(Toquoc)- Đặt một phép so sánh, lượng xe ô tô tại Việt Nam năm 2007 chỉ bằng Thái Lan của năm 1986.
(Toquoc)- Các salon ô tô chưa quên được cảnh hàng nghìn chiếc xe nhập khẩu về nằm “nhện giăng” do không tiêu thụ được hồi cuối năm ngoái. Chớm phục hồi của sản lượng tiêu thụ xe trong mấy tháng đầu năm 2009 cũng chưa đủ để xóa đi nghịch lý cung – cầu trên thị trường ô tô hiện nay.
Khủng hoảng thừa
Bắt đầu từ giữa năm 2008, tác động từ hàng loạt điều chỉnh thuế và phí đã đẩy giá ô tô tăng mạnh, khiến lượng xe bán ra cũng giảm thảm hại. Đáng nói là nếu lần tăng thuế thứ nhất (nâng mức thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc thêm 10% từ 60% lên 70% hồi đầu năm) người dân đổ xô đi mua xe, dẫn tới tình trạng khan hàng; thì lần tăng thuế thứ hai (từ mức 70% lên 80%), thị trường lại rơi vào cảnh chìm lắng. Nhập về hàng nghìn chiếc xe trước thời điểm chạy thuế, giới kinh doanh đã phải chấp nhận cảnh ngậm đắng nuốt cay khi sức mua đột nhiên giảm hẳn, do người tiêu dùng không còn mấy mặn mà với những chiếc xe giá trên trời.
Trào lưu nhập xe chạy thuế giữa năm 2008 đã tạo nên cuộc khủng hoảng thừa cho thị trường ô tô Việt
Theo lý giải của một chuyên gia trong ngành, cuộc khủng hoảng thừa năm 2008 là hậu quả tình trạng khan hàng trầm trọng năm 2007. Kết quả là thời điểm đầu năm 2008, người dân háo hức đi mua xe bất chấp giá cao, giới kinh doanh thấy món hời lớn như vậy thì đua nhau nhập xe với khối lượng lớn về. Nguồn cung tăng mạnh trong khi cầu không nhiều biến động đẩy thị trường vào tình cảnh khó khăn. Nhiều đại lý, salon xe ô tô đã phải phá sản, những đại lý vẫn còn trụ được phải chuyển hướng kinh doanh hoặc thua lỗ nặng.
Người được lợi từ cuộc khủng hoảng này chính là khách hàng. Thay vì phải chấp nhận những đòi hỏi phi lý từ phía người bán, người tiêu dùng được trở lại vai trò thượng đế với hàng loạt ưu đãi, giảm giá, khuyến mại đặc biệt từ các hãng xe.
Trồi sụt vì thuế
Nhìn lại tổng thể bức tranh thị trường ôtô trong suốt bốn tháng vừa qua với sự trồi sụt doanh số liên tiếp qua từng tháng, có thể thấy rõ dấu ấn đậm nét thế nào của chính sách thuế với thị trường này.
Tháng một, lượng ô tô bán ra theo công bố của Hiệp hội các Nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) rơi xuống đáy chỉ với 3.852 xe, giảm tới 68% so với cùng kỳ năm trước. Song đến tháng 2 đã bật trở lại với 6.671 chiếc. Tâm lý mua xe chạy thuế đặc biệt sôi động trong tháng 3, đẩy mức tiêu thụ của thị trường lên tới 11.316 chiếc. Nhưng tới tháng 4, khi mốc chịu thuế chính thức áp dụng (các loại xe từ 7-9 chỗ bị tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) từ 30% lên đến 50% hoặc 60%), số xe bán ra chỉ còn 7.711 chiếc, giảm 32% so với tháng trước.
Đại diện một showroom ô tô trên đường Giải Phóng (Hà Nội) cho hay, lượng xe 7-9 chỗ và xe có dung tích từ 3,0 lit trở lên thuộc diện bị tăng thuế có doanh số bán trong tháng 3 tăng rất mạnh, tăng 30-40% so với tháng 2. Tuy nhiên tháng 4 lại khá ì ạch và từ đầu tháng 5 tới nay đại lý của anh chỉ bán ở mức cầm chừng.
Thống kê chung của VAMA cũng cho thấy, trong tháng 4 doanh số các loại xe đa dụng đã sụt giảm tới 83%, thậm chí một số mẫu xe vốn bán chạy như Ford Everest, Chervolet Captiva doanh số chỉ vọn vẹn 3 chiếc trong tháng.
Đáng nói là lần tăng thuế này đã được Bộ Tài chính “dọn đường” trước đấy vài tháng, tạo độ dãn cần thiết về mặt tâm lý cho người tiêu dùng, tránh tình cảnh thuế áp đột ngột như những lần trước. Bởi thế, cũng dễ hiểu khi người tiêu dùng vội vã mua xe chạy thuế trong tháng 2 và tháng 3, vì ngay sau thời điểm áp thuế TTĐB có hiệu lực, một số mẫu xe của Toyota và Ford Việt Nam đã công bố mức giá mới.
Nhưng từ ngày 1/5, theo quyết định mới của Thủ tướng Chính phủ thuế trước bạ ô tô lại giảm xuống một nửa chỉ còn 5%-6%. Điều này được các hãng ô tô kỳ vọng sẽ là cú hích nhẹ với tâm lý người tiêu dùng, song tình hình bán hàng không mấy khả quan.
Cung – cầu thị trường vẫn đang có vấn đề, khi nguồn cung vẫn lớn hơn rất nhiều nguồn cầu, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng tiết giảm chi tiêu bởi tâm lý nền kinh tế bị ảnh hưởng khủng hoảng.
Không thể mãi bảo hộ xe nội
VAMA vừa gửi công văn lên Thường vụ Quốc hội và các bộ, ngành liên quan cầu cứu về tình trạng bi đát của thị trường ô tô sau quyết định tăng thuế. Hiệp hội này cho rằng, quyết định tăng thuế đối với dòng xe đa dụng vốn chiếm ưu thế về số lượng bán trên thị trường là chưa hợp lý.
VAMA cũng đề xuất hoãn thực hiện thuế TTĐB với mặt hàng ô tô hết 2009 và thậm chí hoãn sau năm 2009 nếu thị trường chưa phục hồi thực sự; đồng thời kiến nghị tiếp tục kéo dài thời gian hỗ trợ 50% thuế giá trị gia tăng với ô tô đến hết năm 2010 thay cho thời hạn 31/12/2009 mà Bộ Tài chính ban hành hồi tháng 2/2009.
Các kiến nghị VAMA đưa ra với được giải thích với những lo lăng cho sự phát triển của nền công nghiệp ô tô Việt
Để người Việt trung lưu có thể sở hữu riêng một chiếc xe, theo tính toán của ông Ngô Văn Trụ, Vụ phó Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương), điều này sẽ xảy ra vào năm 2020-2025. Dự kiến, khi mức thu nhập bình quân đầu người (GDP/đầu người) đạt khoảng 8000 USD vào năm 2020-2025, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ motorization, đạt tỷ lệ sở hữu trên 50 xe với 1000 người dân. Trong khi đó, mốc thực hiện cam kết AFTA chỉ còn 10 năm, trước khi các loại xe giá rẻ với thuế suất 0% của các nước láng giềng Thái Lan, Malaysia tràn vào thị trường Việt Nam, đe dọa sự sống còn của dòng xe trong nước.
Chỉ còn 10 năm cho cuộc đua nước rút cho các doanh nghiệp sản xuất xe trong nước. Để có được sự phát triển này cần nền tảng và bệ phóng từ hệ thống công nghiệp phụ trợ và đặc biệt là chính sách thuế. Song sự trồi sụt của các chính sách thuế liên tục thời gian gần đây sẽ khó mang lại tính ổn định cho thị trường xe trong nước.
Tuy nhiên, nhà làm chính sách thuế có cái lý của họ. Người tiêu dùng Việt
A.Đông
