Tham nhũng và nguỵ biện "thương dân"!

Nhà máy thủy điện Sơn La đã được khánh thành cách đây 5 năm, sớm hơn so với kế hoạch đề ra 3 năm. Không chỉ đơn thuần là nơi sản xuất ra nguồn điện phục vụ cuộc sống người dân, nhà máy còn là niềm tự hào của biết bao người bởi đây là nhà máy thủy điện lớn nhất cả nước và khu vực Đông Nam Á. Thế nhưng, sau 5 năm, liên quan đến bồi thường đất đai khu vực Nhà máy thủy điện Sơn La có 17 đối tượng bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội Cố ý làm trái quy định nhà nước và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng được đưa ra lại khiến không ít người bất ngờ và phẫn nộ.

Đáng chú ý, trong số 17 đối tượng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, phần lớn là Đảng viên, trong đó có Phó Giám đốc Sở Tài chính - Trương Tuấn Dũng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và môi trường - Phan Tiến Diện.  Trước đó, ông Dũng giữ chức vụ Phó chủ tịch UBND huyện Mường La, còn ông Diện giữ chức vụ Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện nơi triển khai dự án di dân, tái định cư cho công trình thủy điện Sơn La. Ngoài ra còn có trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Mường La Phan Đức Chính, ông  Đèo Văn Ban nguyên cán bộ UBND huyện Mường La…

Hàng loạt cán bộ bị phát hiện sai phạm liên quan đến thủy điện Sơn La. Ảnh: Vietnamnet.vn

Thủ đoạn mà các đối tượng thực hiện là lợi dụng phần đất bị ngập nước không thể đo đạc được nhưng vẫn được lập hồ sơ đo đạc và nâng khống diện tích đất so với thực tế lên để nhận tiền đền bù nhiều hơn. Như trường hợp của ông Ban, diện tích đất thuộc diện được đề bù vào khoảng 4,5 ha, nhưng vẫn được lập hồ sơ đo đạc và nâng khống lên thành hơn 17 ha để nhận tiền đền bù.

Cơ quan điều tra đến nay đã xác định có hơn 60 quyết định phê duyệt phương án thu hồi đất chi tiết, 46 quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ do UBND huyện Mường La ban hành sai quy định.

Những cán bộ, Đảng viên trong mắt quần chúng nhân dân luôn được coi là người có đạo đức, phẩm chất tốt, am hiểu chính sách pháp luật… nhưng với các thông tin sai phạm kể trên đã cho thấy, có không ít cá nhân đã lợi dụng quyền hạn, chức vụ của mình để cố tình sai phạm, bán rẻ tư cách đạo đức bản thân nhằm hưởng lợi.

Nhưng cũng phải khẳng định đây là một sai phạm có hệ thống từ trên xuống dưới. Bởi nếu cá nhân có đất được đền bù khai sai, khai khống mà không có sự bao che, tiếp tay của cấp có thẩm quyền tiếp theo như đo đạc, thẩm định kiểm tra…thì sai phạm đó sẽ nhanh chóng bị ngăn chặn, không gây thất thoát hàng tỉ đồng của Nhà nước.

Cần làm rõ những sai phạm

Lật lại những con số liên quan đến việc xây dựng nhà máy thủy điện Sơn La - thuộc công trình trọng điểm quốc gia, với tổng số vốn đầu tư 42.476,9 tỷ đồng (bao gồm vốn đầu tư ban đầu là 36.786,97 tỷ đồng và lãi vay trong thời gian xây dựng là 5.708 tỷ đồng). Tuy nhiên, vốn thực tế là 60.196 tỷ đồng, tăng khoảng 60% so với ban đầu. Đáng chú ý, trong số này phần chi phí xây dựng công trình nhà máy thủy điện vẫn giữ nguyên. Các công trình giao thông tiết giảm được 662 tỷ. Riêng hạng mục di dân tái định cư lại tăng đến 6.163 tỷ đồng khiến chi phí cho công tác giải phóng mặt bằng, định canh định cư ngốn gần 26.500 tỷ đồng.

Phải chăng, những sai phạm đã được phát hiện sau 5 năm nhà máy thủy điện Sơn La vận hành đã phần nào trả lời cho câu hỏi vì sao số tiền dành cho hạng mục di dân tái định cư lại tăng lên, vượt xa so với dự tính ban đầu?

Nhưng đáng buồn hơn là mới đây nhất, trả lời trên Dân trí, Đại biểu Quốc hội Tráng Thị Xuân - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sơn La lại cho rằng gần 20 cán bộ tỉnh này bị khởi tố liên quan đến việc tái định cư dự án thuỷ điện Sơn La… không liên quan đến chuyện tiền nong, “tư túi” mà chỉ vì… thương dân, làm lợi cho dân mà chưa chuẩn về thủ tục. Vậy trường hợp ông Đèo Văn Ba từng là cán bộ UBND khai từ 4,5 ha đất thành 17 ha để nhận đền bù cũng là thương dân?

Câu trả lời có thể khiến không ít người liên tưởng đến câu chuyện “cha chung không ai khóc”. Phải chăng, theo lời bà Xuân nói thì việc khai khống diện tích đất đền bù là để người dân có thêm tiền đền bù gấp vài lần so với thực tế. Thậm chí có thể làm thay đổi cuộc sống của họ, biến họ trở nên giàu có, an nhàn sung sướng hơn?. Mà tiền ấy cũng không phải từ túi một quan chức nào trong tỉnh mà ở “cái túi của nhà nước”?.

Ông Trương Tuấn Dũng - Nguyên Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Mường La, Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư huyện. Khi bị bắt là Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Sơn La (Ảnh Công an Sơn La cung cấp). Dantri.com.vn

Tại sao một người làm đến Phó Chủ tịch một tỉnh lại có thể phát biểu như vậy. “Cái túi của nhà nước” – tức ngân sách của nhà nước không của riêng ai, nhưng trong đó có tiền thuế, tiền mồ hôi nước mắt của biết bao người dân. Không những thế, bất kỳ một cá nhân nào cũng phải có trách nhiệm với ngân sách, nếu trục lợi ngân sách là vi phạm và phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Những sai phạm nhãn tiền trong thời gian qua của một số đảng viên, cán bộ, cá nhân hẳn vẫn còn nguyên giá trị như bài học cảnh tỉnh cho mọi người, lẽ nào bà Phó Chủ tịch tỉnh Sơn La lại không thấy?

Một điều đáng bàn nữa là câu chuyện sai phạm của quá khứ. Đây là vụ việc được “lật lại” sau hàng chục năm kể từ thời điểm công tác di dân trong việc xây dựng nhà máy thủy điện Sơn La được bắt đầu tiến hành. Cứ tưởng nhà máy đã vận hành, tiền đền bù đã đến tay người nhận, mọi sổ sách đều có chữ ký hợp pháp sẽ bị bụi thời gian phủ lên, nằm im một chỗ thành thứ tài liệu được lưu giữ như “thủ tục”. Nhưng không, nếu như phát hiện có sai phạm, thì bất kỳ lúc nào sự việc cũng sẽ được lật lại để làm sáng tỏ, bất kỳ lúc nào người sai phạm cũng phải chịu trách nhiệm.

Trường hợp ông Phan Tiến Diện (và một số cán bộ khác) – vừa bị cho là có sai phạm trong quá khứ kể trên, vừa được bổ nhiệm giữ chức Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Sơn La từ tháng 1-2017. Nếu như sai phạm của ông Diện (hay những cán bộ khác) trong quá khứ bị đưa ra sớm thì liệu ông có thể tiếp tục được bổ nhiệm không?.

Sự việc vẫn đang tiếp tục được làm rõ. Số tiền khai khống diện tích đất đền bù đã vào túi những ai? Dư luận đang theo dõi sự vụ việc nghiêm trọng được lật lại với mong muốn sẽ có được những kết luận khách quan, công tâm, chính xác nhất, cùng xử lý nghiêm minh từ các cơ quan bảo vệ pháp luật.