Tìm giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở miền núi Quảng Nam

Đó là chia sẻ của Tiến sĩ Nguyễn Thế Đồng – Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) tại tọa đàm "Giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt tại các huyện miền núi Quảng Nam" diễn ra ngày 24/6 tại UBND huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam.

Tọa đàm nhằm mục đích tìm ra các giải pháp quản lý, sử dụng, khai thác nước sạch theo phương thức tổng hợp và toàn diện, phù hợp với vùng miền, nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng nước sạch.

Theo ban tổ chức, thời gian qua, nhiều địa bàn trên cả nước, đặc biệt là vùng núi, không cân đối được nguồn nước tại chỗ cho các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm đời sống dân sinh. Trong khi đó, nguồn lực đầu tư cho mục tiêu bảo đảm nguồn nước, nhất là nước sinh hoạt, không hề nhỏ. Đây là thách thức lớn cho việc bảo đảm đời sống dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương trong cả nước nói chung và các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam nói riêng.

Tây Giang và Đông Giang là 2 huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam có địa hình phức tạp, hầu hết là núi cao. Vào mùa mưa bão, lũ ống, lũ quét thường xuyên xuất hiện gây nguy cơ sạt lở, thiệt hại lớn về người và tài sản. Mùa khô, nắng nóng kéo dài khiến mực nước ở các con sông, suối đầu nguồn cạn kiệt, ảnh hưởng lớn đến việc cấp nước cho người dân.

Ngoài ra, thời tiết cực đoan, mưa lớn, lũ ống, lũ quét xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ công trình; mực nước tại các đập chứa, các khe, suối giảm đáng kể, trong khi nhu cầu sử dụng nước của người dân ngày càng cao nên nhiều công trình không đủ nguồn nước cung cấp hoặc chỉ đủ cho một số cụm dân cư, làm giảm hiệu quả đầu tư của công trình. Mặt khác, các công trình này do cán bộ thôn, bản trực tiếp quản lý theo chế độ kiêm nhiệm, chưa qua đào tạo quản lý, vận hành, trong khi nguồn kinh phí để duy tu bảo dưỡng hầu như không có.

Theo ông Lê Hoàng Linh, Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam thời gian qua, huyện đã đầu tư xây dựng trên 85 công trình nước sinh hoạt quy mô nhỏ (hệ thống cấp nước sinh hoạt tự chảy); trên 55 công trình thủy lợi, phục vụ tưới tiêu cho 920 ha ruộng lúa nước (tưới 2 vụ). Tuy nhiên, thời gian gần đây, địa phương xảy ra tình trạng thiếu nước sản xuất và sinh hoạt tại một số xã, nhất là vào thời điểm nắng nóng, gây khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt của người dân.

Ông Phạm Quang Đông, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Nam, cho biết, trước thực trạng biến đổi khí hậu thì cần có kế hoạch điều tiết nguồn nước, tập trung xây dựng hồ chứa nước nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Tây Giang có 69 công trình. Song, các công trình này giao cho thôn, xã quản lý nên hiệu quả chưa được như mong muốn.

Tiến sĩ Nguyễn Thế Đồng – Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT, cho biết để khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt, đầu tiên cần rà soát lại công tác quy hoạch phát triển kinh tế, quy hoạch cụm dân cư, quy hoạch phát triển ngành nghề phù hợp để người dân tiếp cận nguồn nước và có nguồn nước bền vững.

Trong khi đó, ông Bhlinh Mia - Bí thư Huyện ủy Tây Giang cho rằng để phấn đấu tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch tầm nhìn đến năm 2030 đạt trên 98%, địa phương cần đưa ra các giải pháp quy hoạch chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới gắn với ứng phó với biến đổi khí hậu; rà soát lại những xã liền kề để đầu tư cấp thoát nước liên vùng, vừa đảm bảo cung cấp thường xuyên nguồn nước sinh hoạt cho bà con nhưng không thất thoát tài nguyên nước.