Tại Việt Nam, lần đầu tiên, một nghệ thuật được ra đời cách đây hơn 300 năm đã hồi sinh thành công trên sân khấu Nhà hát Lớn thủ đô Hà Nội. Cây sáo thần, vở nhạc kịch cuối cùng, cũng là vở nhạc kịch nổi tiếng nhất của thiên tài chỉ có 39 năm cuộc đời: Wolfgang Amadeus Mozart đã thu hút hàng ngàn lượt khán giả đến xem.
Tại Việt Nam, lần đầu tiên, một nghệ thuật được ra đời cách đây hơn 300 năm đã hồi sinh thành công trên sân khấu Nhà hát Lớn thủ đô Hà Nội. Cây sáo thần, vở nhạc kịch cuối cùng, cũng là vở nhạc kịch nổi tiếng nhất của thiên tài chỉ có 39 năm cuộc đời: Wolfgang Amadeus Mozart đã thu hút hàng ngàn lượt khán giả đến xem.
Đây cũng là vở nhạc kịch được chính bản thân Mozart say mê, yêu quý nhất và một lẽ tự nhiên, Cây sáo thần đã được tất cả các nhà hát nhạc kịch lớn trên thế giới dàn dựng và biểu diễn như La Scala (Italia), Bolsoi Theatre (Nga)...
Vở diễn được chia thành 2 hồi và 16 cảnh kéo dài hơn 3 giờ đồng hồ. Từ một câu chuyện thần thoại tuyển tập từ những chuyện thơ hoang đường, Mozart đã thổi vào đó một không gian đầy sự kỳ lạ, huyền ảo tuyệt vời. Một quốc vương Sarastro anh minh luôn xuất hiện trên chiếc xe được kéo bởi những con sư tử. Một nữ hoàng đêm tối lòng đầy thù hận với phép thuật thần kỳ, một hoàng tử Tamino can đảm thông minh, một nàng Pamina (con gái của Nữ thần đêm tối) chịu muôn vàn khổ đau khi rơi vào tay ác quỷ Monostatos, anh chàng người chim vui tính Papageno; những thiên thần xinh đẹp, rồi cây sáo thần, cây đàn chuông, những ngôi đền, những ngọn thác nước và lửa...
Âm nhạc của nhạc kịch Cây sáo thần là sự phong phú đến bất tận của những hình thức âm nhạc từ ca khúc giản đơn đến những phức điệu phức tạp. Mỗi đoạn trong nhạc kịch đều đã trở thành những bản nhạc rất hay được các nghệ sĩ biểu diễn trong các chương trình hòa nhạc. Mozart đã rất tài tình khi đưa vào nội dung thần thoại hồn nhiên đó tư tưởng triết học đạo đức sâu sắc, cao quý. Ông có một niềm tin bất diệt vào sự khởi thủy của điều thiện, khả năng hoàn thiện phẩm hạnh của con người trong sự chiến thắng cuối cùng của ánh sáng và tư duy.
Beethoven đặc biệt đánh giá cao Cây sáo thần trong tất cả các tác phẩm nhạc kịch của Mozart. Còn nhà thơ vĩ đại Gớt đã vô cùng thích thú và mưu tính viết tiếp tác phẩm này. Nhà triết học vĩ đại Hegel đã ca ngợi Cây sáo thần: "Tất cả được viết trong chiều sâu quyến rũ của sự chân thành và của tâm hồn âm nhạc, phát triển và tràn ngập sự mơ mộng và sưởi ấm trái tim".
Để chuẩn bị cho lễ hội kỷ niệm 250 năm ngày sinh của Mozart, 50 năm thành lập Nhạc viện Hà Nội, với sự ủng hộ nhiệt tình của Ủy ban châu Âu tại Việt Nam, Cây sáo thần đã bắt đầu được dàn dựng từ trước đó một năm với hàng trăm buổi tập vất vả: luyện thanh, tập hợp xướng, ghép với dàn nhạc, tập hành động sân khấu... của các ca sĩ Nhạc viện Hà Nội và Dàn nhạc giao hưởng Hà Nội. Một thử thách vô cùng khó khăn là tất cả các ca sĩ phải học thuộc và hát bằng tiếng Đức, thứ tiếng nguyên bản của Opera Cây sáo thần... Rồi những chuyến đi về vất vả liên miên của đạo diễn, thiết kế sân khấu và phục trang, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc người Áo.
GS-TS Trần Thu Hà, giám đốc Nhạc viện Hà Nội và PGS-NSND Trung Kiên (chỉ đạo nghệ thuật phía Việt Nam) đã mạnh dạn lựa chọn những ca sĩ tuổi đời và tuổi nghề còn rất trẻ (20-30 tuổi) cho vở nhạc kịch đồ sộ, tầm cỡ này. Họ là những giảng viên, sinh viên Nhạc viện Hà Nội. Với tất cả, đây gần như là vai diễn đầu tiên và lớn nhất mà họ đảm nhiệm. Đó chính là dấu ấn và trải nghiệm vô cùng quý giá trên con đường sự nghiệp của họ. Họ đã được đào tạo để trở thành ca sĩ opera. Vài người trong số họ đã có danh tiếng và giải thưởng của các cuộc thi hát thính phòng như: Bích Thủy, Quốc Hưng, Đăng Dương, Mạnh Dũng, Phương Nga, Phương Uyên, Minh Tuyến... nhưng hành trang nghề nghiệp của họ chỉ là những Aria, một vài trích đoạn ngắn của những vở nhạc kịch. Để đảm nhiệm một vai diễn trọn vẹn của một vở nhạc kịch lại là chuyện hoàn toàn khác, hơn nữa đây lại là một vở nhạc kịch kinh điển rất nổi tiếng và cũng rất khó diễn. Sự tưởng chừng như quá sức với tất cả dàn diễn viên của Nhạc viện Hà Nội đã được chuyển thành một cơ hội hiếm có để họ lao động nghệ thuật miệt mài, nghiêm túc suốt thời gian dài nhằm chinh phục khán giả, chinh phục trước tiên những nghệ sĩ đến từ đất nước của Mozart.
5 đêm diễn và 1 buổi tổng duyệt, vé đã được bán hết sạch với giá không hề bình dân (450.000đ/cặp). Sẽ là vội vàng và quá lạc quan nếu cho rằng nhạc kịch đã được sự đón nhận nồng nhiệt của đông đảo công chúng, có thể có một đời sống vinh quang ở phía trước. Để đến được với công chúng, một vở opera đã phải trải qua nhiều khó khăn. Tuy nhiên, trong dòng văn hóa hội nhập, nếu không có những nhạc kịch kinh điển thì Việt Nam mãi mãi chỉ có các ca sĩ Opera của các Aria mà thôi.
H.L(Theo TN)
