Kênh Bashi sát sườn Đài Loan: Nguy cơ điểm nóng quân sự Mỹ - Trung?

Tính đến thứ sáu tuần trước, quân đội Mỹ đã hiện diện ở kênh Bashi 13 ngày liên tiếp. Vào hôm đó, Mỹ đã đưa máy bay quân sự đến trinh sát ở Kênh Bashi, ngay phía nam Đài Loan trước khi đến Biển Đông.

Quân đội Trung Quốc (PLA) cũng bận rộn trong khu vực này. Tháng trước, hàng chục máy bay chiến đấu của PLA, bao gồm máy bay chiến đấu và máy bay ném bom đã tiếp cận phía tây nam của khu vực nhận dạng phòng không Đài Loan và di chuyển vào Kênh Bashi, hướng về phía Biển Đông.

Bận rộn tại tuyến đường sát sườn Đài Loan

Những động thái này là một tín hiệu nữa cho thấy sự "cọ xát" của cả hai siêu cường tại tuyến đường biển quan trọng ngay gần đảo Đài Loan - biến khu vực này thành một điểm nóng trong một cuộc cạnh tranh chiến lược đang gia tăng.

Theo Sáng kiến Điều tra về Biển Đông, một tổ chức tham vấn có liên kết với Đại học Bắc Kinh, Mỹ đã triển khai sáu máy bay trinh sát lớn và hai tàu chở dầu tiếp nhiên liệu trong nhiệm vụ đi qua kênh Bashi hôm thứ Sáu tuần trước. Đơn vị này cho biết máy bay bắt đầu nhiệm vụ trên vùng biển gần Kênh Bashi vào khoảng nửa đêm thứ Năm.

Kênh Bashi là tuyến đường thủy giữa đảo Y'Ami, Philippines và Đảo Phong Lan, Đài Loan, và đã trở thành một lối đi quan trọng đối với các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Trong nhiệm vụ tuần trước, máy bay Mỹ được cho là đang lùng sục kênh này để tìm dấu hiệu hoạt động của tàu ngầm Hải quân PLA. Máy bay Mỹ đã ở trong khu vực này trước khi các nhóm tàu tấn công của Mỹ vào Kênh Bashi để di chuyển tới khu vực tập trận ở Biển Philippines.

Tàu sân bay USS Ronald Reagan, USS Nimitz và bốn tàu chiến khác đang tổ chức các cuộc tập trận quy mô lớn ở Biển Philippines, gần với Biển Đông.

"Các nhóm tấn công tàu sân bay Nimitz và Ronald Reagan đang tiến hành các hoạt động kép trên biển Philippines. Các tàu và máy bay được phân bổ cho cả hai nhóm tàu tấn công này đã bắt đầu phối hợp hoạt động ở vùng biển quốc tế vào ngày 28/6, Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ cho biết.

Một tàu sân bay thứ ba, USS Theodore Roosevelt, cũng được báo cáo hiện diện trong khu vực này.

Vào ngày 28/6, thời điểm các hoạt động trên bắt đầu, tờ báo tiếng Anh của Trung Quốc China Daily đăng tải lên mạng hình ảnh về các máy bay chiến đấu J-15 của Trung Quốc thực hiện lần đầu tiên huấn luyện cất cánh và hạ cánh trên tàu Sơn Đông – tàu sân bay nội địa đầu tiên của Trung Quốc. Không rõ chúng có phải được thử nghiệm ở phía bắc Hoàng Hải vào tháng Năm hay không, tuy nhiên, quân đội Trung Quốc đã có dấu hiệu hoạt động gần đây hơn trong khu vực gần với Biển Đông.

Ngoài các chuyến bay của máy bay chiến đấu PLA vào tháng trước, Bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng đề cập rằng một tàu ngầm PLA cũng được báo cáo đã di chuyển với phía Nhật Bản rồi tới Biển Đông - có thể là qua Kênh Bashi. Nguồn tin từ Lực lượng Tự vệ Nhật Bản cho biết hành động này có thể là "thử nghiệm khả năng tác chiến chống tàu ngầm của Nhật Bản và Hoa Kỳ".

Su Tzu-yun, một nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu quốc phòng và an ninh quốc gia – một tổ chức có liên kết với quân đội Đài Loan, cho biết, "động thái này đã khiến Mỹ phải gửi một loạt các máy bay và tàu quân sự để săn lùng tàu ngầm trên trong khi thực hành khả năng hoạt động ngăn chặn của chúng".

Vài ngày sau, ba tàu chiến của PLA, bao gồm tàu khu trục tên lửa dẫn đường, được báo cáo đã đi qua vùng biển Nhật Bản. PLA gần đây cũng đã tiến hành năm ngày diễn tập quân sự gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam trên Biển Đông.

Sức mạnh quân sự khác thường

Các chuyên gia quân sự cho biết, cả Mỹ và Bắc Kinh đều đang thể hiện sức mạnh quân sự mạnh mẽ khác thường trong khu vực.

Alexander Huang Chieh-cheng, giáo sư nghiên cứu chiến lược và quan hệ quốc tế tại Đại học Tamkang, Đài Bắc, nói rằng cả hai nước Mỹ và Trung Quốc đang tăng cường sự hiện diện của họ trong khu vực khi cạnh tranh chiến lược của họ gia tăng, nếu không muốn nói là leo thang.

Ông nói rằng Hoa Kỳ có thể, nếu cần thiết, thì luân chuyển và duy trì sự hiện diện mạnh mẽ của hải quân và không quân trong khu vực. Tuy nhiên, đó sẽ là một thách thức đáng kể nếu Mỹ thực hiện điều đó trong một khoảng thời gian liên tục và kéo dài.

Ông Huang cũng nói rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc đang chọn phương sách tiến hành các nhiệm vụ này trong trường hợp thiếu các kênh trực tiếp để gửi đi thông điệp, sử dụng chúng như một hình thức truyền thông chiến lược, cùng với các tuyên bố và hành động lập pháp công khai.

Đây cũng có thể là một nỗ lực làm quen với khu vực này trong trường hợp có xung đột, ông nói.

Bị kẹt giữa hai siêu cường, chính phủ của bà Thái Anh Văn nên kiềm chế không thực hiện bất kỳ động thái nào được coi là khiêu khích từ phía đại lục, ông Huang nói, đề cập đến chính sách của bà Thái về việc duy trì quan hệ chặt chẽ với Mỹ đã khiến Bắc Kinh tức giận.

Chính phủ của bà Thái phải điệu thấp và tránh được nguy cơ đối đầu, trong khi đó cứng rắn và thực tế hơn trong việc huấn luyện lực lượng sẵn sàng tác chiến và dự bị của mình, ông Huang nói.