Đạo diễn - NSND Doãn Hoàng Giang: “Tôi ước lớp trẻ ào qua mình trên đường chạy”

Xuất hiện trước công chúng, khi thì quần áo rằn ri, khi là quần áo bò, áo phông đen, mũ đen và túi hộp, tóc buộc túm đằng sau... và dù đã dàn dựng vài trăm vở diễn, dù năm nay đã ở độ tuổi “thất thập cổ lai hy”, ông vẫn đang lăn xả với sân khấu (SK)... Ông là đạo diễn - NSND Doãn Hoàng Giang - Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam. Tại Liên hoan “Nửa thế kỷ sân khấu Việt Nam”, ông bị cánh nhà báo “quây” nhiều nhất, bởi ông có nhiều điều để nói và dám nói.

Đạo diễn Doãn Hoàng Giang.

* Theo ông, nửa thế kỷ qua SK nước ta có được sự bứt phá nào?

- Bứt phá là ở chỗ: nghệ thuật đạo diễn bắt đầu thay đổi. Có một số đạo diễn đã tạo dựng được vở hay, hữu ích và đã dám bứt phá về kỹ thuật SK.

* Những giai đoạn nào mà ông cho là SK có nhiều thành tựu nhất?

- Giai đoạn chống Mỹ và thời kỳ bắt đầu công cuộc đổi mới. Hai giai đoạn ấy rất quan trọng, đều có những đỉnh điểm bứt phá.

* Nhưng SK hiện nay đang có khoảng lặng?

- Cái đó hoàn toàn đúng. Ngày xưa, cái thời chúng tôi làm “Nhân danh công lý”, SK như chạy một mình, cái tivi quá lắm phát một tuần hai, ba buổi thôi. Nhưng bây giờ, bên cạnh SK có bao thứ cùng chạy, toàn thứ hấp dẫn: phim Hàn Quốc, Trung Quốc,  gameshows truyền hình, bóng đá thế giới... Trên đường chạy có hàng trăm người chạy khỏe hơn SK nhiều. Thành ra anh phải tạm thời hiu hắt. Vấn đề bây giờ là SK phải có nội lực thế nào để chạy đua với những thứ kia.

* Theo ông, phải chăng có điều gì đó từ chính bản thân SK?

-Ta chưa có những kịch bản thách thức đạo diễn, bắt đạo diễn phải đua tài. Nhiều thứ cứ trôi đi một cách đơn giản, bình thường, tức là anh vẫn viết theo lối cổ điển, đạo diễn nào dàn dựng cũng được, chưa thách thức, chưa có điều gì phức tạp. Kịch của ta chưa theo kiểu “tồn tại hay không tồn tại”, dù các tác giả kịch bản đã rất cố gắng.

* Thế SK có cách nào để chạy đua ?

- Trước hết là khâu tác giả kịch bản - đạo diễn phải chuyển. Thứ hai, là tạo điều kiện cho các đạo diễn hành nghề. Hãy có những SK hoành tráng, lung linh cho các đạo diễn hành nghề. Bây giờ ở Việt Nam  vẫn còn các rạp “cổ kính”. Như nhà hát Lớn - Hà Nội ở ta coi là nhất rồi, thế mà nó được xây dựng từ thế kỷ trước. Và, thứ ba, là diễn viên phải trở thành các hoa hậu, để kéo khán giả. Người đẹp phải là cái vốn, cái đẹp là tài sản, phải được trả xứng đáng để họ gắn bó với SK...

* Ông có thể nói gì về thời trẻ của Lưu Quang Vũ và Doãn Hoàng Giang?

- Thời ấy chúng tôi cố gắng làm thế nào đó để cho SK tốt đẹp hơn, hữu ích hơn, đóng góp nhiều hơn cho đời. Do đó, thời đó “đẻ” ra “Nhân danh công lý” của tôi, “Tôi và chúng ta” của Lưu Quang Vũ “Hà Mi của tôi”...

* Trong những đạo diễn trẻ, ông có thể gửi gắm niềm tin tưởng vào ai?

- Tôi không thể kể hết được. Nhưng trong lòng tôi bao giờ cũng luôn có niềm ao ước là có một thế hệ dám chạy đua với mình, rồi chạy qua mình và vẫy tay giễu mình, thậm chí dám ngáng chân mình một cái, làm cho Doãn Hoàng Giang cảm thấy ghen tức: “Trời ơi, sao cái thằng ấy nó chạy hay đến thế!”. Được thế thì thật hạnh phúc.

* Nhưng họ chưa có được sự “vượt rào” như ông mong muốn?

- Cái đó đúng. Không một cuộc thi nào sôi nổi khi chỉ có một vài người chạy. Tôi ao ước trong đường chạy ấy phải có 5-7 chục người chạy ào ạt, nhìn nhau, thi đua với nhau, thậm chí ganh đua với nhau. Nhưng mà phải nói hiện nay đường chạy ấy hơi heo hút một tí.

* Vậy điều gì làm vướng họ?

- Tôi cho là các đạo diễn lớn tuổi không cản trở giới trẻ. Người thầy vĩ đại bao giờ cũng mong muốn trò hơn mình. Chúng tôi cản trở bằng cách nào? Cái vướng nhất hiện nay là những người lãnh đạo, chỉ đạo nghệ thuật ở các đoàn chưa dám trao ngọn cờ vào tay đạo diễn trẻ, chưa tin tưởng ở họ lắm.

* Ông sẽ nhắn gửi với những người trẻ điều gì?

 - Thế hệ trẻ hãy dũng cảm lên.

* Lời tâm huyết mà ông muốn dành cho SK và cuộc đời này ?

- Có một nhà văn Nga đã nói thế này: “Trước sau thì con người ta vẫn quay lại SK thôi, vì SK là ngôi đền để an ủi linh hồn con người, mà linh hồn con người thì bao giờ cũng cần an ủi”... Tôi muốn nói rằng: SK hãy cố gắng lên, dũng cảm lên !

* Xin cảm ơn đạo diễn !

Theo HNM