Duy nhất Nga có thể nói sự thật về cả Iran và Israel?

Trong một bài phát biểu kèm màn hình chiếu hôm 30/4, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố, Israel có bằng chứng cho thấy Iran đã nói dối thế giới về chương trình hạt nhân của mình, sau khi ký kết Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), đồng thời bày tỏ sự ủng hộ mong muốn của Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉnh sửa hoặc rút khỏi thỏa thuận này.

Bình luận về những phát biểu của Thủ tướng Netanyahu, ông Eran Etzion, cựu phó cố vấn an ninh quốc gia Israel cho biết, lời cáo buộc không phải là điều mới mẻ, nhưng những chứng cứ đưa ra thì ngược lại. Theo ông, các chuyên gia từ ba nước EU (Đức, Pháp và Anh) và có khả năng cả Nga, cùng Tổ chức Năng lượng nguyên tử quốc tế - sẽ được mời đến Israel và tự mình kiểm tra các bằng chứng.

“Tôi nghĩ rất khó để Iran ngó lơ điều này; và cho dù không liên quan đến các hoạt động thường ngày của Iran, nó chắc chắn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của JCPOA”, ông Eran nói.

Israel và Iran đang đứng trước thềm một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba?

Iran cũng đã lên tiếng cảnh báo, nước này có thể sẽ tiến hành các biện pháp đáp trả bất kỳ hành động “thiếu suy nghĩ” nào của Mỹ. Cựu phó cố vấn nhận định, Tổng thống Trump đang đứng trước hai lựa chọn. Một, tiếp tục những gì ông đã “đe dọa” gần đây, và đơn giản rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran. Giờ đây, Mỹ còn có cơ sở chắc chắn hơn để làm điều đó với những cáo buộc Iran lừa dối cộng đồng quốc tế.

Tuy nhiên, ông Trump cũng có thể đi theo một lối đi khác: kêu gọi tất cả các bên tham gia JCPOA cùng xem xét thông tin mới và đạt được một sự thống nhất; sau đó nói với Iran “chúng tôi muốn duy trì JCPOA, nhưng anh phải đưa cho chúng tôi một câu trả lời hợp lý. Và nếu thông tin mới đây là sự thực, chúng ta cần phải chỉnh sửa JCPOA”.

“Tôi cho rằng, cộng đồng quốc tế nên đi theo cách tiếp cận này. Không lập tức rút khỏi JCPOA, mà coi nó là một nền tảng để yêu cầu Iran đưa ra những câu trả lời toàn diện và đầy đủ - điều mà chúng ta vẫn đang thiếu cho tới thời điểm này”, ông Eran đề xuất.

Nhận định về tương lai quan hệ giữa Iran và Israel, liên quan đến việc Israel có thể sẽ phải chịu trách nhiệm vì đã tấn công các căn cứ quân sự tại Syria – được cho là thuộc quyền sử dụng của các lực lượng do Iran “chống lưng”, ông Eran hy vọng, những nỗ lực ngoại giao mềm mỏng với Iran, có thể sẽ có tác dụng làm dịu những căng thẳng đang diễn ra tại Syria.

“Nếu tạm bỏ qua JCPOA và chỉ nói về Syria, Iran và Israel mới chỉ lần đầu tiên thực sự đối đầu quân sự, trong lịch sử các lần xung đột ở mức độ rất thấp giữa hai nước,” ông Eran cho biết. “Một số lần được hai bên thừa nhận, một số lần bị bỏ qua. Một số lần do Israel khởi xướng, trong khi một số lần khác do Iran châm ngòi”.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia Israel cũng nhắc tới vai trò của Nga trong vấn đề này. Theo ông, Nga có lẽ là quốc gia duy nhất đang ở một vị thế mà có thể đối thoại một cách kín đáo, nhưng lại đạt được sự tin tưởng lẫn nhau, với cả Iran và Israel.