Lần đầu gặp gỡ Nga - Ukraine chưa thể đột phá xung đột miền Đông

Các cuộc đàm phán hòa bình được lên kế hoạch về miền đông Ukraine đã không mang lại bước đột phá sau hội nghị thượng đỉnh kéo dài sáu giờ ở Paris hôm thứ Hai.

Sau khi nhất trí về một thỏa thuận ngừng bắn, các nhà lãnh đạo Nga, Ukraine, Đức và Pháp tuyên bố đạt được một số tiến bộ trong việc tiến tới giải quyết cuộc xung đột kéo dài này.

Ưu tiên giải quyết xung đột miền Đông

Đây là cuộc hội đàm lần đầu tiên của tân Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin.

Ông Zelenskiy đã được bầu vào tháng Tư năm nay và tuyên bố việc chấm dứt cuộc xung đột vũ trang kéo dài ở khu vực Donbass là một trong những ưu tiên của ông. Chỉ mới vài tháng trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông Zelenskiy đã thương lượng một cuộc trao đổi tù nhân lớn với ông Putin – điều mang lại hy vọng cho một bước đột phá.

Cuộc chiến giữa quân đội chính phủ và phe ly khai thân Nga ở khu vực trung tâm công nghiệp Ukraine, đã cướp đi hơn 13.000 sinh mạng và khiến hơn một triệu người phải di dời kể từ khi nổ ra vào tháng 4 năm 2014 sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea.

Các nhà lãnh đạo Nga và Ukraine đã gặp gỡ dưới sự trung gian hòa giải của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Angela Merkel hôm thứ Hai và đồng ý thực hiện lệnh ngừng bắn toàn diện và tổ chức một cuộc trao đổi tù nhân lớn giữa chính phủ Ukraine và phe ly khai.

Mặc dù các cuộc thăm dò dư luận cho thấy hầu hết người dân Ukraine ủng hộ một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột ở phía đông, nhưng nhiều người ở Ukraine lo ngại rằng ông Zelenskiy, một người mới về chính trị so với ông Putin, sẽ phải đưa ra nhiều nhượng bộ với Nga.

Cuộc hội đàm hôm thứ Hai, bao gồm cuộc đối thoại một đối một kéo dài một tiếng rưỡi giữa ông Putin và ông Zelenskiy đã cho thấy ông Zelenskiy cam kết thực hiện những điều được mô tả ở Ukraine là lằn ranh đỏ trong việc giải quyết cuộc xung đột ở Donbass.

Ông Zelenskiy phát biểu tại cuộc họp thông tin chung của hai nhà lãnh đạo rằng, ông và ông Putin còn khác biệt về các vấn đề chính trong giải pháp chính trị cho cuộc xung đột này, như trao quyền kiểm soát các phần của biên giới Ukraine-Nga từ tay phe ly khai sang cho quân đội Ukraine.

Ukraine và phương Tây trong nhiều năm đã cáo buộc Nga tận dụng sự lỏng lẻo ở khu vực biên giới để gửi quân đội và vũ khí cho phe ly khai, một tuyên bố mà Moscow bác bỏ.

Ông Putin nhấn mạnh trong cuộc họp ngắn rằng các cuộc bầu cử địa phương ở phía đông do phe li khai kiểm soát nên được tổ chức trước khi phe ly khai nhượng quyền kiểm soát biên giới.

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng ông rất vui vì ông và ông Zelenskiy đã gặp nhau và mọi điều đang diễn ra đúng hướng.

Vị thế cuộc gặp?

Hai nhà lãnh đạo này đã đồng ý gặp nhau sau bốn tháng và ông Zelenskiy nói rằng không có điều kiện tiên quyết nào cho cuộc họp tiếp theo: "Không có bài tập về nhà".

Ukraine, Nga và phe ly khai – dưới sự hòa giải của Đức và Pháp đã ký hiệp định hòa bình vào năm 2015, cam kết ngừng bắn và giải quyết bằng con đường chính trị. Mặc dù xung đột có hạ nhiệt, nhưng tiến trình chính trị chưa được thực hiện đầy đủ và nhiều vùng rộng lớn ở miền đông Ukraine vẫn nằm dưới sự kiểm soát của phe ly khai.

Theo Telegraph, ông Zelenskiy, một diễn viên hài nổi tiếng đã giành được số phiếu bầu áp đảo để trở thành Tổng thống Ukraine, đã tham gia các cuộc đàm phán ở một vị thế yếu hơn sau khi đất nước của ông bị kéo vào một cuộc điều tra luận tội tại Hoa Kỳ. Tiến trình này liên quan đến một khiếu nại rằng Tổng thống Donald Trump đã trì hoãn viện trợ quân sự cho Ukraine để gây áp lực với Kiev việc điều tra một đối thủ chính trị của ông Trump.

Ông Zelenskiy, trong những tháng đầu của nhiệm kỳ tổng thống, đã cố gắng có một cuộc họp tại Nhà Trắng trước khi đối thoại với ông Putin. Tuy nhiên, cuộc điều tra luận tội cho thấy, các quan chức Mỹ lại đưa ra cách tiếp cận với chính quyền của ông Zelenskiy để nhằm điều tra con trai của ứng cử viên tổng thống Joe Biden

Ông Zelenskiy đã có cuộc gặp ngắn với ông Trump bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9 nhưng chưa bao giờ có các cuộc đàm phán định dạng đầy đủ mà ông hy vọng, tờ Telegraph nhận định.