Lo mất đất, dân dựng lán canh “cát tặc”

 Khổ sở vì “cát tặc”

Nhiều năm trở lại đây, tình trạng sạt lở dọc bờ sông Tả Trạch đoạn qua các thôn Buồng Tằm, thôn Hộ và thôn Hạ (xã Dương Hòa, TX. Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên – Huế) diễn ra ngày càng nghiêm trọng khiến người dân sinh sống tại đây không khỏi bất an, lo lắng.

Theo ghi nhận, dọc bờ sông Tả Trạch đoạn qua các thôn nói trên có nhiều điểm sạt lở dài gần 5km. Nhiều mép sông bị nước khoét sâu tạo thành những hàm ếch cao dựng đứng. Người dân địa phương cho hay cứ sau mỗi mùa mưa lũ thì sạt lở lại ăn sâu thêm nhiều mét đất, điều này đang đe dọa trực tiếp đến cuộc sống cũng như đất đai sản xuất của người dân nơi đây.

Nhiều đoạn bờ sông Tả Trạch bị sạt lở nghiêm trọng do “cát tặc”.

Là một trong những hộ dân có đất vườn bị sạt lở sâu đến 10-15m, ông Nguyễn Vinh (60 tuổi, thôn Buồng Tằm, xã Dương Hòa) không khỏi lo lắng: “Vào mùa mưa lũ, nước sông Tả Trạch chảy từ thượng nguồn về rất mạnh. Nước sông cuộn sát vào bờ, đất đai vì thế mà cứ sạt lở trôi hết. Người dân chúng tôi rất lo lắng vì đó là mảnh đất chính để trồng hoa màu, sạt lở như vậy thì chúng tôi làm ăn sinh sống kiểu gì?”.

Lý giải về thực trạng nói trên, nhiều người dân bức xúc cho biết, ngoài sạt lở do thiên tai thì nguyên nhân chính là do vấn nạn khai thác cát sạn trái phép và lộng hành của “cát tặc” trên địa bàn. Việc khai thác cát sạn quá mức làm thay đổi dòng chảy của lòng sông khiến cho đất đai trên bờ dễ bị sạt lở, cuốn trôi hơn.

Anh Lê Văn Tân (45 tuổi, trú tại thôn Hộ, xã Dương Hòa) cho hay, ở khu vực này có mỏ khai thác cát được UBND tỉnh cấp phép, thế nhưng các tàu thuyền lại không hút cát ở mỏ mà lén ra khỏi khu vực để khai thác trộm.

“Thời gian cao điểm mà các tàu khai thác cát thường từ 1h đến 4h sáng. Nghiêm trọng hơn, các đối tượng này còn hoạt động công khai cả ban ngày. Chúng đi từng đoàn 5-7 chiếc rồi thay nhau đưa vòi rồng vào sát bờ để hút. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến sạt lở gây ảnh hưởng lớn đến đời sống của gia đình chúng tôi. Nhiều lần nhìn thấy, chúng tôi đã có lời lẽ can ngăn nhưng chúng vẫn cứ hút và còn tỏ thái độ đe dọa”, anh Tân bức xúc.

Về vấn đề này, trao đổi với PV, ông Lê Văn Thức – Phó Chủ tịch xã Dương Hòa xác nhận có tình trạng sạt lở ở sông Tả Trạch. Việc sạt lở này đã diễn ra nhiều năm qua và ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ở các thôn Buồng Tằm, thôn Hộ và thôn Hạ.

“Các đối tượng khai thác cát này hoạt động rất công khai, kể cả ban ngày. Khi thấy lực lượng chức năng họ thường bỏ chạy nên việc xử lý cũng rất khó”, ông Thức nói.

Lo mất đất, người dân lập tổ tự quản, dựng lán dã chiến thay nhau canh “cát tặc”.

Dựng lán canh “cát tặc”

Quá bức xúc trước thực trang nói trên, lo mất đất nên người dân các thôn Hộ, thôn Hạ và thôn Buôn Tằm đã đứng ra tình nguyện thành lập các tổ tự quản, dựng lán ngay sát bờ sông để thay nhau canh “cát tặc”.

Ông Nguyễn Văn Trước - Trưởng thôn Hạ cho hay, tổ tự quản được thành lập dưới sự cho phép của UBND xã và chịu sự quản lý của xã. Mục đích hoạt động của tổ nhằm túc trực, bảo vệ và ngăn chặn tình trạng cát tặc lộng hành trên sông Tả Trạch.

Để tiện tuần tra, phục kích “cát tặc”, tổ tự quản cùng nhau dựng lán trại ngay cạnh khu vực sông Tả Trạch để tiến hành trực 24/24 nhằm phát hiện và có biện pháp xử lý kịp thời đối với  những tàu, thuyền khai thác trộm cát sỏi trái phép.

“Toàn tổ có 10 thành viên, phân chia nhau túc trực suốt ngày đêm. Từ khi tổ thành lập và đi vào hoạt động tất cả thành viên trong tổ đã phối hợp cùng lực lượng công an xã truy bắt được 2 thuyền đang khai thác cát sỏi trái phép. Nhìn chung, tình hình cát tặc lộng hành có phần giảm đi đáng kể”, ông Trước cho biết.

Một tàu hút cát bị tổ tự quản bắt quả tang khi đang hút trộm cát.

Có mặt tại khu vực lán trại của tổ tự quản thôn Hộ, theo quan sát của phóng viên, lán trại được dựng lên bằng những vật liệu chủ yếu là tre nứa. Phía trên lán trại được che phủ bởi một tấm bạt, phía trước có một chiếc ghe nhỏ có lắp động cơ dùng để truy đuổi các đối tượng khi đi vào khu vực cấm.

Ông Lê Văn Tuấn - Trưởng công an xã Dương Hòa cho biết, sắp tới UBND xã Dương Hòa sẽ hỗ trợ 1 triệu đồng/năm để làm kinh phí, một ghe máy cùng áo phao để người dân phối hợp cùng với lực lượng công an xã tiến hành làm nhiệm vụ.

Gần đây nhất tổ tự quản đã bắt được 2 tàu khai thác trộm cát có sức chứa khoảng 50m3. Sau khi bắt quả tang, các tàu này đã bị lập biên bản và xử phạt hành chính từ 4 đến 6 triệu đồng.

“Chúng tôi sẽ xem xét, đề xuất lên cấp trên để có phương án hỗ trợ kinh phí, tạo điều kiện thuận lợi để những người dân trong tổ tự quản an tâm làm việc”, ông Tuấn thông tin thêm.

Về phương án chống sạt lở, ông Lê Văn Thức – Phó chủ tịch UBND xã Dương Hòa cũng cho biết thêm, hiện tại xã đã được đầu tư dự án xây kè chiều dài khoảng 250m dọc bờ sông Tả Trạch với mức đầy tư trên 3 tỷ đồng. Để đảm bảo an toàn, vào mùa mưa lũ chính quyền địa phương sẽ lên phương án di dời người dân đến nơi an toàn hơn.

Thế Trung