Trải nghiệm Tết Trung thu xưa trên phố cổ Hà Nội

Tết Trung thu tại Việt Nam không biết có tự bao giờ, chỉ biết rằng Tết Trung thu đã trở thành một trong những tết truyền thống lớn nhất trong năm, được các vùng miền tổ chức với những bản sắc, phong tục riêng và diễn ra vào giữa mùa thu, ngày rằm tháng tám âm lịch, ngày trăng tròn và sáng nhất trong năm.

Từ thời Lý, Trung thu là lễ tiết quan trọng của đất nước với hoạt động cúng tổ tiên, đua thuyền, diễn rối nước... Khắp nơi trong kinh thành Thăng Long được trang hoàng gấm vóc, đèn hoa lộng lẫy, nhân dân nô nức đi xem. Trong phong tục dân gian truyền thống, Trung thu không chỉ là ngày tết của trẻ thơ mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình đoàn tụ, sum vầy bên nhau.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Phó Trưởng ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội Trần Thị Thúy Lan cho biết: Trong nhiều năm qua, được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của UBND quận Hoàn Kiếm luôn dành sự quan tâm cho việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, thường xuyên chỉ đạo các đơn vị trong quận tổ chức tuyên truyền, quảng bá các giá trị di sản văn hóa thông qua nhiều hoạt động khác nhau. Lễ hội Trung thu Phố cổ cũng là một trong những hoạt động văn hóa có tính thường niên của quận.

Các hoạt động được tổ chức nhằm đem tới cho các cháu thiếu nhi một sân chơi ý nghĩa, bổ ích, thú vị; để các cháu hiểu thêm về nét đẹp văn hóa truyền thống của cha ông cũng như được sống lại trong không khí Tết trung thu truyền thống xưa. Đây cũng là dịp để tôn vinh các nghệ nhân, các thợ thủ công, những người đã hết lòng với nghề truyền thống của gia đình, của làng nghề.

"Thông qua đó, chúng tôi mong muốn tuyên truyền đến cả cộng đồng biết hơn về các giá trị văn hóa truyền thống, nhằm kêu gọi mọi người cùng chung tay gìn giữ, duy trì các giá trị ấy. Đồng thời, các hoạt động lễ hội trung thu cũng góp phần quảng bá giá trị di sản quận Hoàn Kiếm nói riêng, thành phố Hà Nội nói chung; góp phần thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn" – bà Trần Thị Thúy Lan nói.

Các hoạt động mang đậm nét văn hóa truyền thống dành cho du khách trong và ngoài nước sẽ diễn ra tại các điểm di sản trong phố cổ Hà Nội và không gian bích họa phố Phùng Hưng từ ngày 22 đến 28/9.

Đặc biệt, sự kiện năm nay có sự tham gia, hỗ trợ từ Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I – Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước để trưng bày, giới thiệu bộ ảnh và tư liệu chủ đề "Trở về Trung thu xưa" với gần 80 tài liệu bằng chữ Hán Nôm, tiếng Pháp và các tư liệu hình ảnh quý giá.

Chia sẻ về không gian trưng bày, Phó Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I – Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước Nguyễn Thu Hoài cho biết: Không gian trưng bày "Trở về Trung thu xưa" sẽ đưa công chúng ngược thời gian để tìm hiểu những nghi lễ tết Trung thu chốn Hoàng cung xưa cũng như trở về với không khí rộn ràng tiếng trống, với rực rỡ đèn lồng, đèn ông sao, đèn con thỏ của tết Trung thu trên phố phường Hà Nội xưa như mô tả của người Pháp những năm 1900: các gian hàng rực rỡ của phố Hàng Gai với kiệu nhỏ làm bằng giấy màu, các chùm bóng bay hình con vật,…tạo nên một bức tranh tuyệt hảo, đầy màu sắc nghệ thuật. Qua đó, chúng tôi hy vọng rằng, không gian này sẽ mang đến những trải nghiệm đầy thú vị cho các em thiếu nhi cũng như người dân Việt Nam và du khách nước ngoài".

Đối với người Việt Nam, Tết Trung thu là dịp đoàn viên và có từ ngàn năm nay. Đây là thời gian mặt trăng tròn nhất, sáng nhất, cũng là thời gian thu hoạch xong mùa vụ và người dân bắt đầu tổ chức những lễ hội. Chính vì thế, cùng với hoạt động trưng bày "Trở về Trung thu xưa", tại Ngôi nhà Di sản - 87 Mã Mây giới thiệu không gian đón Tết Trung thu của gia đình người Hà Nội xưa, không gian trưng bày đèn Trung thu cổ truyền do nhà nghiên cứu Trịnh Bách và nghệ nhân Nguyễn Trọng Bình phục dựng.

Trong không khí lễ hội, tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật - 22 Hàng Buồm sẽ có biểu diễn Rối cạn Tế Tiêu của người Mỹ Đức, Hà Nội (20h00 ngày 28/9). Và tại Đình Đồng Lạc - 38 Hàng Đào là không gian Tết Trung thu; giới thiệu, hướng dẫn làm đồ chơi truyền thống xưa và nay.

Trong đó, các nghệ nhân, thợ thủ công của các làng nghề lân cận Hà Nội sẽ cùng tham gia trưng bày, trình diễn giới thiệu các sản phẩm đồ chơi truyền thống gồm: đèn ông sao, đèn kéo quân, mặt nạ giấy bồi, tò he đất… Còn các em nhỏ sẽ được hướng dẫn các trò chơi dân gian là ô ăn quan, cướp cờ, đánh chuyền, kéo co, bịt mắt bắt dê, cà kheo, múa sạp, nhảy bao bố, nhảy lò cò…

Bên cạnh đó, tại Không gian bích họa phố Phùng Hưng có tổ chức các gian hàng giới thiệu về đồ chơi Trung thu, hướng dẫn cách làm cũng như không gian tái hiện trò chơi dân gian ngày Tết Trung thu truyền thống. Đặc biệt, vào các khung giờ cố định sẽ có biểu diễn múa rối nước, trình diễn thời trang và biểu diễn âm nhạc thiếu nhi…/.