Chuyển động bất ngờ Mỹ- Trung đón Tổng thống Trump

Các hoạt động trao đổi ngoại giao cấp cao đang được thực hiện để đặt nền tảng cho điều Tổng thống Mỹ hi vong là sẽ một chuyến thăm rất thành công tới Trung Quốc.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông ngày 28/9 khi các quan chức của cả hai nước tăng cường thảo luận trước thềm chuyến thăm của ông Trump tới Trung Quốc.

Hoạt động ngoại giao song phương đang gia tăng khi hai bên chuẩn bị cho việc thiết lập lại quan hệ song phương theo sau một cuộc cải tổ của giới lãnh đạo Bắc Kinh vào tháng 10 và chuyến thăm Trung Quốc sắp tới của ông Trump.

Tín hiệu Mỹ- Trung trước thềm chuyến thăm

Trong cuộc gặp với bà Lưu, Tổng thống Trump cho biết điều quan trọng là phải tăng cường giao lưu nhân dân với Trung Quốc, nói thêm rằng ông rất trông đợi chuyến thăm sắp tới của ông đến Bắc Kinh và tin rằng nó sẽ thành công.

Bà Lưu đang tới thăm Hoa Kỳ để chủ trì vòng thứ nhất Đối thoại văn hoá và xã hội Mỹ - Trung với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson, người lên lịch trình đến Bắc Kinh ngày 29/9.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Diên Đông và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tại Washington. (Nguồn: EPA)

Bà Lưu nói trong cuộc gặp với ông Tillerson rằng Trung Quốc và Hoa Kỳ nên tập trung vào hợp tác và điều chỉnh phù hợp những khác biệt để đảm bảo phát triển ổn định quan hệ song phương.

Ông Tillerson sẽ gặp Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì ngày 30/9.

Trước khi bay tới Bắc Kinh, ông Tillerson nói rằng vấn đề Triều Tiên sẽ được thảo luận, theo một thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Chuyến thăm của ông Tillerson theo sau chuyến đi của Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Wilbur Ross tới Trung Quốc, đã kết thúc vào đầu tuần này.

Hai bên cũng sẽ kết thúc vòng đàm phán đầu tiên về Đối thoại an ninh mạng và thực thi pháp luật trong tuần tới - trong đó sẽ thảo luận về tăng cường hợp tác về hồi hương, tị nạn, chống ma túy và tội phạm mạng.

Các phiên họp này, về phía Mỹ do Bộ trưởng tư pháp Mỹ Jeff Sessions và Quyền Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Elaine Duke ở Hoa Kỳ đồng chủ trì, và về phía Trung Quốc là Uỷ viên Quốc vụ và Bộ trưởng Công an Quách Thanh Côn.

Mỹ đã gây sức ép lên Trung Quốc về một loạt vấn đề kinh tế và an ninh. Washington muốn Bắc Kinh có hành động để hạn chế chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, giảm thâm hụt thương mại song phương, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và cho phép các công ty Mỹ tiếp cận thị trường Trung Quốc.

Nhưng sau hai vòng đàm phán về kinh tế và an ninh trong tháng 6 và tháng 7 ở Washington, chính quyền của Trump mới đạt được một số tiến bộ rất hạn chế.

Ưu tiên nào trước cạnh tranh Mỹ- Trung khốc liệt

Trong khi Trung Quốc vẫn đang thực hiện những bước chuẩn bị cuối cùng cho Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 vào tháng 10 – sự kiện quan trọng mở ra nhiều thay đổi trong giới lãnh đạo của Đảng này-  sẽ rất khó khăn cho Hoa Kỳ trong việc đặt ra các ưu tiên cho chuyến thăm của Tổng thống.

Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế CSIS – có trụ sở tại Washington, nói rằng các cuộc đối thoại hiện nay giữa hai chính phủ "tương đối khiêm tốn về tham vọng."

"Kết quả của Đại hội Đảng lần thứ 19 sẽ ảnh hưởng đến quỹ đạo chính sách kinh tế của Trung Quốc," ông Kennedy nói với tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng, bày tỏ thêm rằng điều này "có lẽ sẽ dẫn tới việc Mỹ xem xét lại các phán quyết của họ về cách hành xử của Trung Quốc".

Ông cũng nói rằng Hoa Kỳ chỉ mới đạt được bước tiến nhỏ trong đồng thuận nội bộ về những mối quan ngại chính của họ đối với các hành vi kinh tế của Trung Quốc, Trung Quốc nên điều chỉnh như thế nào và những biện pháp hoặc hình phạt nào Hoa Kỳ nên sử dụng để mang lại sự thay đổi đó.

Ông nhận định rằng, cho đến khi chính sách nội bộ của Trung Quốc được thiết lập lại và Hoa Kỳ xác định được chính sách tổng thể của Trung Quốc, thì các cuộc đối thoại hiện tại phần lớn là tốn thời gian.

David Lampton, giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học Johns Hopkins Hoa Kỳ cho biết trong cuộc thảo luận về quan hệ Trung-Mỹ tại trường này hôm thứ Tư rằng "nếu  vấn đề Triều Tiên vẫn còn trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan" thì chính sách kinh tế là vấn đề là khu vực duy nhất ông Trump có thể đạt được tiến bộ khi ông đến thăm Trung Quốc vào tháng Mười Một.

David Petraeus, cựu giám đốc của CIA, phát biểu tại một diễn đàn chính sách tại cùng ngôi trường trên ngày 28/9 rằng: "Thách thức lớn nhất (của kỉ nguyên hiện nay) là giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc." Ông cho biết sẽ có nhiều cạnh tranh hơn giữa hai nước này  về kinh tế, an ninh và nhiều lĩnh vực khác.

"Tuyên bố của chính quyền Tổng thống Trump [chống lại Triều Tiên] là nhằm thu hút sự chú ý của Trung Quốc, không chỉ là về Kim Jong-un", Petraeus - Chủ tịch quỹ đầu tư KKR Global cho biết thêm. "Trung Quốc cần hiểu bối cảnh chiến lược tại khu vực có thể thay đổi rất nhiều".

(Theo SCMP)