(Toquoc)- Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin việc học và đọc dưới dạng file mềm cũng trở nên dễ dàng hơn.
(Toquoc)- Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ thông tin việc học và đọc dưới dạng file mềm cũng trở nên dễ dàng hơn, “sách điện tử” - ebook cũng vì thế mà đua nhau nảy nở. Tuy nhiên, thật đáng buồn là vấn đề bản quyền lại bị xem thường.
Một ebook khổng lồ vi phạm tác quyền
Hàng nghìn tác phẩm văn học vi phạm tác quyền
Vào trang web sachdia.com, ngay ở phần trang chủ sẽ hiện lên 5 mục: 15.000 ebooks tiếng Việt, DVD tài liệu tự học Piano, DVD tài liệu tự học Guitar, Bộ phần mềm tự học tiếng Anh và 30 bài nghe của TS Pimsleur. Đáng chú ý ở phần ebooks tiếng Việt, khi vào xem cụ thể gồm có những gì thì ở phần đầu, tên các ebook chủ yếu là sách khoa học, triết học, phật giáo, tử vi… nhưng kéo dài thêm danh sách thì thấy rất nhiều tác phẩm văn học. Nội dung 2 DVD ebooks bao gồm: 15.000 ebooks tiếng Việt đủ các thể loại: Kinh doanh, tiểu thuyết, truyện đọc, sách ăn chơi, sách sức khỏe, sách tâm lý, giáo dục... 100 sách chọn lọc FIRST NEWS và 10 Bảng xếp hạng sách hay.
Văn học nước ngoài có, chủ yếu liêu trai, kiếm hiệp của Trung Quốc và cả văn học Việt Nam. Văn học Việt Nam bên cạnh tác phẩm của các tác giả đã mất còn có rất nhiều tác phẩm của nhà văn đương đại. Có thể kể đến: Giăng lưới bắt chim của Nguyễn Huy Thiệp, Chuyện làng Nhô của Phạm Ngọc Tiến, Người khác, Thiên thần sám hối của Tạ Duy Anh, Miền Tây huyền thoại của Vũ Hồng, Chuyện làng Cuội của Lê Lựu, Cõi về của Đào Hiếu, Cơ hội của chúa, Khải huyền muộn của Nguyễn Việt Hà, Hồ sơ một tử tù, Một chuyện khó tin của Nguyễn Đình Tú, Mẫu thượng ngàn của Nguyễn Xuân Khánh, Mưa mùa hạ của Ma Văn Kháng, Thoạt kỳ thủy của Nguyễn Bình Phương, Thời của thánh thần của Hoàng Minh Tường, Người không mang họ của Xuân Đức, Đảo chìm của Trần Đăng Khoa, Một chiều xa thành phố của Lê Minh Khuê, Hai người đàn bà xóm trại của Nguyễn Quang Thiều, Hậu thiên đường của Nguyễn Thị Thu Huệ, Giếng cạn của Sương Nguyệt Minh, Hà Nội, con thuyền, phù sa, Mây mưa mau tạnh, Hàng xóm ở Seattle của Hồ Anh Thái, Giếng tiên của Nguyễn Một, Góc của phố của Phan Triều Hải, Màu hoa giấy của Lê Hoài Nam, Hai người cha của Lê Văn Thảo… cùng rất nhiều tác phẩm của các nhà văn khác nữa. Nếu liệt kê hết thì e rằng chỉ riêng phần này đã khiến người đọc… khó đủ kiên nhẫn. Chỉ áng chừng người có nhiều tác phẩm trong e.books này là Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Huy Thiệp.
Với cách thức tương tự, dự đoán có lẽ là “bạn cùng nhóm”, trang dvdtuhoc.com cũng rao bán 13.000 ebooks tiếng Việt đủ các thể loại và tác phẩm văn học cũng chiếm lượng lớn. So sánh hai DVD này thì cách thức tập hợp, rao bán, đặt tên… khá giống nhau. Tuy nhiên, nội dung tác phẩm - tác giả thì có phần khác nhau, và giá bán ra cao hơn gấp đôi. Điểm qua một vài trong hàng nghìn tác giả bị “xuất hiện” trong DVD này có: Nguyễn Thị Thu Huệ, Võ Thị Xuân Hà, Hồ Anh Thái, Phan Thị Vàng Anh, Nguyễn Đình Tú, Sương Nguyệt Minh, Hồ Tĩnh Tâm, Nguyễn Một, Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Nhật Ánh, Chu Lai, Trung Trung Đỉnh, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Quang Thiều, Lê Văn Thảo, Nguyễn Quỳnh Trang, Dương Thụy, Dương Bình Nguyên… Đặc biệt, trong lời “quảng cáo” thì cách thức mua bán cũng phong phú hơn rất nhiều, không những mua trực tiếp, mua qua bưu điện, ai có nhu cầu còn mua theo cách “mang ổ cứng đến chép thì chỉ 1.000.000đ trọn 5 bộ (ổ cứng di dộng dung lượng trống hơn 40Gb, thời gian chép 2-3h” hoặc với Phiên bản Cloud: “Nếu bạn ở xa có đường mạng nhanh (cáp quang, ADSL tốc độ cao) hoặc bạn ở nước ngoài, bạn có thể tải trực tiếp trên mạng, bạn thanh toán rồi nhận link file và tài khoản VIP để tải về: 250.000đ/bộ, 1.000.000đ (5 bộ). Dịch vụ đặc biệt dành cho khách tại TPHCM: đến tận nhà bạn chép, cài đặt vào máy, hướng dẫn cho cả nhà sử dụng trọn 5 bộ: 1.200.000đ” (Trích nguyên văn quảng cáo từ trang web). Tuy nhiên, sau khi liên hệ với một số tác giả, đơn vị làm sách và Trung tâm quyền tác giả văn học Việt Nam, không biết họ có tác động gì không thì đến trưa ngày 30/7 trang web trên đã không còn hoạt động nữa.
Có thể coi các ebooks này là một cuốn sách khổng lồ nếu tính theo trang và được in ra, bởi dung lượng lớn một cách “hiếm hoi”. Không những thế lại gồm cả truyện ngắn, tiểu thuyết. Nhìn vào tên tác phẩm của từng tác giả nhiều khi phải đoán ở phần dung lượng ở phía sau xem đấy là thể loại gì, truyện ngắn, tiểu thuyết hay tập truyện ngắn. Bởi vì có mục thì là nguyên cả cuốn tiểu thuyết nhưng có mục không chỉ là tên một truyện ngắn đơn thuần mà còn là tên của tập truyện ngắn.
Thiệt thòi từ ebooks không bản quyền
Các trang ebooks này là sản phẩm của một cá nhân chứ không do một công ty hay tổ chức nào đứng ra thực hiện.
Ý định thực hiện ebooks này xuất phát từ “những người bạn” thấy trên các diễn đàn, website có rất nhiều tác phẩm văn học được sưu tầm, được yêu thích, được tuyển chọn và trao đổi với nhau. Thấy mọi người quan tâm nên “cá nhân” này đã “gom lại” vào đĩa DVD tương tự như một ebooks và bán ra thị trường với khoảng giá dao động từ 200 - 500 nghìn đồng, nếu in ra USB thì giá cao hơn.
Cả DVD và USB được bán công khai trên mạng, trong một trang web khá chuyên nghiệp, từ cách giới thiệu sản phẩm đến phương thức mua bán, gửi tiền, giá cả.
Khi được hỏi tất cả những tác phẩm văn học của các nhà văn được in trên đĩa DVD đã thông qua tác giả chưa thì được trả lời là “không nghĩ đến chuyện này”, bởi vì cá nhân chỉ đơn thuần sưu tầm nguồn tác phẩm trên mạng mà mọi người đã và đang chia sẻ với nhau hàng ngày.
Tuy vậy, điểm khác ở chỗ, cứ cho là những tác phẩm văn học trên mạng hiện nay chúng ta không kiểm soát được mức độ sưu tầm, chia sẻ cho nhau nhưng không nảy sinh việc mua bán sinh lợi nhuận. Còn với việc tập hợp in ra thành ebooks và đưa ra thị trường bán thì câu chuyện lại rẽ sang một hướng khác.
Theo tiết lộ của người rao bán ebooks thì đối tượng mua nhiều là các giáo viên. Mua để dễ dàng đọc trong điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, cũng có những tác phẩm độc giả muốn mua sách giấy mà không có, không còn thì sách điện tử như thế này là một cứu cánh và khả dụng. Cũng có thể độc giả còn đang lăn tăn khi mua sách giấy thì đọc trên sách điện tử tương đương sự tham khảo, đọc thử để quyết định có mua sách giấy nữa hay không. Vì dù sao ebooks tính ra vẫn rẻ hơn so với sách giấy rất nhiều.
Không biết lời tiết lộ của người bán ebooks này chính xác bao nhiêu phần trăm, nhưng nếu quả thực được bán nhiều cho các giáo viên thì sẽ khiến không ít người giật mình. Bởi vì có một thực tế, là tác phẩm văn học khi được in trên báo thường bị nhiều lượt biên tập. Lượt thứ nhất là chính tác giả, phải cắt bớt đi cho phù hợp với dung lượng yêu cầu của tờ báo. Lượt thứ hai là biên tập viên của tờ báo đó, có thể thêm (nhưng rất ít), thường là lại cắt bớt đi để phù hợp với “gu” báo mình. Thành ra tác phẩm sẽ khó được toàn vẹn. Trừ một số báo có đất rộng, chấp nhận bản in dài, hoàn chỉnh. Thường là khi nào tác giả in thành sách của mình thì mới in được tác phẩm hoàn chỉnh theo ý mình cả về độ dài chữ cũng như nội dung.
Bên cạnh đó còn có tình trạng chung hay xảy ra đối với các tác phẩm được sưu tầm, chuyển hết nơi này đến nơi khác thì khó tránh khỏi hiện tượng “tam sao thất bản”. Đấy là chưa kể, ngay cả “một ai đó” trong cơn ngẫu hứng có thể “thêm bớt” theo ý của mình mà tác giả cũng… bó tay!.
Chỉ cần “điểm” qua một vài “bất cập” về tình trạng các tác phẩm văn xuôi hiện nay đủ để thấy nếu một tác phẩm không xin phép, không thông qua tác giả thì sẽ dẫn đến tác hại như thế nào. Người thiệt thòi, trong đó có nhà văn và độc giả. Độc giả bình thường còn vậy thì không biết giáo viên, lại giảng dạy, trích dẫn… cho học sinh nữa thì còn nguy hại đến đâu?
Hà Anh
