Thời tiết khắc nghiệt ảnh hưởng đến truyền thống văn hóa ở một làng quê Pháp

Theo tục lệ lâu đời, ngôi làng ven biển Pháp Aigues-Mortes thường tổ chức lễ hội truyền thống đấu bò. Những thanh niên nam mặc áo có cổ màu sặc sỡ sẽ tham gia đấu tay đôi với một con bò hung hãn. Trong khi thanh niên nam trong làng thi đấu, cố né đòn trước con bò thì khán giả hồi hộp theo dõi. Đây là một lễ hội truyền thống đã ăn sâu vào văn hóa của vùng đầm lầy ở phía nam nước Pháp, được gọi là Camargue.

Nhưng giờ đây, truyền thống này đang bị đe dọa bởi mực nước biển ngày càng dâng cao, nắng nóng và hạn hán kéo dài làm cho nguồn nước bị nhiễm mặn trong khi đất đai trở nên bạc màu. Tình trạng này đe dọa đời sống của các con bò. Hiện tại, các cơ quan chức năng đang nỗ lực bảo tồn đất đai và thực vật để có nguồn thức ăn cho bò.

"Ở Camargue, bò giống như một vị Vua", ông Jean-Pierre Grimaldi – một người dân ở Aigues-Mortes nói khi đang cổ vũ trên đấu trường.

Thế hệ những người là quản lý hoặc chủ trang trại như ông Frederic Raynaud đã dành cả cuộc đời để nuôi những con bò đực bản địa. Trang trại của ông hiện đang chăm sóc khoảng 250 con bò đực Camargue và 15 con ngựa ăn cỏ trên đồng cỏ dọc theo bờ biển. Ông lo sợ đàn gia súc này sẽ không còn nơi để sống trong thời gian tới.

"Mực nước biển dâng cao, tràn lên bờ biển của chúng tôi và ngày càng lấn chiếm nhiều đất đai", ông Raynaud nói.

Một con đê tạm thời do chính quyền địa phương xây dựng để ngăn nước biển đã bị nhấn chìm. Nước tràn vào cánh đồng cỏ. Rìa của trang trại đang dần sát xuống biển. Đất đai chưa bị nuốt chửng nhưng ngày càng trở nên không thể sử dụng được vì nước biển xâm lấn làm cho các vùng đầm lầy ngày càng mặn hơn. Những đợt nắng nóng và hạn hán do biến đổi khí hậu cũng trở nên trầm trọng hơn và làm mất đi nguồn nước ngọt.

"Chúng tôi cũng ngửi thấy mùi muối biển bốc lên trên vùng đất gần bờ biển", ông Raynaud nói.

"Mực nước ở khu vực Marie de la Mer của vùng Camargue đã tăng ổn định 3,7mm/ năm từ 2001 đến năm 2019 – ước tính tăng gần gấp đôi mực nước biển dâng trung bình toàn cầu đo được trong suốt thế kỷ 20", Viện nghiên cứu địa phương Tour du valat ghi nhận. "Sự nóng lên toàn cầu, mở rộng đại dương và sự tan chảy của băng trên đất liền là kết quả của biến đổi khí hậu và góp phần làm cho mực nước biển dâng cao hơn". Các nhà nghiên cứu nói thêm rằng sự xâm nhập của muối vào đất sẽ khiến đất đai trở nên cằn cỗi và không thể duy trì sự sống được lâu trước khi bị biển nhấn chìm. Một số đồng cỏ bị ảnh hưởng đã trở nên trơ trụi và hàm lượng muối cao bất thường gây ra nguy hiểm cho sức khỏe các sinh vật.

Những vết nứt theo thời gian

Trước đây, mọi người thường ấn tượng với vùng Camargue bởi sự phong phú của các loài thực vật và tài nguyên bất chấp những thách thức của cuộc sống thăng trầm. Các vùng đất ngập nước giàu chất dinh dưỡng thường mang đến sự đa dạng sinh học, từng trở thành một trong những hệ sinh thái năng suất nhất trên thế giới.

Sông Rhone từ lâu đã đóng vai trò quan trọng là huyết mạch của vùng Camargue, mang nước ngọt từ dãy Alps và làm giảm nồng độ muối ở Camargue. Khi mưa và tuyết rơi giảm, sông Rhone không còn có thể giữ vai trò cũ nữa. Các nhà nghiên cứu ước tính dòng chảy của sông đã giảm 30% trong 50 năm qua và dự kiến sẽ ngày càng ít hơn.

"Các sông băng đang trong quá trình tan chảy với tốc độ cực kỳ cao và sẽ dần trở nên không còn nữa. Vì vậy, có thể trong những năm tới, 40% dòng chảy của sông băng đến Camarague sẽ giảm xuống chỉ còn một tỷ lệ rất nhỏ", ông Jeam Jalnert của vùng Tour du Valat nói.

Khi mùa hè đến, nhiệt độ cao và lượng mưa giảm, nước biển có thể chảy vào sông Rhone. Trong đợt nắng nóng vào tháng 8 năm nay, máy bơm nước của gia đình ông Raynaud ở Petite Rhone đã bơm phải nguồn nước mặn.

Trước tình hình này, bà Christine Aillet, người đứng đầu vùng Saintes-Maries de la Mer nói rằng các nỗ lực bảo tồn thiên nhiên sẽ được ưu tiên. Chính quyền địa phương đang đặt ra mục tiêu đưa Camargue trở lại cảnh quan tự nhiên vốn có. Tuy nhiên, những nguy cơ biến đổi khí hậu ngày càng báo động, hiện tượng nóng lên toàn cầu đang ảnh hưởng rất nhiều đến môi trường.

"Carmargue sẽ khô hạn nếu không có nước ngọt", bà Aillet nhấn mạnh.

Các nhà khoa học trong khu vực nhấn mạnh Camarague có nguy cơ mất giá trị kinh tế và văn hóa cũng như vẻ đẹp tự nhiên nếu các biện pháp can thiệp không thể giúp hạn chế biến đổi khí hậu. Trong khi đó, những chuyên gia khí hậu hàng đầu thế giới đã cảnh báo mực nước biển sẽ tiếp tục dâng cao và cần phải có hành động quyết liệt hơn để ngăn chặn vấn đề.

"Trong 5 thế hệ qua, người Camargue sống với niềm tin rằng sự cân bằng của vùng đất mãi mãi ổn định nhưng chúng tôi lại đang đối mặt với những thách thức mới. Hệ sinh thái mà chúng tôi tin là ổn định này đang xuất hiện những vết nứt", ông Jalbert nói./.