Người được chọn có thể kế nhiệm Thủ tướng Singapore: Lawrence Wong là ai?

Cho đến một vài năm trước, ông Lawrence Wong là một quan chức tương đối ít được biết đến. Giờ đây, con trai của người cha là giám đốc bán hàng và mẹ là giáo viên đang đứng trước cơ hội trở thành Thủ tướng thứ tư của Singapore.

Cuộc tìm kiếm người kế nhiệm Thủ tướng Lý Hiển Long dường như đã tìm được câu trả lời vào tối thứ Năm, khi ông Lý Hiển Long tuyên bố rằng ông Lawrence Wong sẽ lãnh đạo nhóm "thế hệ thứ tư" (4G) của Đảng Hành động Nhân dân cầm quyền (PAP).

Từ 'bình thường' trở nên 'nổi bật'

Động thái này mở đường cho Bộ trưởng Tài chính 49 tuổi Lawrence Wong có thể trở thành Thủ tướng tiếp theo của Singapore sau khi ông Lý Hiển Long, 70 tuổi, nghỉ hưu. Các chuyên gia cho rằng năng lực làm việc của ông Wong, với tư cách là đồng Chủ tịch lực lượng đặc nhiệm chống Covid-19 của Singapore và sự thể hiện đáng tin cậy của ông đã giúp ông trở nên khác biệt với các ứng cử viên khác khi PAP tìm cách thu hút nhóm cử tri trẻ hơn.

Không giống như Thủ tướng đương nhiệm Lý Hiển Long, con trai của người sáng lập Singapore Lý Quang Diệu, ông Wong đến từ bên ngoài chính trường. Ông từng nói với tờ Straits Times rằng gia đình ông "chỉ là một gia đình bình thường." Nếu được kế nhiệm, ông Wong sẽ là Thủ tướng thứ hai đến từ bên ngoài chính trường sau ông Goh Chok Tong, người kế nhiệm ông Lý Quang Diệu và giữ chức vụ từ năm 1990 đến năm 2004.

Về con đường giáo dục, sau khi nhận được học bổng chính phủ, ông Wong đã theo học tại Mỹ và bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một công chức vào năm 1997. Ông tiếp tục đứng đầu Cơ quan quản lý thị trường năng lượng của Singapore và cũng là thư ký trưởng của ông Lý Hiển Long.

Năm 2011, ông Wong được bầu vào quốc hội lần đầu tiên và được trao chức vụ chính trị đầu tiên hai tuần sau đó - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Quốc phòng. Ông đã giữ được vị trí của mình trong cả hai cuộc bầu cử năm 2015 và 2020, đồng thời liên tục đảm nhiệm một số vị trí bộ trưởng khác.

Và ông Wong đã trở nên nổi bật hơn nhiều vào năm 2020, sau khi ông được bổ nhiệm làm đồng Chủ tịch lực lượng đặc nhiệm liên bộ của chính phủ Singapore chống dịch Covid-19. Các cuộc họp báo trên truyền hình đã gia tăng đáng kể sự xuất hiện của ông trước công chúng. Ông cũng nổi tiếng về bày tỏ sự đồng cảm, chia sẻ: Trong bài phát biểu trước quốc hội vào tháng 3 năm 2020, ông đã nghẹn ngào rơi nước mắt khi bày tỏ lòng biết ơn đối với những người lao động tuyến đầu chống dịch.

Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học New York Meredith Weiss cho biết ông Wong đã xây dựng được một hình ảnh "không chỉ có năng lực mà còn niềm nở và gần gũi."

Bà Weiss nói thêm: "Và tôi nghĩ rằng vai trò của ông Wong trong đội đặc nhiệm chống Covid-19 đã bổ sung kinh nghiệm cho vai trò đứng đầu ngành giáo dục, tài chính và các vị trí khác của ông ấy trong quá khứ. Điều đó có lợi cho ông ấy".

Cấp bách tìm người kế nhiệm ông Lý và lãnh đạo đảng cầm quyền

Sự nổi bật của ông Wong trong chính trường Singapore cũng vào lúc quá trình tìm kiếm người kế nhiệm ông Lý Hiển Long đang ngày càng cấp bách. Ông Lý Hiển Long đã bước sang tuổi 70 vào tháng Hai, độ tuổi mà ông từng nói rằng không có mong muốn đảm nhiệm chức vụ thêm nữa.

Michael Barr, phó giáo sư tại Đại học Flinders của Australia, cho biết quyết định về người kế nhiệm "không thể bị trì hoãn lâu hơn nữa".

Ông Lý Hiển Long đã giữ cương vị này hơn 17 năm. Và PAP, đã lãnh đạo Singapore kể từ khi độc lập vào năm 1965, đang tìm kiếm một người có khả năng lãnh đạo trong bối cảnh tình hình chính trị trong và ngoài Singapore đang thay đổi.

Trong một khoảng thời gian, vị trí người kế nhiệm ông Lý đã được cho là Phó Thủ tướng Heng Swee Keat. Ông Heng từng là lãnh đạo thế hệ 4G của PAP kiêm Bộ trưởng Tài chính Singapore cho đến một năm trước, khi ông rút lui khỏi cuộc chạy đua vị trí thủ tướng. Trong cuộc cải tổ nội các sau khi ông Heng rút lui, ông Wong đảm nhận vị trí Bộ trưởng Tài chính. Ông Barr giải thích: "Ông Wong đã tận dụng cơ hội của mình rất tốt."

Thông báo hôm thứ Năm về vai trò lãnh đạo mới của ông Wong cũng được đưa ra khi Singapore đang hướng tới các sự kiện chính trị quan trọng vào cuối năm nay. PAP sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu nội bộ để bầu ra các thành viên của ban lãnh đạo chủ chốt. Đây có thể là thời điểm để củng cố và nâng cao vị trí cho người kế nhiệm của ông Lý trong đảng. Cuộc tổng tuyển cử tại Singapore sẽ diễn ra vào năm 2025.

Trong khi đó, nền kinh tế Singapore đang bắt đầu phục hồi sau dịch bệnh, các quy định trong nước và hạn chế biên giới đang dần được nới lỏng. Trong tháng này, Singapore đã bắt đầu cho phép nhập cảnh miễn cách ly đối với tất cả du khách đã được tiêm phòng đầy đủ - một bước đi quan trọng trong việc phục hồi vị thế kinh tế trung tâm của Singapore.

Việc lựa chọn ông Wong trở thành người đứng đầu thế hệ lãnh đạo thứ tư trong đảng PAP cũng ra tín hiệu về các bước đi hướng tới quá trình chuyển đổi vị trí lãnh đạo trong chính phủ nước này. Ông Wong có thể được thăng đề bạt lên vị trí phó thủ tướng, chức vụ mà cả ông Lý và người tiền nhiệm Goh đều đảm nhận trước khi trở thành thủ tướng.

Tuy nhiên, thời gian bàn giao quyền lực vẫn chưa được chắc chắn, và khả năng kế nhiệm của ông Wong cũng không được đảm bảo 100%. Ông Lý Hiển Long trước đó từng nói rằng năng lực của người kế nhiệm ông trong việc lãnh đạo đảng cầm quyền và giành được sự tin tưởng của công chúng sẽ cần kiểm nghiệm.

Bên cạnh đó, bất chấp đà phục hồi kinh tế, các thách thức cũng đang gia tăng - từ sự cạnh tranh địa chính trị đe dọa các quốc gia nhỏ như Singapore, đến các vấn đề nội bộ như dân số già và các câu hỏi về chính sách lao động nước ngoài.

Trong cuộc bầu cử gần đây nhất vào năm 2020, việc phe đối lập đã giành được số ghế kỷ lục trong quốc hội dường như đang phản ánh sự thay đổi quan điểm của cử tri đối với PAP. Giáo sư Weiss chỉ ra rằng việc "khơi dậy sự nhiệt tình của quần chúng đối với vai trò lãnh đạo liên tục của PAP sẽ không dễ dàng, đặc biệt là so với sức hấp dẫn của sự thay đổi."