Chủ tịch Quốc hội: Cần đảm bảo tính tập trung thống nhất trong hoạt động lưu trữ

Đối chiếu kỹ với các điều ước, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên

Cho ý kiến về dự thảo Luật này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, trong tiếp thu, chỉnh lý luật, cần bám sát các quan điểm, nguyên tắc đã đề ra khi bắt đầu xây dựng luật, tránh sa vào các vấn đề mang tính kỹ thuật, đảm bảo công tác xây dựng luật đúng tầm vóc của Quốc hội, nhìn nhận rõ việc xây dựng luật đã đạt được các mục tiêu đặt ra hay chưa, đạt được ở mức độ nào, để có định hướng đúng đắn cho công việc tiếp theo.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, cần rà soát tính đồng bộ của hệ thống pháp luật và sự tương thích giữa luật sửa đổi với các công ước quốc tế. Chủ tịch Quốc hội đề nghị, từ nay đến khi trình Quốc hội xem xét, thông qua và cho tới trước khi ký chứng thực, các cơ quan hữu quan cần tiếp tục rà soát để đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, đặc biệt về các vấn đề như chuyển đổi số, lưu trữ số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, đối chiếu với Luật Công nghệ thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Tiếp cận thông tin, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước…

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần đối chiếu kỹ với các điều ước, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Hiện nay Việt Nam đang là thành viên của Hội đồng lưu trữ quốc tế, Hiệp hội lưu trữ các nước có sử dụng tiếng Pháp, đồng thời cũng có ký kết các thỏa thuận song phương với một số nước trong lĩnh vực này, vì vậy, cần rà soát kỹ để đảm bảo thống nhất, không mâu thuẫn.

Về quản lý tài liệu lưu trữ và cơ sở dữ liệu, tài liệu, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phân cấp phân quyền là chủ trương đúng đắn, nhưng cần đảm bảo tính tập trung thống nhất trong hoạt động lưu trữ. Vì vậy, các cơ quan hữu quan cần tiếp tục rà soát nội dung liên quan đến vấn đề trách nhiệm cung cấp thông tin, kết nối, chia sẻ dữ liệu liên quan đến các lưu trữ Đảng, lưu trữ lịch sử của các ngành quốc phòng, công an, ngoại giao từ trung ương đến địa phương.

Cần có các quy định về việc các cơ quan này định kỳ báo cáo về cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực lưu trữ, kịp thời chia sẻ kết nối thông tin, dữ liệu về cho cơ quản lý nhà nước, để làm gia tăng giá trị tài liệu lưu trữ cũng như tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống lưu trữ quốc gia.

Về nghiệp vụ lưu trữ tài liệu điện tử, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc lưu trữ điện tử có đặc thù riêng, tuy nhiên đó cũng là một phần trong hoạt động lưu trữ nói chung, do vậy trước hết cần có quy định nghiệp vụ lưu trữ tài liệu điện tử phải được thực hiện theo quy định chung về nghiệp vụ lưu trữ, để đảm bảo các nguyên tắc chuyên môn cơ bản trong lĩnh vực này.

Chỉ quy định hoạt động lưu trữ đối với tài liệu của HĐND và UBND mà không có quy định đối với cấp Đảng ủy thì không thỏa đáng

Phát biểu ý kiến về dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, mặc dù Ủy ban Pháp luật cũng đã làm việc với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề chưa được thực sự giải quyết triệt để.

Cụ thể, hiện vật thể được chia làm 3 loại: di vật, cổ vật và bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, hiện trong dự án Luật Lưu trữ (sửa đổi) mới chỉ quy định 2 loại tài liệu lưu trữ (tài liệu lưu trữ và tài liệu lưu trữ đặc biệt). Do vậy cần phải làm rõ hơn về thẩm quyền xác định tài liệu lưu trữ; quyền sở hữu, mua bán, thừa kế, chuyển nhượng…

Quan tâm đến nhóm chính sách về chuyển đổi số, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị bổ sung vào Điều 5 của dự thảo luật cụm từ “khuyến khích chuyển đổi số”, bởi nếu chỉ quy định về lưu lưu trữ Việt Nam hiện đại chưa đủ.

Tại Điều 10 của dự thảo luật, bên cạnh xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị nghiên cứu cân nhắc bổ sung thêm thành tố đó là số hóa – đây cũng là nhiệm vụ của lưu trữ.

Vì vậy, cần bổ sung quy định về số hóa việc xây dựng cơ sở dữ liệu vào trong Điều 10; đồng thời cần có quy định về việc kết nối, chia sẻ tư liệu quý giữa các cơ quan để phát huy giá trị của các tài liệu lưu trữ.

Cho ý kiến tại Phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, hiện dự thảo Luật chỉ quy định hoạt động lưu trữ đối với tài liệu của HĐND và UBND mà không có quy định đối với cấp Đảng ủy thì không thỏa đáng.

"Các tài liệu lưu trữ của Đảng ủy là những chủ trương để lãnh đạo hoạt động của xã rồi mới thể chế ở HĐND và quy định ở UBND" - nhấn mạnh điều này, Tổng Thư ký Quốc hội nguồn tài liệu phải đủ ở cả 3 nguồn lưu trữ đối với cấp Đảng ủy, HĐND và UBND, đồng thời để tương thích, điểm d khoản 2 Điều 17 cần phải sửa đổi theo nội dung này.

Nâng cao hơn nữa chất lượng dự thảo luật

Giải trình về các vấn đề quan tâm, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết sẽ tiếp thu tối đa và phối hợp với Ủy ban Pháp luật hoàn thiện dự thảo Luật để trình Quốc hội trong thời gian tới, đồng thời nghiên cứu kỹ hơn để đảm bảo được mong muốn của UBTVQH và lãnh đạo Quốc hội.

Về thẩm quyền quản lý, Bộ trưởng Bộ Nội vụ tiếp thu nội dung này và cho rằng, đối với tài liệu lưu trữ cấp xã hiện nay, đồng tình với ý kiến của Tổng Thư ký Quốc hội đã nêu và sẽ nghiên cứu, xem xét thêm tài liệu lưu trữ của khối Đảng.

Về nguồn tài liệu lưu trữ của Quốc hội, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội là căn cứ vào các tổ chức của Quốc hội để tính toán, thiết kế phần này đảm bảo đầy đủ, toàn diện và bao trùm.

Về tài liệu lưu trữ điện tử, Bộ trưởng Bộ Nội vụ sẽ lưu ý đến vấn đề kết nối và chia sẻ dữ liệu thông tin của các khối, nhất là khối Đảng, khối ngoại giao và các khối liên quan để đảm bảo việc kết nối và chia sẻ dữ liệu.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Pháp luật tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nội vụ và các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan có liên quan của Chính phủ tiếp thu các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các ý kiến phát biểu tại Phiên họp.

Trong đó có các ý kiến phát biểu tiếp thu của Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Phó Thủ tướng Chính phủ để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật, nâng cao hơn nữa chất lượng dự thảo luật; đồng thời hoàn thiện báo cáo tiếp tục giải trình để trình Quốc hội, trước hết là chuẩn bị tổ chức hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách trong thời gian tới./.