Ra mắt cuốn sách Phác họa Nghê - gã linh vật bên rìa

Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên chúc mừng TS Trần Hậu Yên Thế.

Cuốn sách Phác họa Nghê - gã linh vật bên rìa (Nhìn từ đền Vua Đinh, Vua Lê) là những trang phác thảo ban đầu chân dung một con vật linh quan trọng bậc nhất của người Việt: con Nghê. Cuốn sách bắt đầu từ những con nghê ở đền Vua Đinh, Vua Lê ở cố đô Hoa Lư, sau đó mở rộng tầm nhìn đến các vùng miền khác. Nghê có mặt ở đền miếu, lăng tẩm, đình chùa, từ thường dân cho đến cả chốn hoàng cung. Cuốn sách chỉ có đôi lời bàn luận, dẫn giải còn phần lớn là cung cấp những tư liệu hình ảnh, những bản đạc họa, sơ đồ. Sách dày 332 trang với 554 hình và ảnh tư liệu, trình bày đẹp mắt, các biện luận chú giải ngắn gọn, dễ hiểu. Sách đã công phu sưu tầm hình tượng nghê từ thời Lý đến thời Nguyễn, kể từ Bắc chí Nam; ngoài ra còn bước đầu so sánh với một số linh vật của các nước trong khu vực.

Bìa cuốn sách.

Đây là công trình nghiên cứu của TS. Trần Hậu Yên Thế và các cộng sự được bắt đầu từ 10 năm trước. 3 năm trở lại đây, kể từ khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Công văn số 2662 về việc không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam thì nhóm tác giả càng thôi thúc sớm xuất bản sách này, bởi trong xã hội hiện nay kể cả cán bộ quản lý văn hóa ở các địa phương còn nhiều người chưa nhận dạng được các linh vật nghê, lân, sư tử … và nguồn gốc của nó, dẫn đến tình trạng sử dụng tràn lan.

Họa sĩ Trần Hậu Yên Thế tìm hiểu về Nghê Việt.

Cuốn sách không chỉ giới thiệu đến độc giả hình ảnh “con nghê” Việt mà còn là thông điệp mà nhóm tác giả trong việc chung bảo vệ, gìn giữ và phát triển linh vật thuần Việt. Theo họa sĩ Trần Hậu Yên Thế: “Nghê đích thực là gã linh vật chầu rìa độc đáo nhất trong nghệ thuật cổ truyền của người Việt. Dù chỉ là phác họa ban đầu, khuôn mặt nghê hiện ra lúc thì trầm lắng, trang nghiêm, lúc thì nghênh nghênh, hớ hênh phóng túng, miệng ngoác ra cười đến tận mang tai”.

TS Trần Đoàn Lâm - Giám đốc NXB Thế Giới phát biểu tại lễ ra mắt sách.

Nghê đã bị bỏ quên khỏi những cuốn sách về nghệ thuật cổ truyền của người Việt, thậm chí bị nhầm tên quên họ trong một số công trình nghiên cứu của các học giả nước ngoài. Song, dù thế nào chăng nữa, cũng như những vai hề chèo, diễn viên phụ xuất sắc, nghê đã chạm đến chốn sâu lắng nhất của tâm hồn người Việt.

Tác giả Trần Hậu Yên Thế tặng sách cho đại biểu.

Thay mặt nhóm tác giả, TS Trần Hậu Yên Thế gửi lời cảm ơn tới các nhà quản lý, các nhà khoa học, các cơ quan thông tấn báo chí... đã dành sự quan tâm đặc biệt cho cuốn sách.

Trong lời Giới thiệu sách, TS. Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận xét: “Cuốn sách Phác họa nghê - gã linh vật bên rìa (nhìn từ đền Vua Đinh, Vua Lê) của họa sĩ Trần Hậu Yên Thế bước đầu trình bày lai lịch, danh xưng, hình tướng và ý nghĩa biểu tượng của một linh vật rất thân quen trong văn hóa Việt. Ngoài hệ thống đồ án linh vật nghê ở đền Vua Đinh, Vua Lê, trong phần Phụ lục, tác giả còn tập hợp công phu các hình ảnh nghê trong mỹ thuật truyền thống, gắn với đời sống văn hóa và tâm linh của người Việt. Đây là cuốn sách có giá trị, có nội dung hữu ích đối với những người làm công tác quản lý, nghiên cứu, cũng như giáo dục và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống Việt Nam trong giai đoạn hội nhập hiện nay”.



Nguyên Hà (ảnh: Vũ Thành Công)