Việt Nam cân nhắc biện pháp tiếp theo để bảo vệ chủ quyền

(Toquoc) – “Việt Nam đã nỗ lực ngoại giao để giải quyết căng thẳng nhưng Trung Quốc vẫn bất chấp các biện pháp ngoại giao của Việt Nam và kêu gọi của cộng đồng quốc tế…Việt Nam sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao, đồng thời cũng phải cân nhắc biện pháp tiếp theo để bảo vệ quyền, lợi ích của Việt Nam”, ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia cho biết.

Chiều 5/6, Bộ Ngoại giao tổ chức buổi họp báo quốc tế về tình hình Biển Đông.

Chủ trì buổi họp báo có: ông Lê Hải Bình - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao, ông Trần Duy Hải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban biên giới Chính phủ, ông Ngô Ngọc Thu - Phó Tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển, ông Hà Lê - Cục phó Cục Kiểm ngư.

Trung Quốc đã làm hư hỏng 24 tàu của Việt Nam

Ông Trần Duy Hải - Phó Chủ nhiệm Ủy ban biên giới Chính phủ cho biết, trong hơn 1 tháng qua, kể từ ngày Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam, Việt Nam đã nỗ lực trao đổi, đối thoại với Trung Quốc dưới nhiều hình thức và ở các cấp khác nhau. Đến nay, đã có trên 30 cuộc trao đổi nhưng Trung Quốc vẫn bất chấp các biện pháp ngoại giao của Việt Nam, kêu gọi của cộng đồng quốc tế và có những phản ứng tiêu cực, lời lẽ vu cáo, xuyên tạc, đổ lỗi cho Việt Nam.

Nghiêm trọng hơn, Trung Quốc đã có hành động leo thang mới: mở rộng phạm vi hoạt động của giàn khoan Hải Dương 981, di chuyển đến vị trí mới có tọa độ 15-33.38 Bắc/111-34.62 Đông, nằm sâu 60 hải lý trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Đồng thời Trung Quốc cũng gia tăng tàu hộ tống các loại, có lúc lên tới gần 140 tàu, gồm nhiều tàu quân sự (tàu hộ vệ tên lửa, tàu tuần tiễu tấn công nhanh, tàu săn ngầm, tàu đổ bộ và nhiều máy bay chiến đấu).

Các tàu của Trung Quốc đã tiến hành vây hãm, chủ động tấn công, cố tình đâm va và dùng vòi rồng công suất cao phun vào các tàu dân sự của Việt Nam đang thực thi pháp luật trong vùng biển thuộc quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam làm bị thương thêm một số cán bộ kiểm ngư của Việt Nam và gây hư hỏng nhiều tàu, thiết bị của các cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam.

Đặc biệt, ngày 26/5/2014, tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá số hiệu ĐNa 90152 của Việt Nam đang đánh bắt bình thường trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, làm cho tình hình hết sức căng thẳng. Nghiêm trọng hơn, các tàu của Trung Quốc đã có hành vi vô nhân đạo, ngăn cản các tàu của Việt Nam đến cứu hộ các ngư dân của tàu cá ĐNa 90152.

Ngày 01/6/2014, tàu Trung Quốc đâm thủng tàu CSB 2016 của lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam đang làm nhiệm vụ trên vùng biển của Việt Nam. Hành động nêu trên của Trung Quốc làm trầm trọng thêm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, đe dọa nghiêm trọng hoà bình, ổn định, tự do và an ninh an toàn hàng hải trong khu vực, gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế, gây bất bình trong dư luận và nhân dân Việt Nam.

Ông Hải cũng cho biết, ngày 23/5/2014, lần thứ 2 Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương 981 để hai bên tiến hành đàm phán xác định tính pháp lý khu vực Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981, nhưng cho đến nay, Trung Quốc vẫn lảng tránh không trả lời công hàm của Việt Nam.

Ngày 04/6/2014, thêm một lần nữa Bộ Ngoại giao Việt Nam đã trao Công hàm gửi Bộ Ngoại giao Trung Quốc, yêu cầu phía Trung Quốc nghiêm túc tôn trọng luật pháp quốc tế, chấm dứt ngay các hoạt động vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Ông Ngô Ngọc Thu, Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Cảnh sát biển cung cấp thêm thông tin: Giàn khoan Hải Dương 981, thời điểm đầu đặt nằm sâu trong vùng đặc quyền của Việt Nam 80 hải lý. Nay Trung Quốc đã di chuyển đến vị trí mới, nằm ở Đông Nam Tri Tôn 25 hải lý, vẫn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam 57 hải lý. Từ khi đưa giàn khoan sang vùng đặc quyền kinh tế của VN, Trung Quốc thường xuyên duy trì đội tàu, đặc biệt Trung Quốc sử dụng cả tàu cá vỏ sắt có lượng giãn nước 200-400 tấn.

Trung Quốc chia các tàu bảo vệ thành các nhóm, thường xuyên bám sát tàu của Cảnh sát biển, Kiểm ngư Việt Nam. Khi tàu Việt Nam tiếp cận giàn khoan để yêu cầu rời khỏi vùng biển Việt Nam, lập tức tàu Trung Quốc bao vây hai mạn, sử dụng tàu cơ động cao đâm thẳng vào tàu Việt Nam. Ngoài ra, Trung Quốc sử dụng súng bắn nước phun trực tiếp vào tàu Việt Nam, với áp suất nước cao, gây vỡ kính, hỏng thiết bị đài chỉ huy…

Không những thế, Trung Quốc còn dùng đèn pha công suất cao chĩa vào tàu Việt Nam. Trung Quốc cũng đã đâm chìm tàu cá Việt Nam. Trong quá trình tàu cá Việt Nam cứu ngư dân, tàu Trung Quốc ngăn cản.

Thời gian từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan đến nay, tàu Trung Quốc đã làm hư hỏng 24 tàu của Việt Nam, trong đó có 19 tàu kiểm ngư, 5 tàu cảnh sát biển.

Trong khi đó, Việt Nam đưa ra số lượng hạn chế tàu để xua đuổi việc xâm nhập trái phép. Trong quá trình hoạt động, tàu của Việt Nam thực hiện tuyên truyền, yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan bằng loa phóng thanh, biểu ngữ. Ngoài ra, Việt Nam không sử dụng hình thức khác. Dù bị tàu bảo vệ Trung Quốc đâm va, phun nước… nhưng lực lượng thực thi pháp luật Việt Nam luôn kiên trì, kiên quyết bảo vệ quyền tài phán của Việt Nam trên biển.

Một tháng qua, 24 tàu chấp pháp của Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm hỏng (nguồn: TTXVN)

Mong cộng đồng quốc tế có tiếng nói mạnh mẽ hơn

Trả lời câu hỏi của báo giới về việc Việt Nam sẽ làm gì tiếp theo để gây áp lực cho Trung Quốc “xuống thang”, ông Trần Duy Hải cho biết, Việt Nam sẽ tiếp tục kiên trì biện pháp đấu tranh qua biện pháp hòa bình để giải quyết bất đồng trên cơ sở luật pháp quốc tế và hiến chương Liên hiệp quốc. Việt Nam sẽ tiếp tục các nỗ lực ngoại giao hơn nữa, đồng thời cân nhắc biện pháp tiếp theo để bảo vệ quyền, lợi ích của Việt Nam.

Liên quan đến việc phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc Việt Nam dùng nhiều tàu, trong đó có tàu vũ trang quấy nhiễu Trung Quốc, và nước này đã lưu thông công hàm tại LHQ để cáo buộc Việt Nam, ông Trần Duy Hải khẳng định thông tin trên là xuyên tạc sự thật, bóp méo tình hình thực tế. Trung Quốc không đưa ra được hình ảnh nào cho thấy tàu Việt Nam tấn công tàu Trung Quốc.

"Chúng tôi hoàn toàn bác bỏ những luận điệu nêu trong công hàm của Trung Quốc cũng như phát biểu bà Oánh. Ngay hành động của Trung Quốc cố tình đâm va vào tàu Việt Nam, phun vòi rồng công suất lớn vào tàu chấp pháp Việt Nam cũng được báo chí Trung Quốc đưa tin công khai. Trung Quốc đã thừa nhận hành động của họ", Phó chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia nhấn mạnh.

Ông Hải cũng cho rằng, việc làm của Trung Quốc ở Biển Đông, nhất là vụ việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 ở vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam, đã làm xấu đi hình ảnh của Trung Quốc. Cộng đồng quốc tế bất bình trước các việc làm của Trung Quốc. Có thể thấy chính sách ngoại giao hòa bình của Trung Quốc chỉ là lời nói suông. Hành động của Trung Quốc ở Biển Đông đang đe dọa hòa bình, an ninh, an toàn hàng  hải của khu vực. Không thể nói đó là nỗ lực hòa bình mà là hành động bạo lực.

“Thực tế, cộng đồng quốc tế có tiếng nói rất mạnh mẽ, có vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông cũng như ngăn chặn các hành động leo thang mới của Trung Quốc. Chúng tôi mong cộng đồng quốc tế tiếp tục có tiếng nói mạnh mẽ hơn nữa”, ông Hải nhấn mạnh.

Đề cập đến vấn đề này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình khẳng định việc duy trì hòa bình ổn định, an ninh và an toàn hàng hải khu vực là lợi ích, trách nhiệm nghĩa vụ tất cả các quốc gia liên quan trong và ngoài khu vực. Cùng cộng đồng quốc tế, Mỹ đã lên tiếng quan ngại và phản đối những hành động gây bất ổn của Trung Quốc. Việt Nam mong muốn Mỹ sẽ có tiếng nói thiết thực.

Về những phát biểu mạnh mẽ của Mỹ và Nhật Bản tại Shangri-La 13 vừa qua, ông Bình cho rằng, nhiều năm trở lại đây, đây là lần đầu tiên cộng đồng quốc tế có phản ứng mạnh mẽ như vậy đối với tình hình ở Biển Đông.

Phát ngôn viên Lê Hải Bình cũng cho hay, Việt Nam hoan nghênh tuyên bố của các lãnh đạo G7 bày tỏ quan ngại sâu sắc về các hành vi gây căng thẳng ở Biển Đông và Biển Hoa Đông. Việt Nam tiếp tục mong muốn các quốc gia, tổ chức quốc tế có tiếng nói mạnh mẽ, hành động thiết thực, giải quyết tranh chấp thông qua cơ sở luật pháp quốc tế.

Trước câu hỏi đặt ra về hiệu quả của đường giây nóng, khi mà từ khi xảy ra khủng hoảng giữa Việt Nam và Trung Quốc, Việt Nam đã dùng đường dây nóng nhiều lần ở nhiều cấp nhưng chưa hiệu quả, ông Bình khẳng định đường đây nóng chỉ hiệu quả nếu hai bên đều có thiện chí, mong muốn giải quyết hòa bình.

“Việt Nam đã có nhiều nỗ lực ở nhiều cấp, nhiều lĩnh vực, nhiều lần để đối thoại với Trung Quốc, nhưng nếu thiện chí chỉ đến từ một phía thì đường dây nóng sẽ không đem lại kết quả. Mọi tranh chấp muốn giải quyết được phải đến từ thiện chí, nỗ lực của hai bên thông qua các biện  pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế”, ông Bình cho hay./.

Quỳnh Anh