Hậu thượng đỉnh, "thực hư" Triều Tiên tái khôi phục khu phóng tên lửa đã giải giáp?

Hôm thứ Ba (5/3), hãng tin Yonhap và hai tổ chức tham vấn chính sách của Mỹ cho hay, Triều Tiên đã khôi phục lại một phần khu phóng tên lửa mà nước này từng bắt đầu giải giáp theo những cam kết tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ nhất tại Singapore.

Yonhap dẫn lời một số quan chức tại Cơ quan tình báo quốc gia Hàn Quốc (NIS) tiết lộ, công việc tái xây dựng đang được tiến hành tại khu phóng tên lửa Tongchang-ri và có vẻ như là nhằm thay thế một phần mái và cửa tại đây.

Một hình ảnh vệ tinh chụp khu phóng tên lửa tại Tongchang-ri năm 2012 (ảnh: SCMP)

Các hình ảnh vệ tinh của 38 North – một tổ chức tại Washington chuyên theo dõi các vấn đề về Triều Tiên chỉ ra, cơ cấu của khu hạ tầng này đã được xây lại trong khoảng thời gian từ ngày 16/2 tới 2/3.

Một báo cáo của Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cũng trích dẫn các hình ảnh vệ tinh và kết luận, Triều Tiên đang "theo đuổi việc tái xây dựng một cách nhanh chóng" tại Tongchang-ri.

"Có bằng chứng hoạt động tại bệ thử động cơ đứng và thiết bị di chuyển tên lửa theo đường ray tại bãi phóng", báo cáo viết.

Những tin tức trên xuất hiện sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un không thể đạt được một thỏa thuận chung tại hội nghị thượng đỉnh vừa diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 27 - 28/2.

Cũng trong ngày 5/3, trong một cuộc trả lời phỏng vấn, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton cho biết, Mỹ sẽ xem xét tăng cường trừng phạt nếu Bình Nhưỡng không xóa bỏ chương trình hạt nhân của mình.

"Nếu họ không sẵn sàng làm vậy, tôi nghĩ Tổng thống Trump đã nói rất rõ ràng… các lệnh trừng phạt kinh tế của họ sẽ không được giảm bớt, trong thực tế chúng tôi sẽ xem xét tăng cường trừng phạt", ông Bolton nhấn mạnh.

Phát biểu trong cuộc họp báo sau thượng đỉnh Singapore tháng 6/2018, ông Trump nói, nhà lãnh đạo Triều Tiên đã hứa sẽ phá hủy một khu thử nghiệm động cơ tên lửa lớn tại quốc gia châu Á. Một quan chức Mỹ sau đó chia sẻ với Reuters rằng, đó là khu phóng vệ tinh Sohae tại Tongchang-ri.

Tháng Chín năm ngoái, tại một hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Chủ tịch Kim cũng cam kết sẽ đóng cửa Sohae và cho phép các chuyên gia quốc tế quan sát việc giải giáp khu thử nghiệm động cơ tên lửa và bệ phóng.

Hai nhà lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên đã có những cái bắt tay rất chặt tại thượng đỉnh Hà Nội, nhưng cuối cùng lại không đạt được bất kỳ thỏa thuận chung nào (ảnh: Reuters)

Các dấu hiệu cho thấy Triều Tiên bắt đầu thực hiện cam kết với ông Trump, xuất hiện vào tháng 7/2018, khi một tổ chức tham vấn tại Washington công bố các hình ảnh vệ tinh về quá trình tháo dỡ một tòa nhà tại Sohae, từng được sử dụng để lắp ráp các thiết bị phóng lên không gian, cũng như một bệ thử nghiệm động cơ tên lửa gần đó. Tuy nhiên, các hình ảnh sau này lại chỉ ra, Triều Tiên đã dừng việc giải giáp từ đầu tháng 8.

Theo báo cáo của CSIS, việc khu thử nghiệm vốn dừng hoạt động từ tháng Tám nhưng lại có động tĩnh mới cho thấy đó là "có chủ đích".

Một nguồn tin của chính phủ Mỹ cho hay, NIS được đánh giá là khá đáng tin cậy trong những vấn đề như thế này, tuy nhiên, những hoạt động được miêu tả dường như không đặc biệt gây cảnh báo và không đến mức nhằm tái khôi phục các cuộc thử nghiệm tên lửa đã bị dừng từ năm 2017.

Yonhap cũng trích lời các quan chức tình báo Hàn Quốc nói thêm, lò phản ứng 5 megawatt tại tổ hợp hạt nhân chính của Triều Tiên là Yongbyon, vẫn dừng hoạt động từ cuối năm ngoái. Đây là một kết luận phù hợp với một báo cáo khác của cơ quan giám sát nguyên tử Liên Hợp Quốc.

Nguồn tin của Yonhap cũng chỉ ra, không có dấu hiệu tái chế xuất plutonium từ lò phản ứng và các đường hầm trong khu thử nghiệm hạt nhân tại Punggye-ri vẫn bị đóng cửa kể từ vụ phá hủy được công khai hồi tháng 5/2018.

Số phận của tổ hợp hạt nhân Yongbyon là một trong những vấn đề trọng tâm tại thượng đỉnh Hà Nội. Tuy nhiên, diễn biến cuối cùng của hội nghị đã lại một lần nữa làm dấy lên những câu hỏi về tương lai của đối thoại hạt nhân Mỹ - Triều Tiên.

Hồi đầu tuần, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói, ông hy vọng sẽ có thể cử một phái đoàn tới Triều Tiên trong những tuần tới, nhưng vẫn chưa đưa ra bất kỳ hứa hẹn cụ thể nào.

Trong khi truyền thông Triều Tiên đưa tin, nhà lãnh đạo Kim và Tổng thống Trump đã quyết định tiếp tục đối thoại, Thứ trưởng Ngoại giao Choe Son Hui lại chia sẻ với phóng viên rằng, ông Kim có thể "đã mất đi sự sẵn lòng theo đuổi một thỏa thuận", thậm chí nghi ngờ việc cần thiết phải tiếp tục.

Trong một buổi gặp mặt báo chí, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Robert Palladino thông tin, Mỹ vẫn "duy trì liên lạc thường xuyên" với Triều Tiên, nhưng lại từ chối không nói rõ, hai bên đã liên lạc lại chưa kể từ sau thượng đỉnh.

Ông Palladino cũng tiết lộ, Đại diện đặc biệt về Triều Tiên của Mỹ Stephen Biegun có kế hoạch gặp gỡ với các người đồng cấp từ Hàn Quốc và Nhật Bản vào thứ Tư (6/3).