Trung Quốc chờ Macron ra tín hiệu Con đường tơ lụa

Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi khi Tổng thống Pháp Macron tìm cách tái cân bằng thâm hụt thương mại song phương trị giá nhiều tỉ euro.

Chương trình đầu tư về cơ sở hạ tầng Đông – Tây khổng lồ của Trung Quốc (Sáng kiến Nhất đới, nhất lộ hay con đường Tơ lụa mới) đối với châu Âu, tùy theo quan điểm, sẽ là cơ hội hoặc một mối đe dọa. Khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang có chuyến thăm Trung Quốc trong tuần này, Bắc Kinh sẽ theo dõi xem liệu Pháp quan tâm ra sao đến chương trình trên.

Cơ hội song hành đe dọa?

Kể từ khi Trung Quốc đưa ra kế hoạch con đường Tơ lụa mới vào năm 2013, sáng kiến đầy tham vọng liên kết châu Á và châu Âu bằng đường bộ, đường sắt và đường biển này đã mở ra sự quan tâm to lớn trong khi cũng dấy lên những lo ngại đáng kể.

Sáng kiến Nhất đới, nhất lộ Trung Quốc.

"Đây là vấn đề quan trọng nhất trong quan hệ quốc tế trong những năm tới và sẽ là điểm quan trọng nhất trong chuyến thăm của Emmanuel Macron", Barthelemy Courmont, một chuyên gia về Trung Quốc tại viên nghiên cứu Iris của Pháp.

Dự án trị giá 1 nghìn tỉ USD này được coi là một sự hồi sinh thời hiện đại của con đường tơ lụa cổ đã từng mang vải, gia vị và hàng loạt các hàng hóa khác đi lại giữa phương Tây và phương Đông.

Có tên gọi Trung Quốc là “Sáng kiến vành đai và con đường”, kế hoạch này sẽ tạo nên các mạng lưới đường bộ và đường sắt mới được xây dựng nối tới Trung Á và thậm chí xa hơn, và các tuyến đường biển mới trải dài qua Ấn Độ Dương và Biển Đỏ.

Bắc Kinh sẽ phát triển các con đường, cảng và tuyến đường sắt đi qua 65 quốc gia đại diện cho khoảng 60% dân số thế giới và một phần ba giá trị kinh tế toàn cầu.

Ông Macron, đã tới Trung Quốc trong chuyến thăm chính thức ba ngày, đi cùng với khoảng 50 giám đốc công ty muốn hợp tác kinh doanh với Trung Quốc.

Cho đến nay, Pháp đã thận trọng về kế hoạch con đường Tơ lụa trên, nhưng Courmont nói rằng, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang "chờ đợi một lập trường rõ ràng" từ ông Macron vào thời điểm họ đang nhìn nhận nhà lãnh đạo trẻ này như một "động cơ" thúc đẩy cho sự phát triển ở châu Âu.

"Nếu Macron ra quyết định về cách thức đối mặt với các sáng kiến của Trung Quốc, tất cả châu Âu sẽ nghe theo", Courmont nói.

Châu Âu chia rẽ về Con đường Tơ lụa

Dù vậy, châu Âu vẫn đang chia rẽ về những tham vọng của Trung Quốc.

Châu lục này có thể có lợi ích lớn từ hoạt động thương mại gia tăng trong những thập kỷ tới, nhưng ở một số góc độ, vẫn còn nghi ngại rằng dự án này che dấu việc mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh.

"Họ rất chú ý về hậu quả địa chính trị của dự án này trong dài hạn", Alice Ekman, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Quan hệ Quốc tế Pháp, đề cập tới lo ngại về Pháp và Đức.

Ở Trung và Đông Âu, chương trình này đã được đáp lại bằng sự nhiệt tình, khi các chương trình đầu tư cơ sở hạ tầng khổng lồ mà Trung Quốc có thể mang lại để giúp phát triển khu vực này.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban nói tại một hội nghị thượng đỉnh tháng 11/2017 – nơi có sự tham gia của Trung Quốc và 16 nước Trung, Đông Âu rằng: "Một số người cho rằng sự thức tỉnh của Trung Quốc và châu Á là một mối đe dọa", "còn đối với chúng tôi, đó là một cơ hội to lớn". Tại sự kiện này, Trung Quốc đã công bố số đầu tư 3.6 tỷ USD cho các dự án cơ sở hạ tầng khu vực, bao gồm tuyến đường sắt Belgrade - Budapest.

Bogdan Goralczyk, Giám đốc Trung tâm Châu Âu tại Đại học Warsaw, nói rằng có sự chia rẽ ngay cả ở Đông Âu, khi Ba Lan – với chính quyền cánh hữu đang nắm quyền – do dự về các kế hoạch của Trung Quốc.

Những bên khác ở Tây Âu đã công khai bày tỏ sự lo ngại của họ.

Thủ tướng Đan Mạch Anders Fogh Rasmussen đã lên tiếng trong một bài báo cho tờ Zeit của Đức rằng "Châu Âu sẽ chỉ tỉnh ngộ chỉ khi mọi thứ đã quá trễ, khi các cơ sở hạ tầng của Trung và Đông Âu đã lệ thuộc vào Trung Quốc".

Rasmussen – cựu Tổng Thư kí NATO cũng cho biết - Hy Lạp, một nước nhận viện trợ lớn của Trung Quốc, hồi tháng 6đã ngăn cản EU ra tuyên bố lên án vấn đề nhân quyền tại Trung Quốc. Động thái này diễn ra sau khi cảng Piraeus của Athens - một trong những cảng lớn nhất thế giới, được chuyển giao cho người Trung Quốc quản lí.

Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, rất ủng hộ cho việc đầu tư của Trung Quốc, nhưng vẫn có lập trường lo ngại.

"Nếu chúng ta không phát triển một chiến lược đối phó với Trung Quốc, họ sẽ thành công trong việc chia châu Âu", Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel cảnh báo vào tháng 8/2017.

Còn Pháp đang tìm cách "cân bằng" quan hệ với Trung Quốc trong chuyến đi của Macron, theo văn phòng của Tổng thống Pháp, - tập trung vào mức thâm hụt thương mại là 30 tỷ Euro của Pháp với Trung Quốc - lớn nhất với bất kỳ đối tác nào.

"Các đối tác Trung Quốc của chúng tôi sẽ thích một tình huống đôi bên cùng có lợi. Tại sao không? Với điều kiện họ không phải là một bên thắng hai lần, "Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho biết ngày 4/1.

"Pháp không có ý định ngăn chặn Trung Quốc","nhưng chúng tôi nên thiết lập một quan hệ đối tác dựa trên sự có đi có lại lẫn nhau khi mở cửa thị trường", ông cho hay.

(Theo AFP)