Rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran: Mỹ đang gồng mình “trấn áp” Tehran?

Mỹ muốn rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran

Một quan chức trong điều kiện giấu tên cho biết, Tổng thống Trump chỉ định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran  và Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc cùng với Đức), được biết đến là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA), cho rằng nó không nằm trong lợi ích của Washington, và sẽ chuyển vấn đề này cho Quốc hội Mỹ. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh:reuters

Ông Trump từng tuyên bố đây là thỏa thuận tồi tệ nhất mà Mỹ từng tham gia đàm phán và sẽ có quyết định ra khỏi thỏa thuận này vào ngày 15/10 tới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định Iran đã không hành động để duy trì một thỏa thuận kiềm chế chương trình hạt nhân của nước này. Tuyên bố được đưa ra vài ngày trước thời hạn chót 15/10, theo đó Tổng thống Mỹ sẽ phải thông báo quyết định về tương lai của thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Iran.

“Iran đã không tuân thủ quy định về thỏa thuận hạt nhân các nước. Chính phủ Iran liên tục hậu thuẫn chủ nghĩa khủng bố và và xuất khẩu bạo lực và hỗn loạn khắp Trung Đông. Đây là lý do Mỹ phải chấm dứt các hành động gây hấn và tham vọng hạt nhân của Iran. Họ hoàn toàn không có trách nhiệm với thỏa thuận này”, ông Trump nhấn mạnh.

Các nhà ủng hộ cho rằng, sự thất bại của thỏa thuận này là bởi vì căng thẳng của cuộc đua vũ trang quân sự và tình hình Trung Đông trong khi lực lượng đối lập cho rằng điều này sẽ đẩy tình hình đi xa hơn và sẽ gây khó cho Iran.

Chính phủ Iran khẳng định, Tehran không phải là nước đầu tiên vi phạm thỏa thuận này.

Theo đó, Nếu Tổng thống Trump quyết định bác bỏ thỏa thuận này thì Quốc Hội Mỹ sẽ có 60 ngày nhằm xem xét các bước tiếp theo của Washington liên quan đến các biện pháp trừng phạt đối với Tehran.  Việc rút khỏi thỏa thuận  hạt nhân lần này của Mỹ có thể sẽ khiến cho các đồng minh Mỹ thực sự lo lắng

“Châu Âu đã từng tuyên bố thỏa thuận vẫn duy trì. Liên minh châu Âu khẳng định sẽ không thể bắt đầu lại sau một thời gian gián đoạn. Điều này là không thể”, nhà ngoại giao châu Âu nói trong điều kiện giấu tên.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết vào tháng trước rằng, không có bất kỳ thay đổi nào về thỏa thuận hạt nhân, được biết đến là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA),

Nhà ngoại giao cấp cao Iran nói trên Reuters vào ngày 5/10 rằng, kết quả cuối cùng về phản ứng của Tổng thống Trump sẽ khiến Mỹ hoàn toàn cô lập trước thế giới.

“Nhiều nhà đầu tư nước ngoài nói với chúng tôi rằng, họ sẽ không lo sợ về điều này và sẽ tiếp tục tham gia vào thị trường của Iran nếu Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận này”, nhà ngoại giao này xác nhận.

Tổng thống Trump liên tục phê phán thỏa thuận này và cho rằng đây là một điểm yếu trong chính sách ngoại giao dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Obama.

Chính quyền Mỹ đang cân nhắc bài phát biểu của Tổng thống Trump về Iran vào ngày 12/10, tuy nhiên, hiện chưa có quyết định chính thức, một quan chức nói.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, một đồng minh của Tổng thống Trump vào tháng trước cho rằng, nếu các điều khoản trong thỏa thuận không còn hiệu quả đối với các trừng phạt về chương trình hạt nhân của Iran thì thỏa thuận nên chấm dứt.

Chờ biểu hiện từ phía Tehran…

Tổng thống Trump đã chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân Iran trong bài phát biểu trước Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc vào ngày 19/9.

“Chúng ta không thể tiếp tục thỏa thuận này nếu nó đang là nền tảng để xây dựng các chương trình phát triển hạt nhân”, ông Trump nói cùng với khẳng định chính phủ Iran đang đeo mặt nạ đằng sau âm mưu sai trái.

Bộ trưởng quốc phòng Jim Mattis cho biết ngày 3/10 rằng, Iran cơ bản là cũng tuân thủ thỏa thuận này. Ông Mattis cũng cho rằng, Mỹ đang cân nhắc ở lại thỏa thuận này trừ khi Tehran vẫn tiếp tục vi phạm và không còn ở trong lợi ích quốc gia của Mỹ.

Khi một thượng nghị sỹ hỏi ông Mattis về lợi ích của Mỹ khi ở lại thỏa thuận hạt nhân lần này thì Bộ trưởng quốc phòng trả lời: “Vâng, thưa nghị sỹ, tôi cho là như vậy”.Tuần trước, Bộ trưởng ngoại giao Iran cho biết, Tehran có thể từ bỏ thỏa thuận này nếu Washington quyết  định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân giữa các nước.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, chính quyền Tổng thống Trump lo ngại về các thách thức của Iran và các hoạt động khiêu khích. Mọi động thái có thể thay đổi nếu như chính quyền Iran có thay đổi”.

Quan chức này cho rằng, các động thái của Iran hiện tại bao gồm chương trình tên lửa đạn đạo, hậu thuẫn khủng bố, chính phủ Syria, đe dọa tự do hàng hải vịnh Ba Tư, tấn công mạnh đều là biểu hiện của sự chống đối với Mỹ và các đồng minh.

“JCPOA hướng đến mong muốn hòa bình và an ninh khu vực và quốc tế. Chính phủ Iran đang làm mọi thứ trong quyền hạn của mình nhằm tác động xấu đến an ninh và hòa bình”, quan chức Bộ ngoại giao Mỹ nói thêm.

Động thái này khiến cho Tổng thống Trump suy nghĩ đến việc rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran bởi điều này giống như một vi phạm trong quan điểm “ Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Mỹ.

(Theo Reuters)