PISA 2018: Vì sao Việt Nam đạt nhiều điểm số cao nhưng lại không được đưa vào bảng xếp hạng?

PISA - "Programme for International Student Assessment” là Chương trình đánh giá học sinh quốc tế do OECD khởi xướng và chỉ đạo từ năm 2000.

PISA nổi bật nhờ quy mô toàn cầu và tính chu kỳ 3 năm 1 lần. PISA xây dựng 1 khung đánh giá năng lực riêng không dựa trên bất cứ chương trình giáo dục của quốc gia nào về 3 lĩnh vực là Toán học, Khoa học, Đọc hiểu để đánh giá học sinh 15 tuổi. Mỗi kỳ đánh giá sẽ lựa chọn một lĩnh vực đánh giá sâu hơn để làm căn cứ xếp loại chất lượng giáo dục.

Ban đầu, PISA được thiết kế đánh giá bằng đề thi trên giấy, tuy nhiên, đến chu kỳ 2018, hầu hết các quốc gia đã chuyển sang hình thức thi trên máy tính, chỉ còn 9 nước tham gia thi trên giấy, trong đó có Việt Nam.

Chính vì có những thay đổi trong nội dung đánh giá nên trong bảng xếp hạng PISA 2018, Việt Nam không xuất hiện trong danh sách. Những kết quả đã đạt được của Việt Nam cũng chưa được đưa vào bảng so sách với các nước khác.

Lý giải về việc OECD chưa đưa kết quả của Việt Nam vào bảng so sánh, theo thông tin từ Bộ GDĐT thì có 2 lý do chính.

Thứ nhất, báo cáo so sánh quốc tế đầy đủ không thể hoàn thành tại thời điểm công bố nếu đưa Việt Nam vào phân tích dữ liệu so sánh quốc tế.

Thứ hai, số liệu thu được của Việt Nam không phù hợp với mô hình lý thuyết hồi đáp câu hỏi, mức độ không phù hợp cao hơn so với các quốc gia khác, có sự khác biệt lớn với mô hình đánh giá của OECD.

Trong quá trình phân tích, xử lý dữ liệu PISA của Việt Nam, OECD đã có những chất vấn, kiểm tra rất nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật của việc tổ chức thực hiện PISA tại Việt Nam ở tất cả các công đoạn.

Sau quá trình xác minh, thẩm tra, OECD khẳng định Việt Nam không có gì sai sót về quá trình tổ chức thực hiện, hoặc thao túng số liệu hay thiên lệch khi chấm điểm.

Tuy nhiên, do kết quả các câu trả lời của học sinh Việt Nam thi trên giấy quá khác biệt với các nước OECD thi trên máy tính, cho ra một mô hình khác biệt (misfit) với mô hình các nước OECD đang thi trên máy tính.

Mặc dù, Việt Nam cũng đã chứng minh mô hình câu trả lời của học sinh Việt Nam hoàn toàn thống nhất với mô hình của các nước tham gia trên giấy.

Hiện bài thi trên giấy vẫn được sử dụng ở 9 quốc gia: Argentina, Jordan, Lebanon, Cộng hòa Moldova, Cộng hòa Bắc Macedonia, Romania, Ả Rập Saudi, Ukraine và Việt Nam. Tất cả các nước tham gia thi trên giấy khi so sánh với các nước OECD thi trên máy tính đều có sự khác biệt.

Theo thông tin tóm tắt về kết quả PISA 2018 trên bảng kết quả của OECD công bố cho thấy, Đọc hiểu - lĩnh vực trọng tâm của chu kỳ 2018, Việt Nam đạt 505 điểm, điểm số cao thứ 13/79 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia (chu kỳ 2012 đứng thứ 19/65; chu kỳ 2015 đúng thứ 32/70). Lĩnh vực Toán học, Việt Nam đạt 496 điểm, điểm số cao thứ 24/79 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia (chu kỳ 2012 đứng thứ 17/65; chu kỳ 2015 đứng thứ 22/70). Lĩnh vực Khoa học, Việt Nam đạt 543 điểm, điểm số cao thứ 4/79 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia (chu kỳ 2012 đứng thứ 8/65; chu kỳ 2015 đứng thứ 8/70).

Được biết, đây là lần thứ 3 Việt Nam tham gia đợt đánh giá này, 2 đợt khảo sát đánh giá trước được công bố vào các năm 2012 và 2015. Trong công bố năm 2015, Việt Nam xếp thứ 8 về Khoa học, đứng thứ 22 về Toán học, lĩnh vực Đọc hiểu là 32.