Tây Ban Nha: Đòn “nóng” chính quyền Madrid có dập tắt lửa ly khai?

Hôm qua (21/10), Chính quyền Tây Ban Nha tuyên bố sẽ áp dụng chế độ trực tiếp điều hành đối với vùng Catalonia. Hàng nghìn người dân từng bỏ phiếu ủng hộ Catalonia độc lập, đã đổ xuống đường biểu tình, thể hiện sự phản đối trước quyết định được gọi là “sự đảo chính” này.

Thủ hiến Carles Puigdemont, người từng tuyên bố tình trạng độc lập của Catalonia vào hôm 10/10, cũng đã có mặt trong cuộc biểu tình hoà bình tại Barcelona.

Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy cho biết, ông sẽ sa thải Puigdemont và toàn bộ chính quyền khu vực của Catalonia. Động thái này được kỳ vọng sẽ chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất trong vòng bốn thập kỷ trở lại đây tại Tây Ban Nha, khiến nền kinh tế lớn thứ tư của EU phải giảm mức dự đoán tăng trưởng trong năm nay, đồng thời làm dấy lên những lo ngại về tình trạng bất ổn kéo dài.

Kể từ khi Tây Ban Nha quay trở lại chế độ dân chủ vào cuối những năm 1970, đây là lần đầu tiên chính quyền Trung ương phải sử dụng quyền kiểm soát một khu vực trong Hiến pháp.

Quyết định của Thủ tướng Rajoy nhận được sự ủng hộ từ Đảng đối lập chính và Vua Felipe. Trước đó, hôm thứ Sáu (20/10), nhà Vua Tây Ban Nha cũng tuyên bố: “Catalonia đang và sẽ mãi là một phần không thể thiếu của Tây Ban Nha.”

“Chúng tôi sẽ yêu cầu Thượng viện - vì mục tiêu bảo vệ cho lợi ích chung của quốc gia, đồng ý cho chính phủ… giải tán Thủ hiến và chính quyền Catalonia,” ông Rajoy phát biểu trong một cuộc họp báo.

Thủ tướng Tây Ban Nha tuyên bố sẽ áp dụng chế độ trực tiếp điều hành đối với vùng Catalonia

Theo dự kiến, Thượng viện Tây Ban Nha sẽ bỏ phiếu thông qua kế hoạch trên vào thứ Sáu tuần này, nhằm cho phép Madrid có toàn quyền kiểm soát tài chính, cảnh sát, truyền thông và khả năng kiểm soát quyền lực quốc hội vùng - của Catalonia.

Phản ứng quyết liệt của chính quyền Catalonia

Người phát ngôn Carme Forcadell của Quốc hội Catalonia tuyên bố, các biện pháp của Madrid là không thể chấp nhận được, đồng thời cáo buộc ông Rajoy tiến hành “đảo chính” và “tấn công vào nền dân chủ”.

Xuất hiện trên truyền hình cũng trong ngày hôm qua, Thủ hiến Puigdemont tuyên bố, người dân Catalonia không thể chấp nhận những biện pháp “bất hợp pháp” của chính quyền Tây Ban Nha nhằm trực tiếp điều hành Catalonia từ Madrid. Ông Puigdemont gọi quyết định sa thải chính quyền Catalonia và tổ chức bầu cử mới là “cuộc tấn công tồi tệ nhất chống lại thể chế và người dân Catalonia kể từ chế độ độc tài quân sự Francisco Franco.”

“Tôi yêu cầu Quốc hội họp một phiên toàn thể, trong đó chúng tôi, những người đại diện cho chủ quyền của các công dân, sẽ đưa ra quyết định về những cố gắng nhằm chấm dứt chính quyền và nền dân chủ của chúng ta,” ngài Thủ hiến nói.

Quốc hội Catalonia được cho là sẽ quyết định chính thức có tuyên bố sự ra đời của nền cộng hoà Catalonia hay không, vào thứ Hai (23/10). Truyền thông khu vực dự đoán, Thủ hiến Puigdemont có thể giải tán Quốc hội và kêu gọi bầu cử vào thứ Sáu tới đây. Theo luật pháp Catalonia, một cuộc bầu cử như vậy sẽ được diễn ra trong vòng 2 tháng.

Theo những lực lượng ủng hộ Catalonia ly khai, động thái của Thủ tướng Rajoy cho thấy một đất nước Tây Ban Nha không còn nền dân chủ. “Chính phủ Tây Ban Nha đã tiến hành một cuộc đảo chính chống lại nền dân chủ và đa số hợp pháp,” Marta Rovira, một nhà lập pháp từ Đảng Esquerra Republica de Catalunya trong chính quyền Catalonia viết trên Twitter. 

Đảng CUP, ủng hộ chính quyền thiểu số theo li khai trong Quốc hội Catalonia tuyên bố: “Bị chiếm đóng như không bao giờ bị đánh bại... Không lùi lại một bước nào.”

Chính quyền Catalonia cho biết, 90% những người tham gia cuộc trưng cầu dân ý diễn ra hôm 1/10, đã bỏ phiếu đồng ý nền độc lập cho Catalonia. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, chỉ có 43% trên tổng số cử tri đi bỏ phiếu; hầu hết những người phản đối ly khai đều từ chối tham gia cuộc trưng cầu dân ý.

Thống nhất lãnh thổ là tối thượng

Lời kêu gọi độc lập cho Catalonia đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ trên khắp Tây Ban Nha và ngay cả trong nội bộ xứ Catalonia. Nó đã khiến hàng trăm công ty quyết định chuyển trụ sở hoạt động ra khỏi khu vực này. Cũng trong hôm qua, Thủ tướng Rajoy đã yêu cầu các công ty này cân nhắc khả năng ở lại.

Nội bộ Tây Ban Nha và bản thân xứ Catalonia chia rẽ vì phong trào đòi ly khai

Chính phủ Đảng trung hữu Nhân dân Tây Ban Nha (PP) của ông Rajoy cũng nhận được sự ủng hộ dứt khoát của đảng đối lập chính, Đảng Công nhân Xã hội Tây Ban Nha (PSOE). “Khác biệt lập trường với PP về sự thống nhất lãnh thổ? Không đời nào!”,  Pedro Sanchez, nhà lãnh đạo của PSOE khẳng định.

Thủ tướng Rajoy cho biết, thời hạn ông sử dụng quyền lực đặc biệt sẽ không kéo dài quá 6 tháng. “Mục tiêu của chúng tôi là khôi phục luật pháp và việc cùng chung sống bình thường giữa người dân với nhau – điều đang bị thoái hoá rất nhiều, tiếp tục hồi phục kinh tế… và tổ chức bầu cử trong một bối cảnh thông thường,” ông Rajoy nói.

Madrid không ngừng cáo buộc Thủ hiến Puigdemont đã vi phạm pháp luật nhiều lần trong quá trình kêu gọi nền độc lập cho Catalonia.

“Những nhà lãnh đạo Catalonia không hề tôn trọng hệ thống luật pháp là nền tảng cho nền dân chủ của chúng ta cũng như lợi ích chung,” chính quyền Madrid nói trước Thượng viện.

Các nhóm ủng hộ độc lập đã kêu gọi hơn 1 triệu người dân đổ xuống đường biểu tình phản đối lời từ chối thương lượng của Madrid. Một số tổ chức nhân quyền đã lên án hành động giải tán cuộc trưng cầu dân ý của lực lượng cảnh sát; trong khi những tin đồn về việc Madrid giam giữ “tù nhân chính trị” đang lan truyền rộng rãi.

Hôm qua, nhóm hacker Anonymous đã tham gia chiến dịch mang tên “Giải phóng Catalonia” và đánh sập trang web của toà án tối cao Tây Ban Nha.

(Theo Reuters)