Họp báo Chính phủ: 'Thủ phạm' gây cá chết là do nước thải của Formosa

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng đã giao Bộ Khoa học- Công nghệ chủ trì, phối hợp với Viện, các ngành liên quan huy động trên 100 nhà khoa học đầu ngành của 30 cơ quan trong và ngoài nước, đã tổ chức thu thập dữ liệu, có sự phản biện độc lập của các chuyên gia nước ngoài. Kết quả xác định, nguồn thải xuât phát từ Vũng Áng, đây là nguồn thải lớn nhất, chưa độc tốc xyanua,... tạo thành một dạng hỗn hợp có tỉ trọng lớn hơn nước biển, theo dòng hải lưu di chuyển theo hướng Bắc- Nam từ Hà Tĩnh tới Thừa thiên Huế làm hải sản và sinh vật biển nhất là tầng đáy  biển chết hàng loạt.

Ngay sau đó, đại diện các cơ quan chức năng của Việt Nam đã trả lời các câu hỏi của báo giới liên quan đến vụ việc này. Báo Điện tử Tổ Quốc xin trích đăng.

- Báo Tiền Phong: Xin Bộ trưởng cho biết, quá trình xác định nguyên nhân hải sản chết diễn ra như thế nào, việc tham gia của các nhà khoa học vào quá trình này ra sao?

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Qua clip vừa rồi, việc xác định nguyên nhân cần có chứng cứ khoa học chặt chẽ, bài bản, Thủ tướng chỉ đạo do sự cố xảy ra trên diện rộng nên việc xác định nguyên nhân cần khoa học, bài bản, chính xác. Trước yêu cầu của Chính phủ và yêu cầu chính đáng của người dân là sức ép lớn, chúng tôi cho rằng việc tìm hiểu nguyên nhân cũng cần chính xác, tìm ra ai là thủ phạm. Công việc được chia làm 3 nhóm tiến hành: Thứ nhất, xác định nguyên nhân, hình dung giải thích được hiện tượng gì đang diễn ra trên biên 4 tỉnh miền Trung. Cơ chế gì khiến hải sản và sinh vật chết hàng loạt. Thứ hai, xác định nguồn gây ô nhiễm từ đâu.

Hai nhóm này độc lập nhưng quan hệ biện chứng với nhau. 100 nhà khoa học trên nhiều lĩnh vực khác nhau lấy mẫu cá, nước, trầm tích đáy, mẫu sinh vật phù du, xác định từ vệ tinh, hồi tố lại sự việc... Nhiều nhà khoa học phải xuống biển tìm theo dấu vết vệ tinh chỉ ra để tìm ra bản chất vấn đề.

Sau khi có kết quả thí nghiệm, chúng tôi còn đối chứng với các phòng thí nghiệm nước ngoài. Khi có kết quả tổ chức để Hội đồng khoa học nhà nước, các nhà khoa học thế giới phản biện độc lập và hôm nay chúng tôi mới công bố.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời câu hỏi của phóng viên

Qua nghiên cứu giải thích hiện tượng hỗn hợp chất độc di chuyển từ Hà Tĩnh vào Thừa Thiên Huế, nó hấp thụ kim loại thiếc, chứa phenol và xyanua, đi tới đâu gây độc tố tới đó khiến cá chết.

Thứ ba, chúng tôi xác định rà soát hàng trăm cơ sở có nguồn thải ra biển miền Trung và tập trung vào 3 đối tượng: Formosa, điện Vũng Áng và Khu công nghiệp Hà Tĩnh. Chúng tôi kiểm toán chất thải, tìm ra sai sót lỗi, trong 5 năm ngày kiểm toán năng lượng thì chỉ sử dụng có 15%... Từ đó xác định lò luyện cốc thải ra phenol và xyanua. Chúng tôi đã có bằng chứng đầy đủ thuyết phục, xác định nguồn là từ Formosa.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh: Các nhà khoa học đã không kể ngày đêm vào cuộc với trách nhiệm cao nhất. Cũng có những khó khăn trong việc xác định nguyên nhân là chúng ta phải tìm kiếm dấu vết thực địa, dưới đáy biển, hồi tố, cùng với các chuyên gia, nhà khoa học từ Nhật, Pháp, Đức, Mỹ, Israel... đã bổ sung dữ liệu cùng với các nhà khoa học Việt Nam.

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: "Chúng tôi tôn trọng sự bức xúc của nhân dân nhưng không chấp nhận việc kích động sự bức xúc"

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: Chính phủ chỉ đạo quyết liệt ngay từ đầu sự việc này. Điều tra nguyên nhân và thủ phạm là 2 quá trình khác nhau. Kết quả điều tra là khách quan, các cơ quan đã làm hết năng lực và trách nhiệm của mình.

Thời gian qua, các trang mạng xã hội có phản ứng về việc trậm trễ công bố thông tin, việc bức xúc là chính đáng và dễ hiểu vì liên quan tới đời sống của người dân đặc biệt là các ngư dân miền Trung.

Tuy nhiên sự phản ứng thái quá, suy diễn nguyên nhân làm nhiễu loạn thông tin, một số thế lực đã lợi dụng việc này để kích động, gây mất trật tự công cộng, gây bất an trong nhân dân. Chúng tôi tôn trọng sự bức xúc của nhân dân nhưng không chấp nhận việc kích động sự bức xúc. Việc công bố nguyên nhân này là kịp thời.

- Hãng thông tấn AP tại Hà Nội: Các cơ quan bảo vệ pháp luật của Việt Nam có khởi tố vụ án?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Qua vụ việc này đã thể hiện thái độ cương quyết của Thủ tướng và Chính phủ Việt Nam. Quan điểm của Chính phủ Viêt Nam là xử lý nghiêm không loại trừ tổ chức, cá nhân nào.

Việt Nam đang xây dựng môi trường đầu tư tốt cho các nhà đầu tư nước ngoài, tham gia tích cực các hiệp định thương mại, được quốc tế đánh giá cao.

Người Việt Nam có câu: đánh kẻ chạy đi không đánh người chạy lại, như vậy muốn nói rằng, Chính phủ Việt Nam luôn có thái độ rất rõ, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật Việt Nam đồng thời có chính sách khoan hồng, độ lượng, các nhà đầu tư nước ngoài mà nhận lỗi trước nhân dân Việt Nam thì sẽ xem xét. Nếu các nhà đầu tư cam kết làm đúng pháp luật Việt Nam thì Việt Nam sẽ đảm bảo cho các nhà đầu tư hoạt động và ngược lại. Mong nhân dân độ lượng, khoan hồng.

Bộ trưởng Trương Minh Tuấn: Việc khởi tố do các cơ quan tố tụng, tư pháp xem xét, còn Chính phủ không can thiệp, việc khởi tố phải xem xét trên lợi ích và luật pháp.