Cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khuyến cáo Việt Nam không nên phụ thuộc vào than

Chiều 17/1, tại phiên đối thoại của Diễn đàn Kinh tế Việt Nam, TS. Vũ Thành Tự Anh đã đặt câu hỏi với cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry - người có 30 năm nghiên cứu về biến đổi khí hậu - về vấn đề năng lượng tại Việt Nam.

Trả lời câu hỏi này, cựu Ngoại trưởng Mỹ cho rằng, Việt Nam có thể "bị cản lại, bị kiềm chế" vì không đáp ứng được nhu cầu về năng lượng.

Ông lấy ví dụ về tình trạng sử dụng than. Cụ thể, trong vòng 5 năm qua Việt Nam có mức sử dụng than tăng 75%, trong khi đây là yếu tố tác động lớn nhất đến phát thải khí nhà kính, gây ra tác hại cho sức khoẻ của con người. Kể cả sử dụng công nghệ mới thì than vẫn là nhiên liệu hóa thạch bẩn nhất.

Cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết, tại đất nước của ông, điện than hiện chỉ còn 0,2% và 75% nguồn điện được đưa vào điện lưới là điện mặt trời. Ảnh: Hà Giang

"Khi đốt than con người sẽ hít thở phải chất bụi. Hàng năm trên thế giới có tới 3-5 triệu người tử vong do liên quan đến vấn đề hô hấp trong đó nguyên nhân từ than", ông John Kerry nói.

Theo cựu Ngoại trưởng Mỹ, tại Việt Nam, giá than rẻ là một trong những nguyên nhân dẫn tới nhu cầu sử dụng than, gây ra ô nhiễm môi trường. Ông dẫn chứng từ năm 2008 ô nhiễm ở Việt Nam đã tăng rất nhiều lần. Thời gian này, có 5 nguyên nhân dẫn đến tử vong lớn nhất ở Việt Nam thì 2 trong số đó liên quan đến hô hấp mà nguyên nhân là do ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường.

Đề cập đến giải pháp, theo ông John Kerry, đây là bài toán không quá khó bởi Việt Nam đang có lợi thế rất lớn về năng lượng sạch. Thủy điện mới khai thác được 31%, năng lượng gió, năng lượng mặt trời... đang có tiềm năng phát triển ...

"Tại sao chúng ta không áp dụng cơ chế hỗ trợ giá điện được sản xuất từ năng lượng sạch? Sao không cho phép tư nhân tham gia vào các dự án thí điểm? Tại sao không đầu tư vào hệ thống truyền tải điện có sự tham gia của các công ty tư nhân? Đầu tư X có lợi nhuận Y thì chúng ta sẽ có đủ cung cấp cho nhu cầu năng lượng quốc gia. Điều quan trọng là chúng ta phải có thị trường mang tính cạnh tranh hơn", ông Kerry đặt câu hỏi tại phiên đối thoại.

Cựu Ngoại trưởng Mỹ cũng cho biết, tại đất nước của ông, điện than hiện chỉ còn 0,2% và 75% nguồn điện được đưa vào điện lưới là điện mặt trời, còn lại là nguồn điện từ các yếu tố tự nhiên khác.

"Khi tôi trao đổi với ông Nguyễn Văn Bình, Trưởng ban Kinh tế Trung ương về mức độ sử dụng than quá cao tại Việt Nam, ông Bình đã nói với tôi rằng điều này không đúng, chúng ta cần phải làm cái gì đó", ông John Kerry cho hay.