Chuyển đổi số trong hoạt động nghị viện không thể tách rời xu thế chung của quá trình chuyển đổi số

Chỉ 2,8% nghị sĩ ở nghị viện của các quốc gia dưới 30 tuổi

Phát biểu mở đầu Phiên thảo luận, ông Lord Fakafanua - Chủ tịch Hội đồng Lập pháp Tonga, Thành viên Ban Lãnh đạo Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU cho biết, kể từ khi “Tuyên bố Hà Nội” được thông qua tại đây 8 năm trước, đã có những tiến bộ đáng kể trong cách các nghị viện hỗ trợ thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Tuy nhiên, những thách thức khó khăn vẫn còn đó. Hiện tại, phiên đầu tiên của chúng ta sẽ nói về việc làm thế nào để khai thác Chuyển đổi số nhằm thúc đẩy thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững.

Theo Chủ tịch Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU Dan Carden, hiện nay thanh niên chiếm 50% dân số thế giới tuy nhiên chỉ 2,8% nghị sĩ ở nghị viện của các quốc gia là dưới 30 tuổi. Qua chia sẻ của các diễn giả tại Hội nghị cho thấy thanh niên hiện tiên phong trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp kinh tế… với sự đóng góp năng động, linh hoạt và hiệu quả.

Theo Chủ tịch Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU Dan Carden, cách những người trẻ nhìn thế giới, nhìn nhận các vấn đề khác với thế hệ khác nhưng dù là ai cũng đều phải có trách nhiệm để theo kịp với những thay đổi và phải tìm ra giải pháp thích ứng cho thay đổi nhất là trong hoạt động của nghị viện.

Trước thực tế nghị viện một số nơi chưa kết nối tốt với thanh niên, Chủ tịch Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU Dan Carden cho rằng nếu thanh niên không có cơ hội được thể hiện ý kiến thì nghị viện ngày càng xa rời người dân. Do đó, nâng cao năng lực thể chế, tạo ra cơ hội cho thanh niên được nói lên tiếng nói của mình sẽ giúp cho các nghị viện gắn kết chặt chẽ với cộng đồng và người dân.

Chủ tịch Diễn đàn Nghị sĩ trẻ IPU Dan Carden chỉ rõ, ngày nay, nhiều thách thức đang phải đối mặt liên quan đến công nghệ như tin giả, chia rẽ xã hội, chia rẽ chính trị… hay những sự kiện xảy ra gần đây đã cho thấy cần phải nâng cao nhận thức chung về sử dụng công nghệ hiệu quả hơn để giải quyết những thách thức trong xã hội và giúp các cơ quan lập pháp đưa ra quyết định đúng đắn vì sự phát triển.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Bà Cynthia Lopez Castro, Nghị sĩ Mexico, Chủ tịch Diễn đàn Nữ nghị sĩ IPU cho biết, hiện chưa có cách tiếp cận phổ quát internet trên toàn cầu, điều này đòi hỏi cần có sự tiếp cận internet trên toàn cầu.

Bà Cynthia Lopez Castro cho biết, tại Mexico có đạo luật Olympia được bắt nguồn từ việc phát tán đoạn video có nội dung tình dục nhưng không được sự cho phép - đây là hành vi bạo lực trên mạng nhưng không được quy định trong Hiến pháp.

Vì vậy, Mexico đã thành công trong việc đưa vào trong Hiến pháp và coi đây là hành vi phạm tội hình sự, vi phạm quyền riêng tư cá nhân. Điều luật này cũng được nhân rộng ở nhiều bang ở Mexico và một số quốc gia.

Bà Cynthia Lopez Castro tự hào vì những nỗ lực này đã được ghi nhận và mong muốn những nỗ lực này sẽ được các quốc gia khác thực hiện nhằm ngăn chặn, bảo vệ cho phụ nữ trong hiện tại và tương lai.

Hoạt động nghị viện không thể tách rời xu thế chung của quá trình chuyển đổi số

Phát biểu gợi mở trong phiên thảo luận chuyên đề về chuyển đổi số, đại biểu Lưu Bá Mạc (Việt Nam) cho rằng, ngày nay, mỗi quốc gia, tổ chức hay cá nhân đều phải nỗ lực chuyển đổi, nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.

Chuyển đổi số giúp thay đổi cách vận hành nền kinh tế, tăng mạnh năng suất lao động, tạo các động lực mới cho tăng trưởng kinh tế; giúp các cơ quan nhà nước hoạt động ngày càng minh bạch, hiệu quả hơn, giúp thu hẹp khoảng cách phát triển.

Đề cập đến một số vấn đề liên quan đến chuyển đổi số đã và đang tác động đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, đại biểu Lưu Bá Mạc cho rằng, quá trình chuyển đổi số đang diễn ra ở các quốc gia với các mức độ khác nhau cho thấy yếu tố nền tảng quan trọng nhất cho quá trình chuyển đổi số đó là phải hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm thúc chuyển đổi số, đảm bảo tính bao trùm và phát triển bền vững, lấy người dân làm trung tâm, bao gồm thúc đẩy hạ tầng số, hệ sinh thái số, các giải pháp hiệu quả gắn kết chuyển đổi số với phát triển bền vững và không bỏ lại ai ở phía sau.

Thứ hai, để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, cần xác định việc xây dựng và thúc đẩy phát triển các nền tảng số quốc gia là giải pháp có tính đột phá. Nền tảng số là "hạ tầng mềm" của không gian số, giải quyết các bài toán cụ thể của chuyển đổi số, tạo lập và lưu trữ dữ liệu người dùng; càng có nhiều người sử dụng thì dữ liệu càng nhiều, chi phí càng rẻ, giá trị tạo ra càng lớn.

Đại biểu Lưu Bá Mạc cho rằng, sự thành công, phát huy hiệu quả của quá trình chuyển đổi số đòi hỏi phải nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân, đặc biệt cho người dân ở vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi số đặt ra các cuộc thảo luận về chủ quyền quốc gia trên không gian mạng. Trong thế giới thực, việc tôn trọng chủ quyền quốc gia là một nguyên tắc cơ bản được ghi nhận trong hệ thống luật pháp quốc tế. Do tính chất xuyên biên giới của không gian mạng, việc đảm bảo chủ quyền quốc gia trên không gian mạng là một vấn đề mới, phức tạp.

Do đó, việc triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ góp phần bảo vệ chủ quyền số của các quốc gia. Việc đảm bảo chủ quyền trên không gian mạng cần có sự hợp tác và phối hợp của các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế nhằm đem lại một môi trường mạng an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững.

Đại biểu Lưu Bá Mạc nhấn mạnh, chuyển đổi số trong các hoạt động nghị viện cũng không tách rời xu thế chung của quá trình chuyển đổi số trong các lĩnh vực. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động Quốc hội được coi là nhiệm vụ thường xuyên nhằm hỗ trợ và nâng cao các hoạt động của Quốc hội, xây dựng, phát triển các nền tảng số, công cụ số hỗ trợ toàn diện hoạt động nghị viện, tăng cường, nâng cao nhận thức của các nghị sỹ về lợi ích và tác động của các công nghệ mới đối với mọi mặt của đời sống: kinh tế, chính trị, xã hội.

Theo bà Yetunde Bakare - Giám đốc YIAGA Africa, số liệu thống kê năm 2023 cho thấy, hiện có 5,4 tỷ người trên thế giới, tương đương 67% dân số toàn cầu đang sử dụng Internet, đây là số liệu tăng hơn 50% so với năm 2018. Tuy nhiên có một điểm thú vị là có nhiều hộ gia đình ở nông thôn, vùng sâu vùng xa với cơ sở hạ tầng hạn chế hơn thì họ không có khả năng tiếp cận Internet nhiều như vậy.

Bà Yetunde Bakare khẳng định có sự khác biệt trong việc tiếp cận Inernet giữa các tầng lớp xã hội khác nhau. Do đó, bà Yetunde Bakare đề nghị cần có giải pháp để đảm bảo thế hệ trẻ tiếp cận được thông tin, cần sử dụng công nghệ số để gắn kết thế hệ trẻ này.

Vấn đề đặt ra là làm thế nào để chúng ta thu hẹp khoảng cách phát triển số, năng lực số trong bối cảnh chuyển đổi số. Các nghị viện có thể thúc đẩy đầu tư cho các kỹ năng số của thế hệ trẻ và các thế hệ lớn tuổi hơn nhằm đảm bảo tính bao trùm số.

Bên cạnh đó, bà Yetunde Bakare đề nghị cần thúc đẩy quan hệ đối tác công tư, quan hệ với các tổ chức xã hội… nhằm đảm bảo phát triển bao trùm, gắn kết các tầng lớp với nhau, có cùng chiến lược và hỗ trợ chính sách bao trùm số.

Bà Yetunde Bakare cho rằng, với công nghệ số, các nghị sĩ trẻ có thể mở rộng hiểu biết, nâng cao ý thức của người dân, đồng thời khuyến khích người dân tham gia vào tiến trình lập pháp. Khi đó, công việc của các nghị sĩ sẽ thực chất hơn, góp phần nâng cao tính minh bạch giải trình của các nghị sĩ.