Ballet Hồ Thiên Nga- bữa tiệc nghệ thuật đỉnh cao tại Nhà hát Hồ Gươm

Tại Việt Nam, vở Hồ Thiên Nga được trình diễn một cách đầy đủ lần đầu tiên vào năm 1985 dưới sự dàn dựng của chuyên gia Nga. Năm 2019, vở Hồ Thiên Nga tiếp tục được VNOB đầu tư dàn dựng, ra mắt công chúng vào dịp kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Nhà hát. Sau 5 năm, kiệt tác thế giới này tiếp tục được VNOB đưa trở lại trên sân khấu Việt Nam cùng dàn nghệ sĩ ballet trẻ tài năng. Hồ Thiên Nga 2024 được NSƯT Lưu Thu Lan làm biên đạo dàn tập, được xây dựng mang nguyên bản của hai biên đạo múa người Nga Petipa và Ivanov.

Nói về quyết định đưa Hồ Thiên Nga trở lại với sân khấu, NSƯT Phan Mạnh Đức, Chỉ đạo nghệ thuật, Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam, cho biết: “Trong Hồ Thiên Nga, cái thiện và cái ác luôn song hành, tồn tại như bản ngã của con người, tựa như cuộc đấu tranh luôn hiện hữu trong đời sống xã hội. Chỉ có tình yêu và lý tưởng sống cao đẹp mới là cánh cổng dẫn con người vượt qua nghịch cảnh, đến với tình yêu vĩnh cửu. Vì lẽ đó, Hồ Thiên Nga luôn được khán giả chào đón dù ở đâu và trong hoàn cảnh nào. Việc đưa kiệt tác ballet này trở lại sàn diễn là để đáp ứng niềm mong mỏi được thưởng thức nghệ thuật đỉnh cao của khán giả tại Việt Nam”.

"Hồ Thiên Nga" gồm 4 màn, kể câu chuyện đầy kịch tính khi một cô gái xinh đẹp như nàng Odette lại bị ác quỷ nửa người, nửa cú Rothbart biến thành Thiên Nga. Tình yêu vĩnh cửu giữa hoàng tử Siegfried và công chúa Odette trải qua nhiều thử thách, trong đó có sự quyến rũ của Odile, con gái Rothbart. Cuối cùng, Siegfried và Odette đã hy sinh để thoát khỏi lời nguyền và đạt được tình yêu vĩnh cửu.

Trong mô-típ của mỗi câu chuyện cổ tích, những nhân vật hiền lành, đẹp đẽ thường bị ganh tị và áp bức. Nàng Odette ngây thơ, dịu dàng, hiện thân cho ánh sáng, còn Rothbart lại hiện thân cho sự xấu xa, của bóng tối và sự trả thù. Câu chuyện được đẩy lên cao trào một cách mạnh mẽ khi Rothbart - lại là con ác quỷ đó, chen ngang. Hắn bầy ra cái bẫy để lừa hoàng tử Siegfried khiến chàng không thể phá bỏ lời nguyền cho bầy Thiên Nga.

Múa ballet với cách kể chuyện thông qua ngôn ngữ hình thể tuyệt đẹp cùng nghệ thuật biên đạo đầy sáng tạo đang mở ra một khung cảnh kỳ diệu.

NSƯT Thu Hằng trong vai Odette cũng đã rất nỗ lực vượt qua khó khăn để thể hiện sự dịu dàng, thanh khiết khi phải hóa thân thành nàng Thiên Nga Trắng kiều diễm: “Để thể hiện trọn vẹn vai diễn Thiên Nga Trắng, đòi hỏi sự khổ luyện không ngừng, từ ánh mắt, cử chỉ, đến từng động tác tay, hơi thở, để tạo nên hình tượng mong manh và duyên dáng của một Thiên Nga thực thụ. Việc tập luyện trước gương để hoàn thiện từng sắc thái biểu cảm trên khuôn mặt cũng là một phần không thể thiếu. Suốt hơn hai tháng trời chuẩn bị cho vở diễn, chúng tôi không ngừng rèn luyện sức khỏe bền bỉ, dẻo dai để có thể đáp ứng yêu cầu cao của sân khấu rộng lớn như Nhà hát Hồ Gươm”.

Các bước nhảy của NSƯT Thu Hằng mang đến cảm giác nhẹ nhàng, thanh thoát như những cánh Thiên Nga lướt trên mặt hồ. Động tác arabesque của nghệ sĩ đạt đến độ hoàn mỹ với đôi chân thẳng tắp và đôi tay mềm mại, tạo nên những đường cong tuyệt mỹ. Kỹ thuật pirouette của nghệ sĩ cũng đáng kinh ngạc, xoay tròn nhiều lần một cách mượt mà và duyên dáng.

Trái ngược với hình ảnh Thiên Nga Trắng thuần khiết, Lan Nhi trong vai Thiên Nga Đen đã thể hiện những động tác mạnh mẽ và quyến rũ. Kỹ thuật fouette của cô đầy uy lực với những cú xoay tròn nhanh và chính xác, thể hiện sự điêu luyện và đầy kịch tính. Những động tác grand jeté của Lan Nhi cũng rất ấn tượng, với những bước nhảy cao và dứt khoát, tạo nên hình ảnh Thiên Nga Đen đầy quyền lực và mê hoặc.

Âm nhạc của Tchaikovsky có tính chủ đề, lúc nhẹ nhõm quyến rũ lúc dâng trào đầy kịch tính đưa khán giả hòa vào không gian câu chuyện của vở múa một cách đầy thuyết phục. Dàn nhạc dưới sự chỉ huy tài ba của nhạc trưởng Nguyễn Phú Sơn, tạo nên một không gian đầy mê hoặc và cảm xúc.

Trước giờ lên sân khấu, nghệ sĩ nhạc trưởng trẻ Nguyễn Phú Sơn, thủ khoa tốt nghiệp chuyên ngành Sáng tác tại Học viên Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và chuyên ngành Chỉ huy Dàn nhạc tại Nhạc viện Mannheim, CHLB Đức chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi có cơ hội được biểu diễn tại Nhà hát Hồ Gươm, một trong những Nhà hát hiện đại bậc nhất với hệ thống âm thanh tối tân. Tôi cùng các nghệ sĩ đều cảm thấy vô cùng vinh dự khi có cơ hội biểu diễn tại đây. Bản thân tôi, khi có cơ hội cộng tác cùng các nhạc công trong nước và quốc tế, tôi nhận thấy được nỗ lực tập luyện không ngừng nghỉ của các nhạc công Việt Nam, dần dần ngày càng vươn lên, đạt đến trình độ quốc tế”.

Nghệ sĩ Lan Nhi, vai Thiên Nga Đen cho biết: “Vở ballet “Hồ Thiên Nga” đã từng được biểu diễn bởi các nghệ sĩ Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam nhưng ở lần diễn này, chúng tôi may mắn có được cơ hội cộng tác với nhạc trưởng Nguyễn Phú Sơn, người nhạc trưởng vô cùng tài năng. Dưới sự dẫn dắt của những người nhạc trưởng khác nhau cho các nghệ sĩ sự hào hứng xen lẫn với chút lo lắng, hồi hộp bởi cùng một vở diễn nhưng dưới sự chỉ huy của mỗi nhạc trường thì bản thân diễn viên chúng tôi cần phải thay đổi về mặt diễn xuất và đội hình sân khấu để phù hợp với âm nhạc”.

Dưới sự chỉ đạo nghệ thuật của NSƯT Phan Mạnh Đức và biên đạo dàn dựng của NSƯT Lưu Thu Lan, mỗi màn biểu diễn đều được chăm chút tỉ mỉ, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo. Khán giả không chỉ được thưởng thức một vở ballet xuất sắc mà còn được sống trong không gian của tình yêu, sự hy sinh và đấu tranh không ngừng nghỉ.

Bà Beverly Blankenship - Nữ đạo diễn người Áo, chia sẻ cảm xúc sau khi xem các nghệ sĩ biểu diễn: “Tôi đã xem vở ballet Hồ Thiên Nga nhiều lần, bởi tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống về Opera. Đối với buổi diễn sân khấu Nhà hát Hồ Gươm tối nay, tôi đặc biệt yêu thích vẻ đẹp của Thiên Nga Trắng. Phải thú thật, các diễn viên đều trình diễn rất xuất sắc, khiến tôi khó lòng chọn lựa ai là người nổi bật nhất. Tất cả các nghệ sĩ đều tuyệt vời, và tôi thực sự tận hưởng những giây phút tuyệt diệu ở trên sân khấu này”.

Vở ballet "Hồ Thiên Nga" đã đem đến cho khán giả một không gian âm thanh và những vũ điệu nghệ thuật đầy màu sắc và cảm xúc về tình yêu vĩnh cửu. "Hồ Thiên Nga" không chỉ là một buổi biểu diễn nghệ thuật xuất sắc mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về sự phát triển không ngừng, đạt đẳng cấp thế giới của ballet Việt Nam./.