Thượng đỉnh TT Putin-Trump: Nga “quay cuồng cô lập” bởi đồng minh

Giữa căng thẳng của Mỹ và EU

Tổng thống Trump kỳ vọng sẽ có cuộc gặp gỡ với Tổng thống Vladimir Putin trong vài tuần tiếp theo trong bối cảnh Mỹ đang mâu thuẫn với các đồng minh châu Âu vì sự gia tăng hiện diện của Moscow tại châu Âu và Trung Đông.

Tổng thống Trump và Tổng thống Putin

Cố vấn an ninh của Tổng thống Trump – ông John R. Bolton cũng sẽ có chuyến thăm Moscow vào tuần sau nhằm thảo luận về cuộc gặp có thể diễn ra giữa hai nhà lãnh đạo đứng đầu Nga và Mỹ. Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump đã lên lịch tham dự hội nghị NATO tại Brussels vào tháng sau và dự kiến khả năng gặp gỡ Tổng thống Nga Putin.

Tổng thống Trump kỳ vọng cuộc gặp gỡ với Tổng thống Putin trong nhiều tháng mặc dù căng thẳng gia tăng trong mối quan hệ giữa Nga và phương Tây.

Tín hiệu cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga – Mỹ trong bối cảnh căng thẳng với các đồng minh truyền thống của Hoa Kỳ về vấn đề thuế quan, an ninh và nhập cư. Chính quyền Mỹ gần đây đã đưa ra 5 tiêu chuẩn để cho phép miễn thuế.Tuy nhiên, EU nên hiểu rõ rằng họ có thể sẽ không được miễn trừ thuế lâu dài nếu không thích ứng với Mỹ trong một lĩnh vực lớn hơn. Trong khi nhiều nhà quan sát chỉ ra rằng mục tiêu thực sự của thuế thép và nhôm là Trung Quốc, thì thực tế rằng Mỹ đã áp mức thuế rất lớn đối với thép của Trung Quốc cho thấy EU không phải vô tình bị ông Donald Trump nhắm tới.

Nhà Trắng muốn các nước châu Âu đáp ứng mục tiêu chi 2% GDP cho hệ thống phòng thủ của NATO và giảm thâm hụt thương mại của Mỹ. Mục tiêu thứ hai cũng bao gồm yêu cầu của Tổng thống Trump là điều chỉnh mức thuế của châu Âu đối với ô tô, hiện ở mức 10%, cao hơn nhiều so với ở Mỹ (2,5%).

Tổng thống Trump nhắc lại chỉ trích của ông về thặng dư thương mại song phương của Đức và châu Âu với Mỹ và đổ lỗi một cách sai lầm cho các chính sách thương mại. Một năm trước, ông đề xuất áp thuế nhập khẩu ở mức 35% đối với xe ô tô từ châu Âu.

Một cuộc gặp thượng đỉnh bất ngờ

Trong các bình luận công khai gần đây, ông Trump liên tục nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc xây dựng mối quan hệ với Tổng thống Putin và hạn chế xung đột liên quan đến vấn đề Ukraine.

“Vấn đề hiện tại là Tổng thống Trump đơn phương hủy bỏ nhiều nỗ lực xuyên Đại Tây Dương. Các nỗ lực này được thiết lập nhằm đối phó với các mối đe dọa từ Nga sau khi sáp nhập Crimea. Trong quan hệ có phần ‘rạn nứt’ giữa Mỹ và Đức, ông Putin dường như muốn đến gần với Mỹ”, ông Andrew S. Weiss - phó chủ tịch Quỹ Vì hòa bình quốc tế Carnegie Endowment cho biết.

Ông Trump đã từng mong muốn có cuộc gặp với ông Putin từ hồi tháng Ba sau chiến thắng tái cử Tổng thống Nga của ông Putin.

Các quan chức chính quyền Tổng thống Trump liên tục phản đối một cuộc gặp gỡ này và xem đây là một động thái phản tác dụng khi Moscow luôn được nghi ngờ là có can thiệp vào bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016. Sau đó, cả hai nước đã trục xuất các nhà ngoại giao hai nước Nga-Mỹ sau vụ việc cáo buộc Nga có liên quan trong vụ đầu độc cựu điệp viên người Nga Sergey Skripal tại Anh.

“Đây là thời điểm sai lầm để lập kế hoạch cho cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin vào thời gian tới bởi vì ông Putin không đáng để có phần thưởng đó và bởi vì tình trạng suy yếu trong mối quan hệ Đại Tây Dương. Đến thời điểm hiện tại, điều này vẫn còn căng thẳng. Tôi không thấy tích cực cho cuộc gặp này, ngoài việc được cho là xáo trộn quan hệ giữa các đồng minh thân thiết của Mỹ tại châu Âu”, ông  Evelyn N. Farkas, cựu quan chức Lầu Năm Góc về chính sách Nga cho biết.

Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump vẫn muốn đội ngũ an ninh quốc gia tiếp cận với Moscow nhằm bố trí cho cuộc gặp thượng đỉnh lần này. Các quan chức cũng chờ đợi động thái này bởi họ luôn xem Tổng thống Trump là đối tác mang tính chất xây dựng. Về phía Moscow, cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Nga-Mỹ có thể xóa bỏ các căng thẳng gần đây giữa hai nước.

Phản ứng từ Nga về thượng đỉnh

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng cho biết, ông sẵn sàng cho cuộc gặp gỡ với Tổng thống Trump ngay khi Mỹ sẵn sàng. Trong tháng này, một quan chứ cấp cao Nhà Trắng cũng cho biết, quá trình chuẩn bị cho cuộc gặp hai bên đã bắt đầu.

Theo các nhà quan sát, mặc dù Tổng thống Trump được cho rằng “miễn cưỡng” các chỉ trích đối với Tổng thống Putin trước đó và cho rằng cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo sẽ tìm được các lợi ích chung và cùng nhau giải quyết các vấn đề thế giới, bao gồm các cuộc chiến tranh tại Syria và Ukraine.

Bộ Tài chính Mỹ cũng đã áp đặt các trừng phạt vào các quan chức chính quyền Nga cũng như các công ty của Moscow trong các tháng gần đây bởi các cáo buộc Nga liên can vào bầu cử cũng như các cuộc tấn công mạng khác. Chính quyền Tổng thống Trump cùng với các đồng minh đã chỉ trích Nga với cáo buộc liên quan đến vụ tấn công đầu độc cựu điệp viên hai mang người Nga và con gái. Hệ lụy của vụ việc này là quá trình trục xuất 60 nhà ngoại giao Nga và các nhân viên tình báo đồng thời đóng cửa lãnh sứ quán tại Seattle.

Tuy  nhiên, ông Trump đã lên tiếng bác bỏ đề xuất của các cố vấn về việc tiếp tục lệnh trừng phạt bổ sung vào Nga liên quan đến vấn đề sử dụng các vũ khí hóa học trong cuộc chiến tại Syria và ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân ở đây.

“Ông Bolton sẽ có chuyến thăm thủ đô Nga vào tuần sau nhằm thảo luận về các cuộc gặp gỡ có thể sau khi đến London và Rome”, các quan chức tại Nhà Trắng cho biết.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri S. Peskov nhấn mạnh rằng: “Cho đến hiện tại các bên vẫn chưa có thông nhất về cuộc gặp thượng đỉnh này. Nếu có thể, cuộc gặp tại Vienna vào tháng 7 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ diễn ra và chúng tôi sẽ có thông báo sau”.