Hãng phim TL&KH T.Ư: 55 năm đồng hành cùng cuộc sống

Ngày 24/12/2011, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương kỷ niệm 55 năm thành lập. Hơn nửa thế kỷ đồng hành cùng cuộc sống, 4 thế hệ của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của những người chép sử bằng hình ảnh.

Được thành lập năm 1956 (tách ra từ Xưởng phim Việt Nam), các nhà làm phim thời sự tài liệu thời bấy giờ đã lao mình vào thực tiễn cuộc sống, phản ánh trung thực công cuộc xây dựng CNXH và đấu tranh thống nhất đất nước.

Số lượng phim sản xuất hằng năm lên đến 25 phim. Những bộ phim tiêu biểu của giai đoạn này cũng là những phim đã giành được BSV tại LHP VN lần thứ I và II, như: Chiến thắng Tây Bắc; Điện Biên Phủ, Giữ làng giữ nước; Chống hạn; Dưới cờ Quyết thắng; Nước về Bắc Hưng Hải; Vài hình ảnh về đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh; Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi.

Đặc biệt, bộ phim Nước về Bắc Hưng Hải (đạo diễn Bùi Đình Hạc; quay phim- Hồng Sến, Ngọc Quỳnh, Vũ Sơn) là bộ phim tài liệu đầu tiên của VN “đem chuông đi đấm xứngười” đãgiành HCV tại LHP Quốc tế Matxcơva năm 1959.

Trong suốt thời kỳ chiến tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược, trụ sở Xưởng phim Thời sự Tài liệu Việt Nam tại 122, Hoàng Hoa Thám (Hà Nội) như một trạm tư lệnh tiền phương. Tại đây, các nghệ sĩ phim tài liệu tỏa đi hầu khắp các mặt trận. Toàn thể những người sáng tác luôn trong tâm thế sẵn sàng lên đường nhận nhiệm vụ tại những nơi điểm nóng của đất nước.

Chiến tranh kết thúc, 8 người nằm lại nơi chiến trường, nhiều người khác bị thương và rất nhiều người bị chấn thương tinh thần đè nặng. Những thước phim được trả giá bằng mồ hôi và xương máu ngày ấy, đã góp phần làm nên diện mạo của nền điện ảnh VN chiến đấu vì độc lập tự do, vì sự sống con người: Đầu sóng ngọn gió, Một ngày trực chiến, Những người mở đường, Chú ý! Thuốc trừ sâu, Những cô gái Ngư Thủy, Lũy thép Vĩnh Linh, Làng nhỏ bên sông Trà, Mở đường Trường Sơn.

Kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm, các nhà làm phim lại tỏa đi khắp đất nước để thực hiện công việc của người chép sử bằng hình trong giai đoạn mới.

Âm hưởng chiến thắng là cảm xúc chủ đạo của các phim sản xuất trong giai đoạn này nhưng khuynh hướng sáng tác thì đi sâu vào tâm trạng, số phận con người; phim thời sự coi trọng việc bình luận sự kiện; phim khoa học tìm tòi những vấn đề khoa học mới mẻ đang áp dụng trong thực tế phổ biến kiến thức cho người xem.

Đó là các phim: Địa chỉ mới, Ong mắt đỏ, Đất tổ nghìn xưa, Những chặng đường lịch sử vẻ vang, Nguyễn Ái Quốc đến với Lênin, Đường về tổ quốc, Đường dây lên sông Đà, Tên em là gì, Hai mươi năm sau, Truyện tháng năm, Hà Nội trong mắt ai, Một phần năm mươi giây của cuộc đời, Hạt thóc vàng, Tiếng nổ định hướng, Để mãi mãi màu xanh, Việt Nam- Hồ Chí Minh.

Ngày 22.2.1982, Xưởng phim Thời sự Tài liệu Việt Nam được đổi tên thành Xí nghiệp Tài liệu và Khoa học Trung ương. Tháng 3.1989, đổi thành Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương.

Bước vào giai đoạn đất nước đổi mới, các nhà làm phim tài liệu cũng đứng trước thách thức mới, hoặc là vượt qua chính mình để đáp ứng những đòi hỏi từ cuộc sống hoặc phải chấp nhận khoảng lùi để tiếp tục vươn lên. Những bộ phim ra đời trong giai đoạn này thực sự thể hiện bản lĩnh đổi mới trong tư duy của những người làm phim.

Có thể kể đến Chuyện tử tế, Cánh kiến đỏ, Một số loài ong mật ở Việt Nam, Nơi chiến tranh đã đi qua, Trở lại Ngư Thủy, Tiếng vĩ cầm ở Mỹ Lai, Chị Năm Khùng, Điệu múa cổ, Chốn quê, Thang đá ngược ngàn, Sự nhọc nhằn của cát, Nuôi tôm hùm trên biển, Muốn được sống, Những nẻo đường công lý, Còn lại với thời gian, Sự sống ở rừng Cúc Phương, Đất lạnh, Chất xám, Mẹ đã về và Cha mẹ xin lỗi con, Bài ca trên đỉnh Tà Nùng...

Nhờ phát huy truyền thống vàuy tín đã dày công tạo dựng, 5 năm qua, ngoài 69 phim kế hoạch Nhà nước giao luôn đảm bảo chất lượng, Hãng còn sản xuất 104 bộ phim đặt hàng của các bộ, ban, ngành; 19 chương trình miền núi phục vụ đồng bào vùng sâu, vùng xa, quay 13.000m tư liệu kế hoạch gồm tư liệu các kỳ họp của Quốc hội, các kỳ Hội nghị TW Đảng, các cuộc gặp gỡ với lãnh đạo cấp cao của Việt Nam với lãnh đạo các nước trên thế giới; 6.000m tư liệu đặt hàng, gồm: 1000 năm Thăng Long - HàNội, Đại hội Đảng lần XI, Bầu cử Quốc hội khóa XIII và sản xuất 10 video clip cho các lễ kỷ niệm Quốc gia.

Sau chặng đường dài 55 năm, Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương đã là cái tên thân thương trong lòng khán giả Việt với hàng trăm bộ phim ấn tượng. Kỷ niệm tuổi 55 cũng là lúc Hãng phim thực hiện xong việc chuyển đổi doanh nghiệp.

Bà Phạm Thị Tuyết, Giám đốc Hãng phim cho biết: “Dưới cái tên mới- Công ty TNHH một thành viên Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương, các nghệ sĩ phim tài liệu một lần nữa phải đối diện với những khó khăn mới. Sự hỗ trợ từ phía Nhà nước sẽ bị giảm đi; hãng sẽ phải tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh, chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh của mình, trong lúc việc kinh doanh sản phẩm điện ảnh tài liệu trước nay luôn là bài toán “không đơn giản”, nếu không muốn nói là vô cùng khó..

Bên cạnh đó, thực trạng tại Hãng đang thiếu đội ngũ làm nghề có chuyên môn sâu ở tất cả các bộ phận, cơ sở vật chất kỹ thuật đã thuộc về thế hệcũ, tài chính thực sự vô cùng khó khăn, thu không thể bù đắp chi phí, giá sản xuất 1 bộ phim được xác định từ năm 2009 của Nhà nước đã quá lạc hậu so với hiện nay vì biến động giá trên thị trường quá lớn, đời sống CBCNV và nghệ sĩ thấp so với mặt bằng xã hội… và còn rất nhiều những khó khăn khác mà Hãng đang phải gồng mình vượt qua”.

Khó khăn là thế, nhưng với điểm tựa là quá khứ với biết bao thành tựu và truyền thống của những người chép sử bằng hình, người xem Việt Nam vẫn tin tưởng và hy vọng các nhà làm phim tài liệu sẽ tiếp tục tiến về phía trước.

Theo VH