Mỹ vũ trang quân sự cho Ukraine, Nga chờ tín hiệu?

Các quan chức Mỹ nói rằng, đề xuất này, cần được sự chấp thuận của Nhà Trắng, là nhằm ngăn chặn sự gia tăng ảnh hưởng của Moscow.

Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã lên kế hoạch cung cấp cho Ukraine các tên lửa chống tăng và nhiều loại vũ khí khác và đang tìm kiếm sự chấp thuận của Nhà Trắng, Wall Street Journal (WSJ) dẫn lời các quan chức Hoa Kỳ cho biết. Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc xung đột miền Đông Ukraine vẫn đang tiếp diễn và mối quan hệ giữa Moscow và Washington ngày càng căng thẳng.

Theo đề nghị của Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao, Mỹ sẽ cung cấp vũ khí chống tăng, tên lửa Javelin, cũng như vũ khí phòng không, cùng nhiều thiết bị khác. Ukraine từ lâu đã tìm kiếm Javelin để đối phó với xe bọc thép của Nga trong các khu vực lực lượng li khai đang chiếm giữ. Tên lửa và thiết bị phóng Javelin nhẹ và thường được mang bởi nhóm lính hai người, vì vậy chúng rất có tính cơ động.

Xung đột Ukraine kéo dài đã tạo thành một điểm nóng chiến sự trên toàn thế giới. (Nguồn: AFP)

Các quan chức quân sự và các nhà ngoại giao Hoa Kỳ nói rằng động thái cung cấp vũ khí, điều họ cho là chỉ nhằm  phòng thủ là để ngăn chặn các hành động gia tăng hiện diện của Moscow – được cho là đã vũ trang cho lực lượng li khai thân Nga gồm xe tăng, các vũ khí trang bị phức tạp cũng như các cố vấn quân sự để chống lại chính phủ Kiev.

Các quan chức Mỹ cũng nói rằng họ lo ngại cuộc xung đột sẽ tiếp tục gia tăng, với số vụ vi phạm ngừng bắn đang leo thang khi các nỗ lực hòa bình đã giảm sút.

Tướng Curtis Scaparrotti, chỉ huy quân đội hàng đầu của Hoa Kỳ và NATO, cho biết: "Người Nga đang cung cấp thiết bị, một trong số chúng là hiện đại nhất của họ, lực lượng hỗ trợ và các cố vấn."

Các quan chức Nga bác bỏ mọi cáo buộc ủng hộ lực lượng li khai và chỉ trích những nỗ lực của Tây phương để đào tạo quân đội Ukraine. Các quan chức Nga gần đây cho biết rằng bất kỳ động thái nào của Hoa Kỳ trong việc gửi vũ khí cho Ukraine sẽ đe dọa các nỗ lực hòa bình.

Gần đây, nữ phát ngôn của Lầu Năm Góc, Trung tá Michelle L. Baldanza, nói rằng Mỹ không "loại trừ khả năng" cung cấp "vũ khí phòng thủ sát thương cho Ukraine." Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ James Mattis cũng ủng hộ kế hoạch này, theo nhiều quan chức Mỹ.

Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chưa phản ứng với yêu cầu bình luận.

Tiến trình thông qua

Một quan chức chính quyền Mỹ cho biết chưa có quyết định nào về đề xuất hỗ trợ vũ trang trên và nó cũng chưa được thảo luận tại cuộc họp cấp cao của Nhà Trắng vào tuần trước. Các quan chức cho biết Tổng thống Donald Trump chưa được tóm tắt về kế hoạch này và lập trường của ông cũng chưa được công bố.

Một số quan chức Mỹ và Ukraine cho biết họ dự kiến có thể mất vài tháng nữa trước khi Nhà Trắng đưa ra quyết định cuối cùng.

Bất kỳ quyết định nào cung cấp vũ khí cho Ukraine sẽ diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ đang xấu đi nghiêm trọng giữa Washington và Moscow. Nga cho biết họ sẽ trục xuất hàng trăm nhà ngoại giao Mỹ sau khi Quốc hội Hoa Kỳ tuần trước thông qua các biện pháp trừng phạt kinh tế mới đối với Nga.

Kể từ khi Nga sát nhập bán đảo Crimea vào năm 2014 và được cho là ủng hộ lực lượng li khai thân Nga ở phía đông Ukraine, Washington, thận trọng trong việc tăng cường xung đột, đã phần nào hạn chế sự hỗ trợ cho quân đội Kiev theo cái được gọi là viện trợ và đào tạo phi sát thương.

Hành động của Ukraine

Trong số vũ khí Mỹ có thể sắp cung cấp cho Kiev có tên lửa chống tăng Javelin – điều Ukraine từ lâu đã tìm kiếm để đối phó với xe bọc thép của Nga trong các khu vực lực lượng li khai đang chiếm giữ. Tên lửa và thiết bị phóng Javelin được sử dụng cho bộ binh chống tăng cơ động có đặc tính nhẹ và thường được mang bởi nhóm lính hai người. Ống phóng tên lửa có tích hợp sẵn thiết bị ngắm mục tiêu hồng ngoại, tạo thuận lợi cho việc quan sát mục tiêu. Do kiểu thiết kế vác vai nên tên lửa Javelin có khả năng ngụy trang tốt và tính cơ động cao.

Tuy nhiên, nếu Ukraine sử dụng vũ khí không đúng cách, Washington có thể quyết định rút lại hỗ trợ hoặc hỗ trợ kỹ thuật.

Các quan chức Mỹ cho biết, kế hoạch trên chỉ vũ trang cho lực lượng Ukraine đóng xa tiền tuyến – một nỗ lực của các nhà hoạch định chính sách nhằm hạn chế leo thang và giảm thiểu các chỉ trích rằng động thái này có thể khuyến khích các hành động “mạnh tay” từ Kiev.

Kurt Volker, đại diện đặc biệt của Hoa Kỳ về Ukraine từ tháng 7, đã gặp các quan chức châu Âu vào tuần trước và cho biết quyết định cung cấp "vũ khí phòng vệ" là có thể, nhưng sẽ không ngay lập tức, theo những người tham gia thảo luận.

Một quan chức cao cấp Ukraine hôm thứ Hai cho hay, trên thực tế, đề xuất của Lầu Năm Góc có thể giúp thuyết phục Nga rút lại hành động ở phía đông của Ukraine. Quan chức này cũng nói rằng một quy định đã được chấp nhận rộng rãi ở Kiev là bất kỳ loại vũ khí tiên tiến nào từ Mỹ sẽ chỉ được sử dụng trong trường hợp "khẩn cấp" chứ không phải trong các cuộc chiến thường xuyên với các lực lượng ly khai.

Đồng minh lo ngại

Dù vậy, các quan chức Hoa Kỳ và Châu Âu vẫn đang bị chia rẽ về cách Moscow sẽ phản ứng ra sao với động thái Mỹ hỗ trợ vũ trang mới. Một số người tin rằng điều này sẽ thúc đẩy Moscow trở lại bàn đàm phán, trong khi những người khác nghĩ rằng động thái này sẽ khiến quân đội Nga leo thang tình hình thêm nữa.

Trước đó, khi chính quyền Obama xem xét việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, họ phải đối mặt với sự phản đối đáng kể của Thủ tướng Đức Angela Merkel và các nhà lãnh đạo đồng minh khác. Thay vào đó, Mỹ đã cung cấp cho Kiev một hệ thống radar tầm xa, thiết bị quan sát ban đêm và nhiều loại vũ khí khác.

Nhiều đồng minh của Mỹ, trong đó có Đức và Pháp, vẫn rất hoài nghi về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, e ngại rằng các động thái như vậy sẽ gia tăng căng thẳng và làm sâu sắc thêm xung đột ở đó. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho biết họ mong đợi các đồng minh, có thể bao gồm cả Anh, Canada, Ba Lan và Lithuania mở rộng sự hỗ trợ quân sự.

Cố vấn an ninh quốc gia Anh Mark Sedwell nói: "Một điều thực sự quan trọng là chúng ta không nên làm tình hình thêm căng thẳng".

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, khoảng 10.000 người đã chết trong cuộc xung đột tại Ukraine kể từ năm 2014. Các điều tra viên quốc tế cho rằng sự hỗ trợ của Nga đối với phe li khai đã giảm xuống khi máy bay hành khách Malaysia bị bắn rơi vào tháng 7 năm 2014 được cho là bằng một tên lửa đất đối không do Nga sản xuất.

Tuy nhiên, theo WSJ, khi bạo lực gia tăng ở Ukraine và lực lượng ly khai thực hiện những động thái như tuyên bố thành lập chính phủ riêng, một số quan chức phương Tây cho rằng không còn gì để mất ngoài cách cố gắng tăng sức ép.

Chính quyền Tổng thốngTrump đã cố gắng tìm ra nền tảng chung với Nga. Moscow và Washington đã thành công trong việc tạo ra một khu vực an toàn ở phía tây nam Syria và đang theo dõi nhiều khu vực khác.

Dù vậy, các cuộc điều tra của Quốc hội Mỹ đã khiến tình hình đang phức tạp hơn và hi vọng hợp tác Nga- Mỹ về Ukraine vẫn còn là một câu hỏi khó.

(Theo WSJ)