Phát hiện đất hiếm ở các mỏ than đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng

Và đến ngày nay, việc sản xuất và sử dụng than lại trở thành một vấn đề nhức nhối khi nhiều lập luận cho rằng nhiên liệu hóa thạch đang tác động tiêu cực đối với môi trường.

Các tổ chức như Greenpeace nhận định sử dụng nhiên liệu than là "cách sản xuất năng lượng bẩn nhất, gây ô nhiễm nhất". Từ Liên Hợp Quốc đến Cơ quan Năng lượng Quốc tế cũng đã lên tiếng nhanh chóng loại bỏ than.

Bức tranh toàn cầu có thể sẽ rất phức tạp trong thời gian tới. Đặc biệt là mong muốn của một số quốc gia, chủ yếu là các thị trường mới nổi vẫn sử dụng than làm công cụ phát triển kinh tế.

Khi tranh luận xung quanh vấn đề than vẫn tiếp tục thì các cuộc thảo luận về việc sử dụng than và mục tiêu hướng tới tương lai bền vững hơn đã trở thành khía cạnh nghịch lý hơn trong quá trình chuyển đổi năng lượng.

Vào tháng 5 năm nay, công ty Ramaco Resources của Mỹ đã nhấn mạnh đến vai trò của than trong những năm tới. Các nhà nghiên cứu từ công ty tư vấn khai thác mỏ Weir International và Phòng thí nghiệm Công nghệ Năng lượng Quốc gia Mỹ thuộc Bộ Năng lượng đã công bố báo cáo độc lập, đánh giá kỹ thuật khai thác các nguyên tố đất hiếm được tìm thấy tại một trong các mỏ than ở Wyoming.

Những phát hiện này được xem là rất quan trọng.

"Sau 18 tháng khoan lõi rộng rãi và phân tích hóa học độc lập, các nhà nghiên cứu tin rằng mỏ Brook có lẽ là nơi có trữ lượng đất hiếm (REE) lớn nhất được ở Mỹ", Ramaco cho biết.

Giám đốc điều hành Ramaco Randall Atkins đã giải thích lý do tại sao công ty của ông lại mua địa điểm này ngay từ đầu và kế hoạch đã thay đổi như thế nào theo thời gian.

"Đây là trữ lượng khá lớn, giá cực kỳ hợp lý. Chúng tôi nghĩ rằng có thể thực hiện nó giống như cách đề xuất về than nhiệt và thế giới đã thay đổi khá nhanh so với khoảng 10 năm trước", ông Ramaco Randall Atkins khẳng định.

Bên cạnh đó, những phát hiện mới khác như trường hợp ở Wyoming cũng mang tính then chốt về mặt chiến lược trong cuộc chạy đua các công nghệ hiện đại hơn nhằm thúc đẩy hoạt động khai thác đất hiếm.

"Phần lớn trữ lượng của đất hiếm (REE) có liên quan đến các mỏ thông thường và được tìm thấy trong các mỏ đá phun trào, khiến việc khai thác và xử lý chúng trở nên khó khăn và tốn kém. Ngược lại, REE từ mỏ Brook được coi là độc đáo vì chúng chủ yếu được tìm thấy ở các tầng đất sét nằm phía trên và bên dưới các vỉa than. Dự kiến chúng có thể được khai thác bằng kỹ thuật khai thác bề mặt thông thường và được xử lý một cách kinh tế với ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn so với các mỏ REE thông thường."

Tia hy vọng?

Wyoming không phải là khu vực duy nhất của Mỹ khai thác than và đất hiếm đang được chú ý. Vào tháng 4 năm nay, các nhà nghiên cứu tại Đại học West Virginia cho biết sẽ sớm nhận được khoản tài trợ trị giá 8 triệu USD từ Cơ quan Năng lượng Mỹ để triển khai thêm hoạt động này.

Khoản tài trợ này sẽ cho phép họ tiếp tục phát triển và cải tiến "phương pháp tiên phong để chiết xuất và tách các nguyên tố đất hiếm và khoáng chất quan trọng khỏi hệ thống thoát nước mỏ axit và chất thải than".

Ở những nơi khác, các nhà nghiên cứu tại bang Pennsylvania cũng đang tập trung vào các cách khai thác đất hiếm và khoáng sản quan trọng thông qua chất thải từ các mỏ than.

Bên kia Đại Tây Dương, những nỗ lực tái sử dụng các mỏ than cũ để có thể sử dụng trong nhiều năm tới cũng đang dần thành hình. Ở Scotland, các nhà nghiên cứu đang tìm cách sử dụng nước tràn vào các mỏ cũ, bỏ hoang để cung cấp hệ thống sưởi đã khử carbon cho các tòa nhà. Ngoài than đá, các nguồn năng lượng khác cũng có tiềm năng sản xuất các sản phẩm phụ quan trọng đối với các công nghệ bền vững như pin xe điện.

Hay ở phía tây nam nước Anh, một công ty sản xuất năng lượng địa nhiệt nước này gần đây cho biết lithium sẽ được sản xuất như một sản phẩm phụ của các dự án tập trung vào sản xuất điện địa nhiệt.

Theo công ty, lượng lithium sẽ đủ để cung cấp khoảng 250.000 pin ô tô điện mỗi năm. Hoạt động kinh doanh địa nhiệt chính của công ty là cung cấp điện và nhiệt địa nhiệt cơ sở tạo ra nước muối địa nhiệt nóng tự nhiên mà từ đó lithium có thể được khai thác bền vững dưới dạng sản phẩm phụ.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), bất chấp những phát triển đầy hứa hẹn, thực tế than vẫn tiếp tục đóng một vai trò to lớn trong sản xuất điện, chiếm hơn 1/3 trên toàn cầu. Tuy nhiên, những phát hiện như ở Wyoming sẽ mang đến tia hy vọng mới cho tương lai trong quá trình phát triển năng lượng tái tạo./.