Nguy cơ đụng độ quân sự Israel và Iran: Syria “rối rắm” và yếu tố Nga

Vào ngày 10/2, một chiếc máy bay trinh sát không người lái của Iran cất cánh từ một căn cứ quân sự ở miền trung Syria và tiến vào không phận Israel đang kiểm soát tại Cao nguyên Golan. Một chiếc trực thăng Apache của Israel ngay lập tức theo dõi chiếc máy bay này, ghi hình lại và bắn hạ bằng một tên lửa không đối không.

Sau đó, các máy bay chiến đấu của Israel tiến vào Syria và ném bom căn cứ quân sự- nơi chiếc máy bay không người lái trên của Iran được phóng đi, phá hủy một trung tâm kiểm soát của Iran tại đây. Về phần mình, Syria cũng đã sử dụng các tên lửa phòng không bắn hạ một chiếc F-16 của Israel, máy bay tiêm kích đầu tiên của Israel rơi từ năm 1982.

Máy bay F-16 Israel bị lực lượng phòng không Syria bắn rơi.

Israel sau đó có nhiều động thái đáp trả. Vào ngày 9/4, sau khi đã thông báo cho phía Mỹ, các máy bay chiến đấu của Israel đã tấn công lực lượng Iran ở Syria. Ngoài việc tiêu diệt thêm máy bay không người lái của Iran, Israel đã quét sạch một hệ thống phòng không tiên tiến của Iran - được chuyển từ Tehran đến Syria và giết chết bảy thành viên của lực lượng vệ binh tinh nhuệ Quds của Iran, bao gồm cả viên chỉ huy của đơn vị máy bay không người lái.

Chiến trường Syria đẫm máu với 4 mặt trận

Có thể thấy, những cuộc đụng độ giữa Israel và Iran đang cho thấy một mặt trận xung đột khác trên chiến trường đổ máu Syria.

Syria đang là nơi diễn ra xung đột giữa lực lượng chính phủ và các nhóm nổi dậy Sunni; giữa lực lượng dân quân Arab do Mỹ hỗ trợ và nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và một mặt trận nữa là giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và các tay súng người Kurd.

Sau 7 năm xung đột ở 3 mặt trận trên, Syria đang rơi vào tình thế khó khăn giữa một cuộc chiến thứ 4 giữa Israel và Iran – khi cả hai đều đã thiết lập một sự hiện diện quân sự khá lớn ở Syria. Các quan chức Israel lâu nay đã cảnh báo rằng một trận chiến lớn hơn giữa nhà nước Do Thái và Iran chỉ là vấn đề thời gian. "Cuộc đối đầu với Iran là không thể tránh khỏi", cựu Thiếu tướng Yaakov Amidror gần đây đã nói với tờ nhật báo Israel Yediot Ahronot.

Các nhà phân tích quân sự ở Washington nhất trí với quan điểm này. "Đường hướng mà cả hai quốc gia này đang đi dường như là hướng tới một cuộc đụng độ nghiêm trọng", Michael Eisenstadt, giám đốc Khoa nghiên cứu quân sự và an ninh tại Viện Chính sách Cận Đông Washington – một tổ chức tham vấn có quan hệ chặt chẽ với quân đội Israel, nói với Newsweek.

Vào ngày 29/4, Israel đã xác nhận những dự đoán đó một lần nữa khi máy bay quân sự của họ tấn công và phá hủy một kho vũ khí lớn của Iran gần thành phố Hama của Syria, nơi có những tên lửa đất đối đất. Vụ nổ được thông báo là có độ rung chấn ngang với một trận động đất 2,6 độ Richter tại khu vực Hama, Trung tâm địa chấn châu Âu - Địa Trung Hải cho biết.

Nguy cơ đụng độ hai cường quốc Trung Đông

Eisenstadt và các nhà phân tích khác nói rằng, nguy cơ leo thang đã bắt đầu gia tăng từ năm 2012, khi các máy bay chiến đấu của Israel bắt đầu tấn công các lô hàng tên lửa và vũ khí khác của Iran sau khi phần cứng của các vũ khí này đã được vận chuyển bằng đường không qua Damascus và bằng đường bộ tới tay Hezbollah, Lebanon. Trong 5 năm qua, các máy bay chiến đấu của Israel đã ném bom các đoàn chở vũ khí này hơn 100 lần, các quan chức Israel thừa nhận.

Những cuộc không kích này cũng là các đòn tấn công gián tiếp vào Iran và là một phần của cuộc chiến âm thầm giữa hai đối thủ, cùng với chiến tranh mạng nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran và các vụ ám sát các nhà khoa học hạt nhân Iran ở châu Âu. Theo Newsweek, Israel không lên tiếng xác nhận những động thái trên là để tránh dấy lên động thái đáp trả từ Iran.

Theo Newsweek, về phần mình, Iran cũng chọn hành động đáp trả gián tiếp, sử dụng các lực lượng ủy nhiệm để tấn công các mục tiêu Israel xa, như các cuộc tấn công năm 2012 nhằm vào các nhà ngoại giao Israel ở Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan và Cộng hòa Georgia.

Tới thời điểm hiện nay, những hành động âm thầm trên đã thay đổi khi hai bên có những hành động quân sự trực diện và đưa ra những tuyên bố nhằm vào nhau.

Chiến lược quân sự của Iran

Các quan chức Iran đã thề sẽ đáp trả. Câu hỏi lớn bây giờ là Tướng Qassem Soleimani, chỉ huy lực lượng Quds Iran sẽ phản ứng ra sao.

Tướng Qassem Soleimani, chỉ huy lực lượng Quds Iran (giữa).

Eisenstadt, người đã nghiên cứu kỹ lưỡng chiến thuật của Soleimani, cho biết ông dự đoán rằng nhà lãnh đạo quân đội Iran sẽ thúc đẩy chiến lược biến Syria thành một nền tảng tên lửa chống lại Israel. Vai trò của 2.000 quân Iran hiện nay ở Syria, ông nói thêm, là thiết lập hạ tầng quân sự cho nỗ lực đó, bao gồm các nhà máy sản xuất tên lửa dẫn đường GPS tinh vi với độ chính xác cao để nhắm tới các mục tiêu quân sự và kinh tế có giá trị cao ở Israel. Một khi điều này đã được hoàn thành, ông nói, Soleimani sẽ để những căn cứ này cho lực lượng Hezbollah và đồng minh dân quân Shiite kiểm soát. Eisenstadt nói: “Mục đích là bao vây Israel ở hầu hết mọi phía bằng các lực lượng ủy nhiệm được trang bị tên lửa để có thể bắn phá Israel”. "Ông ấy (Soleimani) muốn làm ở Syria những gì đã làm cho Hezbollah ở Lebanon và, ở một mức độ thấp hơn, đối với Hamas ở Gaza."

Khi Israel lên tiếng về Iran, các quan chức quân đội của họ đã tuyên bố sẽ không cho phép Iran làm ở Syria những gì đã làm ở Lebanon. Theo Israel, Tehran đã vũ trang cho Hezbollah đủ tên lửa để trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng với Israel. Israel đã tấn công Hezbollah vào năm 2006, khiến nhiều cơ sở hạ tầng của Lebanon thiệt hại lớn và là một đòn giáng mạnh tới uy tín chính trị của Hezbollah ở Lebanon và phá vỡ một trạng thái bình ổn lâu dài dọc theo biên giới phía bắc của Israel. Tuy nhiên, tình báo quân sự Israel ước tính Hezbollah hiện có hơn 120.000 tên lửa ở miền nam Lebanon và có thể được tung ra trong bất kỳ cuộc chiến nào giữa Israel và Iran.

Khi các lực lượng Iran hiện diện tại các căn cứ không quân ở Syria, các quan chức quân sự Israel gần đây cho biết họ đang lập danh sách mục tiêu nhằm vào một loạt các cơ sở quân sự của Iran ở Syria. Các quan chức Israel gần đây đã công bố hình ảnh vệ tinh và một bản đồ cho thấy năm căn cứ không quân ở Syria được cho là nơi Iran phóng máy bay không người lái và máy bay chở hàng. Các quan chức Israel cũng cung cấp tên của ba quan chức cấp cao thuộc Lực lượng vệ binh cách mạng Iran bị cáo buộc là đang chỉ huy các đơn vị tên lửa và các hoạt động ở Syria. Eisenstadt cho biết, động thái này là một lời cảnh báo rõ ràng với Iran. “Thông điệp là các ông đã hoàn toàn bị phơi bày. Nếu phía ông trả đũa, những mục tiêu này sẽ bị nhắm đến tiếp theo, ”ông Eisenstadt nói.

Năm ngoái, các lực lượng trên bộ, không quân, hải quân và tình báo của Israel đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự lớn nhất trong hai thập niên dọc theo biên giới phía bắc - trong những gì được xem là hành động chuẩn bị cho một cuộc chiến nữavới Hezbollah. Mục đích của bất kỳ cuộc tấn công nào, các quan chức quân sự Israel cho biết, sẽ là "đánh bại Hezbollah" để nhóm này "hoặc không có khả năng hoặc tham vọng tấn công nữa."

Mỹ đứng ngoài, lo ngại sức mạnh quân sự Nga

Một mối nguy hiểm khác là nguy cơ các lực lượng Israel và Nga đối đầu ở Syria khi Israel tiếp tục thực hiện không kích nhắm vào Syria. Các quan chức Nga gần đây đã thông báo rằng Moscow sẽ sớm cung cấp cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad các hệ thống tên lửa phòng không S-300 tiên tiến. Phía Nga nói thêm rằng, nếu Israel tấn công các hệ thống tên lửa này, Israel sẽ phải hứng chịu điều mà một quan chức Nga gọi là “những hậu quả thảm khốc”.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Lieberman đã đáp trả lại lời đe dọa từ Nga. "Một điều nên được làm rõ ràng", ông nói với Yediot Ahronot. “Nếu ai đó bắn vào máy bay của chúng ta, chúng ta sẽ tiêu diệt chúng. Điều quan trọng đối với chúng tôi là các hệ thống vũ khí mà người Nga chuyển sang Syria không được sử dụng để chống lại chúng tôi. Nếu chúng được sử dụng chống lại chúng tôi, chúng tôi sẽ hành động. Không quan trọng là hệ thống nào — S-300, S-700 hay cái gì khác. ”

Dennis Ross, cựu cố vấn Trung Đông của Mỹ lưu ý rằng, trong khi Israel, Iran và Nga đang đưa ra những tuyên bố quân sự mạnh mẽ, việc ông Trump tuyên bố công khai ý định rút quân khỏi Syria là một thông báo đang "thúc đẩy Iran và Nga hành động, và báo hiệu với Israel rằng họ đang cô độc”.

"Theo thời gian trôi, nguy cơ chiến tranh tăng lên khi Hoa Kỳ đang đứng ngoài lề", Ross nói với tạp chí Newsweek.