(Cinet) – Đọc là việc cần thiết dù ở thời đại nào, trong một xã hội phát triển hay chưa phát triển. Bởi đọc sách là khởi nguồn của mọi tri thức.
(Cinet) – Đọc là việc cần thiết dù ở thời đại nào, trong một xã hội phát triển hay chưa phát triển. Bởi đọc sách là khởi nguồn của mọi tri thức.
Một thiết bị nhỏ gọn có thể thay thế cả một giá sách>>Văn hóa đọc: Yếu thế trong Xã hội hiện đại ( Bài 1)
Theo thời gian cũng như sự biến chuyển của cuộc sống, văn hóa đọc dần bị thay đổi. Thời đại công nghệ số đã khiến cho cả thế giới thay đổi cách sống, cách sinh hoạt, làm việc và cả các thói quen giải trí. Thời gian gấp gáp với nhịp sống công nghệ luôn bận rộn khiến cho việc ngồi đọc, suy ngẫm một cuốn sách trở có phần trở nên xa xỉ. Chính vì thế văn hóa đọc cũng bị ảnh hưởng bởi văn hóa nghe, nhìn vậy nên cách thức đọc cũng cần phải thay đổi để bắt kịp cuộc sống hiện đại.
 |
 |
| Hình ảnh của thiết bị đọc Kindle và Ipad: Chỉ với một cuốn e - book có hàng trăm quyển sách được lưu trữ và có thể đọc mọi lúc, mọi nơi |
Khoảng 5-7 năm trở lại đây, cụm từ “sách điện tử” trở thành một cụm từ gần gũi với những người thường xuyên làm việc với công nghệ thông tin cũng như giới trẻ Việt Nam. Còn trên thế giới thì 10 năm qua, cũng đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc đọc sách thông qua sự phát triển của sách điện tử. Với các thiết bị như iPad, Kindle, Galaxy Tab… người đọc được làm quen với một kiểu đọc sách hoàn toàn mới, đáp ứng yêu cầu tiếp nhận thông tin của mọi người, kể cả những người bận rộn nhất.
 |
| Thiết bị nhỏ gọn này góp phần thay đổi cách thức đọc truyền thống |
Khi sách điện tử ra đời (e – book), ngành xuất bản thế giới hoàn toàn chao đảo bởi một cơn sóng lớn, thời gian đó giới xuất bản tưởng chừng như không vượt qua được con sóng này. Một cuộc cách mạng về cách thức đọc được mở ra khi mà các thiết bị đọc sách với kiểu dáng gọn nhẹ, chỉ tương đương thậm chí bé và nhẹ hơn một cuốn sách thông thường nhưng lại có thế chứa hàng nghìn quyển sách. Chúng cho phép người sử dụng bỏ túi cùng lúc hàng trăm, nghìn cuốn sách để đọc mọi lúc, mọi nơi. Không chỉ có vậy, đọc sách trên e – book không bị nhức mắt, không bị bó buộc ngồi 1 chỗ như khi đọc trên máy tính, chúng đơn giản, gọn nhẹ, thoải mái không khác gì sách in.
Theo thống kê của hãng bán lẻ trực tuyến Amazon (“cha đẻ” của máy đọc sách Kindle), vào tháng 7/2010, cứ 100 cuốn sách in bán ra thì có 143 cuốn sách điện tử bán ra tương ứng. Cùng đó, lượng thiết bị đọc sách điện tử bán ra trên phạm vi toàn cầu trong năm 2010 đã tăng 79,8% so với năm 2009, đánh dấu một bước đột phá mới của sách điện tử so với sách giấy truyền thống. Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê mới của Thư viện Quốc gia thì cứ 6.500 lượt yêu cầu của bạn đọc về sách điện tử, mới có 2.000 yêu cầu sách truyền thống. Vậy có thể thấy sách điện tử đang là một xu thế tất yếu trên toàn thế giới.
Kể từ năm 2010 đến nay, Việt nam đã liên tục đứng trong top 20 quốc gia có số lượng người dùng internet lớn nhất thế giới với tỷ lệ hơn 30% dân số. Theo thống kê của Trung tâm Internet quốc tế, Việt Nam xếp thứ 18 trên 20 quốc gia có số người dùng Internet lớn nhất thế giới trong quý I năm 2012. Bởi sự phát triển internet lớn như vậy, xu hướng đọc tại Việt nam bị thay đổi cũng là điều dễ hiểu. Dù vậy, cách thức đọc mới này cũng không dễ dàng được chấp nhận. Với những đối tượng trẻ như học sinh, sinh viên, những người tiếp cận thường xuyên với công nghệ thì xu thế mới là một điều lý thú song với thế hệ trung tuổi, những tri thức cũ thì đây cũng là một điều khó.
Đã có rất nhiều cuộc hội thảo, hội nghị được tổ chức để bàn bạc về sự “xâm lăng” của sách điện tử. Nhiều nhà văn hóa, nhà khoa học lo sợ về sự xuất hiện sách điện tử sẽ giết chết sách in, giết chết văn hóa đọc. Thậm chí nhiều người đổ lỗi cho sự phát triển của công nghệ đã khiến cho văn hóa đọc ngày càng bị lãng quên. Thời điểm sách điện tử ra đời, người ta cho rằng đây chính là sự bắt đầu cho “cái chết” của sách in. Cũng như khi báo mạng, báo điện tử ra đời mọi người đều nghĩ “ngày tàn” của báo giấy đã đến. Song thời gian đã chứng minh điều ngược lại, báo in vẫn sống khỏe bên cạnh báo điện tử.
 |
| Với e-book, người đọc có thể đọc mọi lúc, mọi nơi... |
Xu hướng thế giới cho thấy, việc ra đời sách điện tử không hề làm mất đi văn hóa đọc mà thậm chí bởi sự tiện dụng, sách điện tử còn làm cho số người đọc sách tăng lên. Theo một số liệu báo cáo mà ngành xuất bản thống kê dựa theo tài liệu từ 12 nhà xuất bản chính của Mỹ, doanh số sách điện tử quý I năm 2009 tại Mỹ đạt 53,5 triệu USD, đến quý I năm 2010 đã tăng lên 165 triệu USD. Ở Hàn Quốc, năm 2010, doanh số sách điện tử đạt 197,5 triệu USD đến năm 2011 đạt 289,1 triệu USD… Doanh số bán sách điện tử tăng với tốc độ chóng mặt chứng minh cho việc số người đọc sách đang gia tăng mạnh. Đây là một điều vô cùng đáng mừng đối với sự nghiệp phát triển văn hóa đọc trên toàn thế giới.
Tại Việt Nam cũng vậy, việc đọc sách bằng các thiết bị công nghệ đã mở ra một trang mới cho văn hóa đọc. Bắt đầu xuất hiện kể từ khi các tác phẩm văn học với hàng loạt các tên tuổi gây sốt như Trang Hạ, Trần Thu Trang, Hà Kin…được giới thiệu đến độc giả qua các trang blog. Đây là một cơ hội cho rất nhiều người đọc bởi họ được đọc hoàn toàn miễn phí, và cũng từ đây khái niệm về đọc sách mở ra với rất nhiều người. Cho đến tháng 4 năm 2011, sách điện tử chính thức được ra mắt tại Việt Nam theo con đường chính thống bởi sự ra mắt của nhà sách Alezza.com – nhà phân phối sách điện tử đầu tiên tại Việt Nam.
Quả thật không nói quá khi cho rằng sách điện tử không chỉ là một xu thế mà là một triển vọng mới, một tương lai mới cho văn hóa đọc. Trong cuộc sống quá bận rộn và hối hả, thời gian để đến hiệu sách, lựa chọn một cuốn sách, rồi tìm một thời gian, không gian thích hợp cho việc đọc quả thật rất khó. Trong khi đó với một cuốn e – book, người đọc có thể mang sách theo mọi lúc, mọi nơi, đọc mọi lúc, mọi nơi…Đó là chưa kể đến phần giá thành, chính độc giả là người hưởng lợi nhiều nhất trong việc phát triển sách điện tử. Bởi không mất chi phí in ấn, vận chuyển, lưu kho bãi ( theo thống kê thì những chi phí này chiếm tối thiểu 30%)…giá thành cho một cuốn sách giảm đi đáng kể.
Thực trạng ở Việt Nam hiện nay dù muốn hay không muốn thì sách điện tử cũng đã có mặt và đang góp phần thay đổi văn hóa đọc. Có nhiều người, đặc biệt những người thế hệ cũ không chấp nhận việc này bởi với họ đọc sách là phải đọc sách in. Đọc sách không chỉ để tiếp thu kiến thức mà còn mang lại khoái cảm cho người đọc, từ mùi giấy đến tiếng sột soạt khi lật giở từng trang giấy…Khi đọc sách giấy, con người phải huy động mọi giác quan, cảm quan, nhờ thế đọc sách giấy mới thực sự đem lại cảm xúc.
Nhưng với sự phát triển nhanh của Xã hội, để bắt nhịp với cuộc sống hiện đại chúng ta cũng nên có một cái nhìn khách quan hơn với sách điện tử nói riêng và văn hóa đọc nói chung. Chúng ta không nên gạt bỏ một công nghệ hiện đại khi mà nó hoàn toàn có khả năng thúc đẩy sự phát triển văn hóa đọc .
 |
 |
| Dù cuộc sống thay đổi thì đọc sách vẫn là yếu tố không thể thiếu, không thể thay thế. Để bắt nhịp với cuộc sống hiện đại chúng ta nên mở rộng cách những thức đọc mới bên cạnh cách đọc truyền thống... |
Cuối cùng, dù Xã hội có phát triển hay cuộc sống có thay đổi thì văn hóa đọc vẫn là yếu tố không thể thiếu, không thể thay thế. Bởi lẽ các loại hình văn hóa khác như văn hóa nghe nhìn, không thể lấn át văn hóa đọc mà chúng chỉ bổ sung cho nhau, mỗi loại hình có một thế mạnh riêng. Văn hóa đọc bao giờ cũng đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá và tiếp thu kiến thức một cách hệ thống và sâu sắc mà văn hóa nghe nhìn không thể làm được như vậy. Trong khi văn hóa nghe nhìn lấy đi sự sáng tạo, trí tưởng tượng thì văn hóa đọc lại làm giàu thêm những thứ đó. Đọc sách vẫn luôn được coi là một cách thưởng thức văn hóa sang trọng và có chiều sâu. Vì thế chúng ta không cần quá lo lắng việc trong Xã hội phát triển văn hóa đọc sẽ mất đi, cái cần làm là chúng ta hãy mở rộng hơn những cách tiếp cận việc đọc. Hãy để công nghệ hiện đại có cơ hội bổ trợ cho cách thức đọc truyền thống, để văn hóa đọc nói chung có thêm cơ hội phát triển.
Nguyễn Hương
