Cách Ai Cập xây dựng một thành phố mới với hy vọng thúc đẩy phát triển kinh tế

Tự hào với tòa tháp cao nhất châu Phi và nhà thờ lớn nhất Trung Đông, thành phố này là một trong hàng loạt siêu dự án của Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi nhằm phát triển nền kinh tế đất nước.

Việc xây dựng "Thủ đô hành chính mới" bắt đầu vào năm 2016 và đang hoàn thành theo từng giai đoạn. Theo ông Khaled Abbas, Chủ tịch Cơ quan Quản lý Thủ đô Phát triển Đô thị (ACUD) và cũng là công ty giám sát dự án, giai đoạn 1 gần như đã hoàn thành và giai đoạn 2 dự kiến sẽ bắt đầu vào quý cuối năm nay.

Chậm rãi nhưng chắc chắn, cuộc sống đang bắt đầu hình thành ở thành phố mới. Theo ông Abbas, hơn 1.500 gia đình đã chuyển đến sinh sống và đến cuối năm 2024, ông kỳ vọng con số này sẽ tăng lên 10.000.

Ông Abbas cũng cho rằng với việc các bộ của chính phủ chuyển đến thành phố mới, đã có khoảng 48.000 nhân viên chính phủ làm việc ở đó. Vào tháng 3, khi Quốc hội cũng bắt đầu chỉ đạo các cuộc họp từ thành phố để một số ngân hàng cũng như doanh nghiệp chuyển trụ sở chính đến đây, dự kiến sẽ có nhiều người dân muốn chuyển đến.

Cuối cùng, "đất nước sẽ được quản lý từ bên trong thủ đô mới," ông Abbas nói thêm.

Ông cho biết giai đoạn 1 chi phí khoảng 500 tỷ bảng Ai Cập (10,6 tỷ USD). Tuy nhiên, một số ý kiến bày tỏ lo ngại về chi phí khi đất nước đang trải qua thời kỳ suy thoái kinh tế và phải đối mặt với áp lực gia tăng từ căng thẳng ở Gaza. Nền kinh tế Ai Cập đang được thúc đẩy nhờ nguồn tài trợ quốc tế, bao gồm cả từ Ngân hàng Thế giới, ngân hàng đã công bố hôm thứ Hai rằng họ sẽ cung cấp cho Ai Cập hơn 6 tỷ USD trong vòng ba năm.

Đầu tháng này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết cũng sẽ tăng chương trình cho vay hiện tại dành cho Ai Cập từ 3 tỷ USD lên 8 tỷ USD, tùy thuộc vào cải cách kinh tế, trong đó có "khuôn khổ mới để giảm tốc độ chi tiêu cơ sở hạ tầng" nhằm giúp giảm lạm phát và duy trì tính bền vững của nợ.

ACUD cho rằng sự phát triển của thành phố sẽ không bị ảnh hưởng bởi thông báo của IMF. Vào tháng 2, ACUD đã thông báo một công ty kiến trúc và kỹ thuật toàn cầu là Dar tham gia vào giai đoạn một của thành phố, đã được trao hợp đồng lập quy hoạch tổng thể chi tiết cho giai đoạn hai, ba và bốn của thủ đô. Giai đoạn thứ hai của thành phố mới dự kiến sẽ chi phí khoảng 300 tỷ bảng Ai Cập (6,4 tỷ USD).

Trung tâm lục địa

Thủ đô hành chính mới tập trung xung quanh khu tài chính, nơi một số ngân hàng và doanh nghiệp quốc tế sẽ đặt trụ sở toàn cầu. Năm ngoái, ngân hàng Afreximbank tuyên bố sẽ mua đất trong thành phố để xây Trung tâm Thương mại Châu Phi làm trụ sở chính toàn cầu. Trung tâm hội nghị, khách sạn và trung tâm đổi mới, được mô tả chung là "khu phức hợp kinh doanh một cửa" cho thương mại nội khối châu Phi. Tập đoàn cũng bao gồm các công ty giấu tên từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Nam Phi tuyên bố sẽ thành lập một trung tâm tài chính ở thủ đô.

Ông Abbas tin rằng cơ sở hạ tầng hiện đại của thành phố sẽ thu hút các doanh nghiệp. Hệ thống trí tuệ nhân tạo sẽ tối ưu hóa việc sử dụng điện, gas và nước cũng như quản lý chất thải. Cơ sở hạ tầng cáp quang và việc triển khai 5G cũng sẽ giúp kết nối, đồng thời kết hợp các dịch vụ an ninh công nghệ cao, với hàng nghìn camera giám sát được lắp đặt trên toàn thành phố để theo dõi giao thông, cảnh báo tắc nghẽn và tai nạn.

"Tất cả các công ty quốc tế lớn đều đang tìm kiếm các thành phố thông minh và tính bền vững. Chúng tôi đang cố gắng tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các loại dịch vụ để giúp việc kinh doanh ở đây trở nên dễ dàng", ông nhấn mạnh.

Ông Abbas cũng hy vọng rằng thiết kế thành phố thông minh của Ai Cập sẽ trở thành "hình mẫu cho các quốc gia khác ở Châu Phi", góp phần vào sự phát triển kinh tế ở khu vực rộng lớn hơn.

Trong khi đó, ông Nicholas Simcik Arese, Người đứng đầu mảng lịch sử và lý thuyết tại Hiệp hội Kiến trúc ở London đã thực hiện nghiên cứu thực địa sâu rộng ở Cairo, nói rằng có thể thành phố mới sẽ thu hút doanh nghiệp, đặc biệt là "quan hệ đối tác song phương cấp cao" và vốn nước ngoài nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế.

Ông chỉ ra lịch sử các nhà lãnh đạo Ai Cập xây dựng các thành phố vệ tinh gần Cairo như các dự án mang tính chuyển đổi. Ngày nay, những thành phố này gần như là những cộng đồng hoàn toàn khép kín, phục vụ cho tầng lớp trung lưu thượng lưu và thường có nhiều vị trí tuyển dụng.

Ông Simcik Arese thừa nhận thủ đô Cairo quá đông đúc, nhưng ông đặt ra câu hỏi về việc xây dựng một thành phố mới có thực sự hiệu quả hay không.

"Vấn đề của một Cairo đông đúc không chỉ liên quan đến sự gia tăng dân số không thể kiểm soát mà còn là khả năng người dân tiếp cận sinh kế đàng hoàng ở nơi họ sinh ra. Có rất nhiều nguồn cung nhà ở hiện có ở Cairo hoàn toàn có thể sử dụng được, và nếu chính phủ chi dù chỉ một phần nhỏ trong khoản đầu tư đó để giúp các thành phố hiện tại của người dân thực sự hoạt động, tôi nghĩ vấn đề về tình trạng quá tải sẽ biến mất rất nhanh", ông Simcik nói thêm.

Về vấn đề này, ông Abbas nhận định cơ sở hạ tầng cũ của Cairo đã đến lúc phải nâng cấp, và mặc dù ông không đưa ra con số trực tiếp về số lượng nhà ở giá phải chăng sẽ có, nhưng ông nhấn mạnh rằng thành phố mới sẽ phục vụ cho tất cả thành phần trong xã hội.

"Chi phí sinh hoạt ở đây cũng giống như ở thành phố cũ, nhưng có một điểm khác biệt là bạn đang sống ở một thành phố mới, một thành phố thông minh hơn", ông Abbas nhấn mạnh./.