Tìm về tuổi thơ với tiếng lộp bộp của trò chơi pháo đất cổ truyền

Pháo đất là trò chơi dân gian của làng quê Việt Nam, gắn liền với tuổi thơ của không ít người đã từng là trẻ em, đặc biệt là trẻ em nông thôn.

Ngày nay, tuy trò pháo đất vẫn còn được gìn giữ nhưng không còn nhiều trẻ em mặn mà với trò chơi này do có nhiều lựa chọn hơn để giải trí.

Đất để làm pháo đất là đất thịt, không được lấy tạp chất. Sau khi lấy về phải dùng liềm để thái, sau đó nhào nện kỹ. Sau khi lấy về, đất được lọc, nhồi, nặn để được loại đất vừa dẻo vừa mịn, không dính tay khi làm pháo.

Theo nghệ nhân pháo đất Đăng Trần Tuấn (ở thôn Minh Đức, Hải Dương), khi vào cuộc chơi, các pháo thủ giẫm lên miếng đất cho thành hình bầu dục rồi sau đó dùng tay nặn.

Một quả pháo đất thực thụ được làm kì công. Khâu làm manh hay (viền mép pháo) cũng rất công phu. Pháo thủ dùng khăn vải thấm nước, rồi vắt khô để lau mép pháo, dùng hai tay bấm manh pháo cho đều. Trung bình pháo đất nặng khoảng 70kg đến 80kg theo kích thước chuẩn.

Khi gieo, pháo thủ phải chân mở bằng vai, dồn lực vào hai gối, hai nách khép, sau đó dùng lực của hai cánh tay để tán pháo, rồi mới gieo xuống. Để gieo pháo tốt, pháo thủ phải rèn luyện rất công phu cả về sức khỏe và kinh nghiệm.

Một quả pháo đất được gieo tốt phải cho tiếng nổ vang, 2 đai mép phải tõe ra trải thẳng. Theo thể thức thi đấu pháo đất, trọng tài sẽ căn cứ theo tiếng nổ và độ dài văng của đai mép pháo.

Các bé được các pháo thủ hướng dẫn làm pháo đất mini. Đây cũng là loại pháo đất gắn liền với tuổi thơ của trẻ em nông thôn ngày xưa.

Pháo đất mini cho trẻ em nhìn chung dễ làm hơn và có nhiều cách để làm. Có thể làm một tấm đất phẳng riêng rồi làm riêng phần đai mép để ghép vào hoặc đơn giản là tạo thành hình một chiếc đĩa lớn có mép như trong ảnh là đủ.

Anh Cao Mạnh Tuấn, người tổ chức chuyến đi tour trải nghiệm pháo đất chia sẻ: "Con mình 4 tuổi, mình đang cố gắng cho bé hòa nhập với thiên nhiên và mình nhận thấy rằng các bé ở độ tuổi này rất tò mò với việc khám phá thiên nhiên, mình mong muốn là mình có thể một phần nào đó để giúp các gia đình có cơ hội, điều kiện được hòa mình vào không gian thiên nhiên và những trò chơi dân gian, cảm nhận những không gian văn hóa như thế này".

Với nhiều em nhỏ, đây là lần đầu tiên được nghe đến pháo đất và cũng là lần đầu tiên được cha mẹ cho phép nghịch đất thỏa thích.

Không chỉ là một tour trải nghiệm, đây cũng là cơ hội để gia đình có thêm sự gắn kết sau những giờ học và làm việc mệt mỏi.

Anh Phan Minh Tuấn (Nhân viên ngân hàng, có con 5 tuổi) chia sẻ: "Những hoạt động hái dưa, ra ruộng, bắt cá, làm pháo đất là những việc rất bình thường với các bạn ở thôn quê, với những bạn ở thành phố, lúc nào cũng gắn liền với Ipad, với điều hòa, điện thoại di động, thì những hoạt động này rất mới. Nhiều gia đình có thể là e dè nếu như phải đưa con đi giữa trời nắng nóng, hay lội giữa những bùn đất. Nhưng với tôi thì tôi không ngại, mình rất thoải mái khi cho con tham gia những trải nghiệm mới mẻ thú vị như thế này.

Gia đình cùng trải nghiệm hoạt động câu cá, đây cũng là một trong những hoạt động thường thấy mỗi khi hè đến của trẻ em nông thôn.