Thảm họa ở Nhật Bản và bài học kỹ năng sống

Động đất và sóng thần khủng khiếp tại Nhật Bản gây kinh hoàng cho cả thế giới. Trên đống hoang tàn đổ nát mà thiên tai vừa gây ra, xứ sở Phù Tang lại phải đối mặt với nguy cơ thảm họa hạt nhân. Thế nhưng, người dân trên đất nước mặt trời mọc không hề tỏ ra hoảng loạn. Họ có buồn không? Có! Họ có sợ không? Có! Họ có khóc không? Có! Vậy tại sao nhân loại không thấy họ đau đớn vật vã? Sự bình tĩnh của họ không phải sự vô cảm. Nhà cửa bị xóa sạch, người thân bị ly tán, ai cũng có một cơn dư chấn trong lòng. Tuy nhiên, họ lại hiểu một điều lớn lao hơn, dân tộc họ đang cần cơ hội để đứng dậy, để tồn tại, cho nên họ không chen lấn trốn chạy, không xô đẩy mua hàng, không tranh thủ tăng giá. Điều ấy nói lên một sự thật đơn giản: người Nhật Bản được trang bị một kỹ năng sống vững vàng.

Đông đúc nhưng không có cảnh chen lấn hay nạn cướp bóc, người Nhật kiên nhẫn xếp hàng chờ mua lương thực ở siêu thị sau động đất

Trầm trồ về sự phi thường của Nhật Bản, chúng ta không thể không nghĩ đến Việt Nam. Chúng ta vẫn đang phải đối mặt với bão lụt triền miên. Rừng đầu nguồn đã thiệt hại nghiêm trọng, cộng với sự biến đổi khí hậu, do đó đã đến lúc báo động nhiều hiểm họa đang rình rập chúng ta. Xin hỏi: kỹ năng sống của người Việt Nam như thế nào? Sẽ là một sự thật nghiệt ngã khi chúng ta thực hiện một cuộc điều tra xã hội học để tìm hiểu người Việt Nam hôm nay hiểu biết gì về kỹ năng sống. Mỗi năm vẫn có trường hợp học sinh chết đuối khi đến trường mùa mưa. Mỗi năm vẫn có thống kế đau lòng về tai nạn giao thông do thiếu ý thức cộng đồng. Nếu rủi ro có một vụ hỏa hoạn, thay vì tạo điều kiện cho nhân viên chữa chạy làm nhiệm vụ, thì lại xúm đen xúm đỏ để… xem cho thỏa chí tò mò.

Rõ ràng kỹ năng sống vô cùng cần thiết cho sinh mạng mỗi công dân và vô cùng quan trọng cho sự phát triển mỗi dân tộc. Kỹ năng sống không thể có được nhờ vài đợt tập huấn ngắn ngày, và kỹ năng sống không thể có được nhờ vài… bài rao giảng chung chung. Kỹ năng sống phải được rèn luyện ngay từ thời thơ bé của người. Cấp mẫu giáo và tiểu học của chúng ta cần phải thay đổi tư duy giáo dục. Thay vì những kiến thức cao siêu về rừng vàng biển bạc, hãy dạy cho các em cách ứng xử với biến cố có thể xuất hiện. Chẳng hạn, với nước lũ đột ngột, cần làm gì? Chẳng hạn, với sạt lở bất ngờ, cần làm gì?

Thiên tai ngày càng phức tạp hơn. Con người rất nhỏ bé, không thể ngăn chặn mà chỉ có cách ứng phó thiên tai mà thôi. Chỉ có kỹ năng sống mới giúp con người kiên cường đối mặt với thảm họa mà không kéo theo tình trạng kêu gào, cướp bóc, hôi của, dẫm đạp lên nhau…

Gia Quân