa khi phát triển. Mặc dù một số người có thể coi rap là một xu hướng do sự xuất hiện đột ngột của các chương trình rap và các bài hát thống trị các bảng xếp hạng âm nhạc, nhưng rõ ràng, theo các chuyên gia, những bài hát này phổ biến cũng có lý do riêng bởi gây được tiếng vang với khán giả, phản ánh trải nghiệm, cảm xúc và suy nghĩ của người nghe theo cách mà rất ít thể loại nào khác có thể làm được.

Và tác động của loại hình nghệ thuật này đã vượt xa, thay vì chỉ đơn thuần là một xu hướng. Rap Việt còn chứa đựng những yếu tố địa phương vượt thời gian, đóng góp đáng kể cho văn hóa Việt Nam.

Những yếu tố này, bắt nguồn sâu xa từ truyền thống và lịch sử của đất nước, tạo thêm chiều sâu và sự liên quan cho âm nhạc, đảm bảo rằng loại hình nghệ thuật này vẫn là một phần quan trọng trong cuộc trò chuyện văn hóa trong nhiều năm tới.

Quả thực, các nghệ sĩ Việt Nam hiện nay đang tích cực thích nghi và tích hợp những ảnh hưởng của quốc tế để định hình âm sắc của riêng họ thay vì chỉ chạy theo xu hướng quốc tế.

Như vậy, rõ ràng rap Việt dù đang đi trên con đường đầy triển vọng nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Các nghệ sĩ cần phải làm việc không mệt mỏi để đảm bảo phong cách, dòng chảy và các yếu tố văn hóa độc đáo để không chỉ được công nhận mà còn được tôn vinh trên sân khấu toàn cầu, trong đó khẳng định "chất riêng" của rap Việt so với các nước khác. Và sự xuất hiện của các rapper Gen-Z mới hiện đang mang đến hy vọng phát triển hơn nữa, có khả năng nâng rap Việt lên một tầm cao mới trong thời gian tới.

Dựa trên những ảnh hưởng địa phương và toàn cầu, rap Việt Nam đang tạo dựng con đường độc đáo riêng và có thể trở thành loại hình nghệ thuật quan trọng trong bối cảnh văn hóa đất nước.

Và mặc dù rap Việt vẫn đang trong giai đoạn đầu được công nhận là một nền văn hóa nhưng sự phát triển gần đây đã quá rõ ràng. Nhịp điệu của nhạc rap Việt không chỉ là một xu hướng thoáng qua mà còn phản ánh chân thực bản sắc đang phát triển của dân tộc./.