NSND Doãn Tần: Giọng hát lay động lòng người

Tên tuổi NSND Doãn Tần gắn liền với ca khúc "Đường chúng ta đi".

Việt Nam! Trên đường chúng ta đi/ Nghe gió thổi đồng xanh quê ta đó/ Nghe sóng biển ầm vang xa tận tới chân trời… Những giai điệu đẹp đẽ ấy được thu thanh lần đầu tiên năm 1969 do NSƯT Kim Oanh đơn ca. Rồi sau này, khi chiến tranh đã lùi xa mấy chục năm, 3 giọng ca nam Đăng Dương - Trọng Tấn - Việt Hoàn cũng hát “Đường chúng ta đi” thành công.

Nhưng chắc chắn trong ký ức nhiều thế hệ người Việt Nam, phải là khi giọng hát Doãn Tần cất lên: Ta đi qua phố qua làng, ngọn đèn sáng giục lòng ta đó/ Lời mẹ nói ấm lòng đẹp sao, đàn em vui ríu rít mái trường/ Ta đi đường rợp bóng hàng dương đất bom đào đã lên màu cỏ mới/ Những cặp mắt đêm đêm trông đợi, chiến trường xa dồn dập những chiến công… thì từng nốt nhạc, từng lời hát mới thật sự xúc động tận tâm can.

Khi nghe tin ông qua đời, nghe lại “Đường chúng ta đi” trong CD cùng tên của NSND Doãn Tần, mới càng hiểu rằng đã từng có những thế hệ nghệ sĩ, dốc gan dốc ruột hát, bằng tài năng trời phú đã đành, bằng cả sự khổ luyện và tình yêu với quê hương đất nước.

Một giọng nam cao quá đẹp, cách ông nhả từng chữ, khoẻ khoắn, âm vang, hào sảng, tràn đầy cảm xúc. Có lẽ sự kỹ lưỡng trong nghề nghiệp còn ở chỗ, cả đời ông chỉ gắn bó với một số ít ca khúc, có thể kể tên ngoài “Đường chúng ta đi” thì còn có “Cùng anh tiến quân trên đường dài” cũng của nhạc sĩ Huy Du, “Đất nước trọn niềm vui” (nhạc sĩ Hoàng Hà), “Chim yến bay” (Nguyên Nhung, thơ Lê Thị Mây) – ca khúc này ông giành Huy chương vàng toàn quốc năm 1981.

Riêng với ca khúc “Người lính tình nguyện và điệu múa Áp xa ra” (Minh Quang), 2 năm liền ông giành Huy chương vàng Hội diễn toàn quân 1984, 1985… Và một đời nghệ sĩ, tới năm 2005, NSND Doãn Tần mới ra mắt CD riêng đầu tiên mang tên Đường chúng ta đi.

NSND Doãn Tần tên thật là Phan Doãn Tần. Ông quê ở xã Hồng Lý, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Sau khi học xong cấp II, ông công tác tại Liên đoàn Mỏ - Địa chất 9 và bắt đầu tham gia phong trào ca hát văn nghệ từ đó. Ông tham gia kỳ tuyển sinh và đỗ vào trường Âm nhạc Việt Nam khi nhà trường về tỉnh Thái Bình tuyển sinh.

Số phận gắn ông với “Đường chúng ta đi” khi tháng 9/1969 ông lên Hà Nội học và ngay từ năm học thứ nhất, ông đã được Đài phát thanh thu thanh bài hát “Đường chúng ta đi”. Thành công của ca khúc khi vang lên trên sóng phát thanh đã khiến ông được mời vào Đoàn văn công Tổng cục Chính trị và gắn bó với quân đội từ đó đến cuối đời.

Được đánh giá là một trong những bài hát có sức sống lâu bền trong đời sống âm nhạc, “Đường chúng ta đi” xứng đáng được xếp vào số những bài hát hay nhất trong thời kỳ chiến tranh giải phóng. Giá trị của bản thu thanh “Đường chúng ta đi” qua giọng hát Doãn Tần trên sóng phát thanh cổ vũ ý chí cho nhân dân Việt Nam lúc bấy giờ, bài hát có giá trị thời đại cực kỳ quan trọng. Khi bản thu thanh “Đường chúng ta đi” vang lên trên sóng phát thanh, giọng ca Doãn Tần lập tức trở nên quen thuộc với những người lính ở chiến trường.

Ông cũng đã hát “Đường chúng ta đi” ngân vang tại Festival ca nhạc thanh niên, sinh viên thế giới 1973 tại Đức. Và trong những ngày đầu tiên khi đất nước hoàn toàn giải phóng, nghe nói NSND Doãn Tần đã hát “Đường chúng ta đi” ở giữa sân bay Tân Sơn Nhất...

Và chắc chắn những bản thu thanh “Đường chúng ta đi” với tiếng hát NSND Doãn Tần lưu trữ ở Đài Tiếng nói Việt Nam vẫn tiếp tục vang lên, làm xúc động trái tim người nghe.

Khoảng hơn 10 năm cuối đời, NSND Doãn Tần mắc bệnh Alzheimer sau một lần tai biến. Số phận dường như không dành ưu ái cho ông khi đáng lẽ ông phải được tận hưởng những tháng năm cuối đời khoẻ mạnh, hạnh phúc. Điều an ủi là bên ông có người vợ - nghệ sĩ Minh Hồng chăm lo cho ông những năm cuối đời và cô con gái duy nhất cũng đã là NSƯT Hồng Vy.

Còn bây giờ thì ông đã ngừng hoàn toàn tiếng hát đầy nội lực của mình sau mấy chục năm cống hiến cho nền âm nhạc nước nhà, sau một cuộc đời người lính tận hiến cả thanh xuân, đem giọng ca phục vụ đồng bào, chiến sĩ.

Vẫn còn lại đây những câu hát vô cùng đẹp đẽ, lay động tâm can người nghe: Đường ta đi ánh lửa soi đêm dài/ Đường ta về trong nắng ấm ban mai/ Việt Nam! Việt Nam!/ Qua từng bước gian nan, lớn lên rồi đẹp những mùa xuân…

Theo Trần Hà/ Đại Đoàn Kết