Thổ kiên quyết bám trụ "rồng lửa" S-400 Nga, Mỹ tính hành động mạnh

Động thái này diễn ra khi Ankara vẫn đang xúc tiến kế hoạch mua một hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga bất chấp sự phản đối từ Washington, các nguồn tin nói với Reuters hôm thứ Ba.

Hai đồng minh NATO này đã tranh cãi trong nhiều tháng qua về thương vụ Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ S-400 của Nga – loại khí tài mà Washington cho rằng không tương thích với mạng lưới phòng thủ của liên minh phương Tây và sẽ đe dọa các máy bay chiến đấu tàng hình F-35 của Mỹ mà Thổ Nhĩ Kỳ cũng dự định mua.

Các thương vụ vũ khí giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Nga và Mỹ đang hết sức phức tạp.

Hai nguồn tin, những người thân cận với vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình F-35 và chia sẻ với điều kiện giấu tên, cho biết quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra.

Sự cân nhắc này diễn ra sau khi có nhiều tín hiệu cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục xúc tiến mua S-400. Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar hôm 22/5 cho biết các nhân viên quân sự nước này đang được đào tạo ở Nga để sử dụng S-400, và cho biết nhân viên Nga có thể đến Thổ Nhĩ Kỳ.

Các phi công Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang được đào tạo tại căn cứ không quân Luke ở Arizona. Không rõ liệu một quyết định đình chỉ đào tạo có nghĩa là những người này sẽ phải rời khỏi Mỹ hay không, hoặc sẽ được phép ở lại căn cứ cho đến khi có quyết định cuối cùng về tương lai của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình F-35.

Hoa Kỳ đã nói rõ rằng Thổ Nhĩ Kỳ không thể có S-400 trong khi vẫn là một phần của chương trình F-35. F-35 được sản xuất bởi tập đoàn vũ khí lớn Lockheed Martin của Mỹ.

Nếu Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình, đây sẽ là một trong những vụ đổ vỡ quan trọng nhất trong lịch sử gần đây trong mối quan hệ giữa hai đồng minh này, các chuyên gia cho biết.

"Washington đang báo hiệu rằng trong khi họ không muốn phá vỡ quan hệ quân sự với Thổ Nhĩ Kỳ, thì họ sẵn sàng làm như vậy nếu Ankara không thay đổi ý định về việc mua S-400", Soner Cagaptay, giám đốc chương trình Thổ Nhĩ Kỳ tại Viện Washington nói.

Mối quan hệ căng thẳng giữa Washington và Ankara đã vượt ra ngoài vấn đề F-35, bao gồm cả chiến lược xung đột ở Syria, các lệnh trừng phạt đối với Iran và việc giam giữ nhân viên lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về bất kỳ sự cân nhắc nào đối với các phi công Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng người phát ngôn Lầu Năm Góc, Trung tá Mike Andrew lưu ý các cuộc thảo luận với Ankara về khả năng mua hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot đang diễn ra.

Andrew cho biết hệ thống Patriot, do Raytheon sản xuất, "vẫn là một sự thay thế mạnh mẽ, có thể tương tác với NATO so với S-400 và vẫn đáp ứng các yêu cầu quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ."