Tôn vinh vẻ đẹp của sen trong đời sống văn hóa Việt

Tọa đàm được tổ chức nhằm tôn vinh vẻ đẹp, giá trị của hoa sen trong đời sống văn hóa người Việt, góp phần gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của Thủ đô. Dịp này, tại Bảo tàng Hà Nội còn diễn ra nhiều hoạt động như: Trình diễn bộ sưu tập thời trang chủ đề Sen, tiệc trà sen, ẩm thực sen...

Tại tọa đàm, các nhà nghiên cứu văn hóa, nhà khoa học đã làm rõ vẻ đẹp và giá trị sen trong đời sống văn hóa Việt, sen trong mỹ thuật, sen trong thi ca, cũng như việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt thông qua hình tượng hoa sen.

Chia sẻ một số nghiên cứu, quan sát của bà về sen trong đời sống văn hóa tinh thần cũng như đời sống vật chất của người Việt, PGS.TS Nguyễn Minh Thái cho biết, bà từng có thời gian học cách làm trà sen tại một gia đình nổi tiếng có truyền thống làm trà sen lâu đời ở Hồ Tây, Hà Nội và bà vô cùng ngạc nhiên về những giá trị mà sen mang lại cho con người.

"Sen có ý nghĩa cả về vật chất và tinh thần trong đời sống người Việt. Về vật chất, hoa sen, lá sen, củ sen, ngó sen, hạt sen... đều được sử dụng rộng rãi trong đời sống, đặc biệt, hoa sen dùng để ướp trà tạo nên một loại hình ẩm thực tinh tế, cuốn hút. Hà Nội có sen hồ Tây nổi tiếng đẹp và thơm ngát, là nơi hấp dẫn khách du lịch mỗi mùa sen nở. Về giá trị tinh thần, hoa sen thuộc về phương Đông, thuộc về mỹ học và biểu tượng của nhà Phật. Chính vì vậy, hoa sen hiện diện trong đời sống hằng ngày, gần gũi với đời sống người dân Việt Nam" - PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái chia sẻ.

Bên cạnh đó, TS Trần Đoàn Lâm cho biết: "Sen là một nguồn cảm hứng sáng tác vô tận cho các văn nghệ sĩ, sen đem lại hình tượng nghệ thuật, văn chương phổ biến đến với thơ ca Việt Nam. Hoa sen gắn liền với vẻ đẹp, tình cảm quê hương đất nước, là biểu tượng cho con người Việt Nam, đặc biệt phụ nữ Việt Nam cả về hình thể lẫn tính cách, vậy nên có rất nhiều câu ca dao đã lấy hình tượng hoa sen để miêu tả vẻ đẹp của những người phụ nữ. Sen còn mang phẩm chất thanh cao, mang tính triết học rất cao, chứa đựng quan niệm triết học cả về không gian và thời gian".

Đối với nghệ thuật tạo hình, hoa sen cũng được rất nhiều nền văn hóa của các quốc gia lựa chọn để đưa vào đời sống nghệ thuật, tín ngưỡng. Ở Việt Nam, trên mọi vùng miền, hoa sen là cảm hứng trong nhiều loại hình nghệ thuật sáng tác từ xưa tới nay. Sen hiện diện ở các kiến trúc từ thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Những tác phẩm hoa sen được chạm khắc, tạo hình bởi những bàn tay khéo léo của người thợ. Đến ngày nay, dấu ấn này vẫn còn rất nhiều ở các bảo vật, các di tích đình, chùa, lăng, miếu...

Mang nhiều giá trị văn hóa và có ý nghĩa lớn đối với người Việt, nên việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt thông qua hình tượng hoa sen đang được nhiều tổ chức, cá nhân quan tâm. Trong đó, bà Trần Thị Thanh Tâm - Chủ nhiệm Quỹ hỗ trợ Bảo tồn Di sản văn hóa Việt Nam đã có nhiều bộ sưu tập sen trong đời sống Việt

Theo bà Trần Thị Thanh Tâm cũng cho biết, dấu ấn của sen trong đời sống văn hóa Việt rất rõ. Sen gắn bó với con người trong các giai đoạn của cuộc đời. Họa tiết sen trong trang phục, kiến trúc rất nhiều. Sen tác phẩm hội họa, trong ẩm thực của người Việt rất phong phú...

Với bà Nguyễn Thị Thanh Tâm đến với sen như một nhân duyên. Trong một chuyến đi về nguồn vào tháng 7 về Quảng Trị, nhìn những đầm sen gần tàn, bà có những cảm xúc rất đặc biệt. Sau khi trở về Hà Nội, với sự hỗ trợ của Ban ảnh thuộc Thông tấn xã, bà đã tổ chức thành công cuộc thi ảnh về sen, thu hút hàng nghìn tác phẩm. Đây là những tư liệu quý giá. Càng nghiên cứu về sen sẽ càng thấy đây là mảng đề tài hấp dẫn. Đến nay, bà đã thực hiện 6-7 cuộc triển lãm sen trong đời sống văn hóa Việt nhưng vẫn thấy có thể tổ chức nhiều cuộc triển lãm cũng như thi sáng tác nhiếp ảnh về mảng đề tài này...

Trong khuôn khổ tọa đàm, công chúng còn được chiêm ngưỡng show trình diễn thời trang áo dài lấy cảm hứng từ hoa sen của nhà thiết kế Việt Phượng. Những mẫu áo dài được thiết kế theo phong cách hiện đại nhưng vẫn không mất đi nét truyền thống. Bộ sưu tập được trình diễn tại sự kiện lần này là biểu trưng rõ nhất cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt. Mỗi chiếc áo dài trong bộ sưu tập đều mang tới cho khán giả những góc cạnh đẹp của đời sống văn hóa Việt. Hình tượng hoa sen trên mỗi tà áo dài thể hiện cho sự nhỏ bé, kiên cường nhưng không kém phần đài các của người phụ nữ Việt Nam./.