Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: “Năm 2016, tốc độ giải ngân năm tháng cuối bằng gần ba lần so với bảy tháng đầu“

Phó Thủ tướng cho biết, như báo cáo của Chính phủ đã trình ra trước Quốc hội, giải ngân vốn đầu tư công cả năm 2016 và 5 tháng đầu năm 2017 tuy có cao hơn cùng kỳ năm trước nhưng còn chậm.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: "Chúng ta có tiền mà không tiêu hết được!"  (Ảnh: Minh Khánh)

“Chúng ta không phân bổ hết dự toán. Chúng ta có tiền mà không tiêu hết được! Tôi nhấn mạnh thêm rằng số tiền trong dự toán Bộ Tài chính và Chính phủ luôn bảo đảm nhưng chúng ta không tiêu hết. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến tăng trưởng kinh tế không đạt được kế hoạch, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Dù nguyên nhân khách quan, chủ quan hay xảy ra ở đâu, của ngành nào, địa phương nào thì chúng tôi cũng nhận thức đây là thuộc trách nhiệm của Chính phủ. Và Chính phủ nhận trách nhiệm với Quốc hội để hứa sẽ làm tốt hơn trong thời gian tới”, Phó Thủ tướng nói.

Giải trình về nguyên nhân, Phó Thủ tướng cho biết, có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng nguyên nhân chủ quan là quan trọng và chủ yếu nhất.

Về nguyên nhân khách quan, Phó Thủ tướng bổ sung thêm phần trả lời của Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng rằng, Luật Đầu tư công mới có hiệu lực từ năm 2015 nên còn nhiều lúng túng từ khâu ban hành văn bản hướng dẫn cho đến khâu thực hiện.

Nhu cầu đầu tư công rất lớn, Nghị quyết xác định mục tiêu đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 – 2020 Quốc hội đã phê duyệt là 2 triệu tỷ đồng thì trước đó đã phải cắt giảm khoảng 200.000 tỷ đồng. So với phương án mà Quốc hội dự kiến phê duyệt vào cuối năm 2016 tại kỳ họp cuối năm của Quốc hội, các bộ ngành, địa phương đã mất rất nhiều thời gian để rà soát, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên để cắt giảm nên cũng làm giảm tiến độ giải ngân.

Ngoài ra, Luật Đầu tư công và pháp luật liên quan đến đầu tư công có tiến bộ rất lớn là tránh thất thoát, đầu tư dàn trải, nâng cao hiệu quả các dự án nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều quy định mang tính chất thủ tục làm cản trở giải ngân.

Về nguyên nhân chủ quan, Phó Thủ tướng cho rằng, hiện đang chậm trễ trong việc rà soát để sửa đổi kịp thời những bất hợp lý trong các văn bản hướng dẫn pháp luật liên quan đến đầu tư công, những vấn đề có thể sẽ phải trình Quốc hội để xem xét, sửa đổi.

Bên cạnh đó, nhiều bộ ngành, địa phương chưa quyết liệt trong việc rà soát theo tinh thần Nghị quyết của Quốc hội là phải đảm bảo thu hồi nợ đọng xây dựng cơ bản, các khoản ứng trước, ưu tiên tập trung cho các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án sử dụng đối tác công – tư, liên quan đến các đối ứng cho dự án ODA... rồi sau đó mới bố trí cho các công trình khởi công mới.

“Các bộ ngành cũng giằng xé, lựa chọn. Có tình trạng cái nào cũng muốn nên việc cắt giảm dự án là rất khó khăn. Và thực tế rất mất công trong việc rà soát để cắt giảm theo nguồn vốn cho phép, theo Nghị quyết của Quốc hội cũng như chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Vấn đề nữa là phân công, phân cấp và uỷ quyền chưa thực sự quyết liệt và hợp lý. Vẫn còn tình trạng thích ôm việc ở các bộ ngành. Một số bộ thấy việc gì cũng quan trọng, việc gì cũng to cả nên để bộ làm. Ngoài ra, công tác phối hợp giữa các bộ ở Trung ương với nhau, trong từng bộ ngành và giữa các bộ ngành và địa phương vẫn còn yếu kém.

Một bộ phận công chức chưa đề cao trách nhiệm, còn nhũng nhiễu, yếu kém năng lực nhưng chưa được các tư lệnh ngành, lãnh đạo địa phương thay thế kịp thời và xử lý nghiêm”, Phó Thủ tướng nêu.

Phó Thủ tướng cho biết, để đẩy nhanh việc xây dựng và bàn giao vốn đầu tư công, Chính phủ thường xuyên rà soát tình hình, ban hành nhiều chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp trong các Nghị quyết hàng tháng, đặc biệt là ban hành Nghị quyết chuyên đề số 60 ngày 8/7/2016 về nghiệm vụ, giải pháp đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả vốn đầu tư công. Thủ tướng cũng đã thành lập tổ công tác đặc biệt do một Phó Thủ tướng đứng đầu trực tiếp chỉ đạo việc triển khai Nghị quyết 60 và các chỉ đạo của Thủ tướng và tổ công tác đặc biệt. Cho đến nay, cơ bản đã tháo gỡ khó khăn về thủ tục đầu tư, về thủ tục giải ngân gắn trách nhiệm bộ ngành, địa phương và người đứng đầu. Công khai minh bạch trong việc chậm trễ, phân bổ giải ngân đầu tư công...

Trong những tháng cuối năm 2016 và đầu năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hai công điện vào ngày 29/11/ 2016 và 15/2/2017. Thủ tướng và Phó Thủ tướng kiêm tổ công tác đặc biệt đã tổ chức nhiều cuộc họp giao ban và trực tiếp ban hành bốn thông báo kết luận, sáu công văn chỉ đạo đôn đốc thực thiện Nghị quyết của Quốc hội, kết luận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Nghị quyết của Chính phủ.

Các bộ ngành, địa phương và nhất là Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Kho Bạc Nhà nước... đã phối hợp tốt hơn trong phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công.

“Nhờ lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt và kịp thời của Thủ tướng Chính phủ nên kết quả đã có chuyển biến tích cực. Riêng năm tháng cuối năm 2016 tốc độ giải ngân bằng gần ba lần so với bảy tháng đầu năm 2016.  Cả năm 2016, giải ngân được 92,3%, trong đó 2015 chỉ được 87%... Tuy nhiên, tốc độ này vẫn là chậm”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Cùng với đó, để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả đầu tư công năm 2017 góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2017 và các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, tại kỳ họp thường kỳ tháng 5/2017, Chính phủ đã ban hành nghị quyết mới về giải ngân đầu tư công (Nghị quyết 60 kéo dài đến năm 2017) và bổ sung thêm nhiều giải pháp mới. Thủ tướng cũng đã quyết định tiếp tục duy trì tổ công tác đặc biệt để tiếp tục đôn đốc giải ngân đầu tư công.

Ngoài một số giải pháp mà Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã trình Quốc hội, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã nêu thêm các giải pháp như: Chính phủ yêu cầu các bộ ngành, địa phương tiếp tục rà soát, sửa đổi bổ sung các nghị định, thông tư về đầu tư công, đấu thầu, xây dựng, tăng cường phân cấp mạnh mẽ và triệt để hơn nữa cho cấp dưới, địa phương; tăng cường kỷ luật kỷ cương, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu của công chức và đạo đức công vụ; đẩy nhanh công tác giải pháp mặt bằng; sớm kiện toàn, sắp xếp nâng cao năng lực của các ban quản lý dự án; kịp thời thanh toán với kho bạc nhà nước số lượng hoàn thành đồng thời rà soát đánh giá toàn diện những bất cập trong các nghị định, thông tư để tiếp tục rà soát...

“Trường hợp đến thời hạn nhất định nào đó mà bộ ngành nào đã có quyết định phân bổ mà chưa giải ngân được mức tối thiểu thì Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sẽ báo cáo với Thường vụ Quốc hội để cắt giảm, nhập vào dự phòng chung hoặc sẽ không phân bổ cho ngân sách năm 2018. Cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương thì mới thể có chuyển biến trong thời gian tới!”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng cũng cho biết, sẽ tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán và xử lý nghiêm các cán bộ tham mưu dù ở cấp nào làm chậm trễ trong phân bổ, giải ngân và gây ra tiêu cực, thất thoát, tham nhũng trong lĩnh vực đầu tư công.

Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, “Đề nghị Chính phủ, Quốc hội có giải pháp quyết liệt thực hiện các giải pháp đã đề ra nhằm khắc phục những tồn tại hạn chế, trong đó, tập trung vào các vấn đề như: thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương trong đầu tư công; rà soát các quy định về đầu tư công để kịp thời đề xuất, sửa đổi các quy định liên quan đến đầu tư công theo hướng đơn giản hoá các thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt đầu tư công, tránh chồng chéo mẫu thuẫn; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tăng cường trách nhiệm các cấp trong quản lý đầu tư công...”./.

Hà Giang