Biến thể Delta gây quá tải hệ thống y tế, làm đảo lộn thành tựu chống dịch của thế giới

Chưa đầy 8 tháng đã lây lan cho 135 quốc gia

Biến thể Delta (còn được gọi là B.1.617.2) là tên của biến thể virus SARS-CoV-2 chủng mới được phát hiện lần đầu tiên tại Ấn Độ vào tháng 12/2020. Biến thể này được xem là nguy hiểm nhất trong số các biến thể của vi rút SARS-CoV-2 phát hiện từ trước đến nay. Chỉ sau 8 tháng, biến thể Delta đã được phát hiện ở ít nhất 135 quốc gia trên toàn thế giới.

Các nhà virus học và dịch tễ học trên thế giới chỉ ra rằng, biến thể Delta là phiên bản lây lan nhanh nhất, mạnh nhất và đáng sợ nhất của virus SARS-CoV-2 gây ra đại dịch mà thế giới đang phải hứng chịu. Biến thể Delta cũng làm đảo ngược hoàn toàn mọi giả định về Covid-19, ngay cả khi các quốc gia đang nới lỏng các biện pháp hạn chế và mở cửa lại nền kinh tế.

Tại Mỹ, đầu tháng 5, Delta mới chỉ chiếm khoảng 1% số ca nhiễm mới, nhưng hiện tại, nó đã lấn lướt tất cả các biến chủng khác của virus SARS-CoV-2. Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, tính đến cuối tháng 7, Delta chiếm tới hơn 93% số ca nhiễm mới ở Mỹ. Tốc độ lây lan nhanh chóng của biến chủng này khiến giới khoa học lo ngại về những biến đổi khó lường của nó trong tương lai.

Nhiều quốc gia từng hy vọng rằng, khi 70-80% dân số được tiêm chủng cùng với tỷ lệ dân số có miễn dịch sau khi mắc Covid-19 sẽ giúp khống chế đại dịch này. Tuy nhiên, sự xuất hiện của Delta khiến ngưỡng miễn dịch cộng đồng lên tới 90%. Xét phạm vi toàn cầu, để đạt mục tiêu đó có thể mất vài năm.

Một nghiên cứu của các chuyên gia tại Australia mới đây cho thấy chủng virus Delta dường như có thể khiến những người trẻ, khỏe mạnh có nguy cơ bị biến chứng tim mạch và làm gia tăng tỷ lệ tử vong ở nhóm đối tượng này.

Không chỉ nguy hiểm người lớn, tại Mỹ, theo dữ liệu gần đây của Hiệp hội Bệnh viện Nhi và Học viện Nhi Khoa Mỹ (AAP), biến thể Delta làm gia tăng số bệnh nhi nhập viện, gây các triệu chứng nặng hơn ở trẻ nhỏ, không đơn thuần là triệu chứng nhẹ tương tự cúm mùa như trước đây. Theo đó, nhiều trẻ bị suy hô hấp nặng, viêm phổi và phải can thiệp phổi tích cực, thậm chí phải đặt nội khí quản trong những khu điều trị đặc biệt.

Gây quá tải cho hệ thống y tế

Tại Việt Nam, các chuyên gia nhận định, biến thể Delta xuất hiện phổ biến trong đợt dịch thứ tư, từ Bắc Ninh, Bắc Giang lan ra TP.HCM và lan khắp các tỉnh thành. Kể từ thời điểm bùng phát (27/4) đến nay, Việt Nam ghi nhận 261.412 bệnh nhân Covid-19. Trong khi đó, tổng số ca bệnh của cả 3 đợt dịch trước đó cộng lại chỉ chưa đến 5.000.

Chỉ trong một thời gian rất ngắn, số ca mắc tại Việt Nam đã tăng rất cao. Biến thể Delta lây nhanh, mạnh, lan rộng và khó kiểm soát. TPHCM hiện đang là nơi bị tấn công nặng nề nhất bởi Covid-19. Hiện thành phố này ghi nhận 144.770 F0. Số ca mắc trong ngày có lúc lên trên 6.000 và hiện tại đang đi ngang trong khoảng 3000-4000 ca.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định, đợt dịch này sẽ kéo dài hơn so với các đợt dịch trước, gây tác động trên diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, phát triển kinh tế, xã hội. "Chu kỳ lây nhiễm hiện nay chỉ còn 2 ngày chứ không phải 5 ngày như trước đây tính toán", Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.

PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng sự kiện y tế công cộng cho hay, tại Việt Nam thời gian qua, biến thể Delta lây lan rất nhanh trong các khu cách ly cũng như tại bệnh viện và cộng đồng.

Chỉ trong vòng vài ngày, nhiều trường hợp từ F1 đã trở thành F0, F2 cũng trở thành F0, từ một ổ dịch lan đến rất nhiều ổ dịch khác. Virus lây mạnh trong môi trường kín như trong nhà, khu vực tập trung đông người, nhà máy, xí nghiệp, quán ăn uống. Ông Trần Đắc Phu nhấn mạnh, do tốc độ lây lan của chủng Delta rất nhanh, chỉ cần tiếp xúc ở cự ly dưới 2m trong thời gian ngắn đã có thể nhiễm bệnh.

TS.BS Vũ Minh Điền, Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng đánh giá sự nguy hiểm của biến thể Delta: "Biến thể Delta có tốc độ lây lan nhanh, mạnh và gia tăng ca mắc trong thời gian rất ngắn, gây ra áp lực quá tải cho hệ thống y tế. Do đó, việc chuẩn bị hệ thống y tế cho điều trị là cấp thiết hơn bao giờ hết đối với tất cả các quốc gia trong giai đoạn này".

Tại cuộc Họp báo Chính phủ thường kỳ tối 11/8, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã thông tin về tình hình điều trị bệnh nhân Covid-19 tại các tỉnh thành phía Nam, cho biết hiện tại có sự quá tải ở TP.HCM và các tỉnh, thành.

Được biết, từ ngày 16/8, Bộ Y tế tiến hành thí điểm mô hình điều trị các bệnh nhân Covid-19 tại nhà đối với các ca bệnh ở TP.HCM với hy vọng sẽ giảm tải cho hệ thống y tế, giúp kiểm soát dịch bệnh trong thời gian sớm nhất.

"Hãy tiêm bất kỳ loại vắc xin có sẵn khi đến lượt bạn"

Tiêm chủng vắc xin hiện vẫn được các chuyên gia y tế đánh giá là phương pháp hiệu quả nhất giúp bảo vệ con người khỏi sự tấn công của virus, dù các biến thể mới của SARS-CoV-2 có thể tác động ít nhiều đến hiệu quả của vắc xin.

Tuy nhiên, có một sự thật rằng, với biến thể siêu lây nhiễm như biến thể Delta thì với người đã tiêm đủ liều vắc xin vẫn có thể nhiễm Covid-19, nhưng sẽ giảm được tử vong và tình trạng bệnh nặng.

Đánh giá vắc xin vẫn có hiệu quả tốt trong việc ngăn ngừa mắc bệnh nặng Covid-19 bởi biến thể Delta, TS Kidong Park, Trưởng Đại diện WHO Việt Nam khuyến cáo: "Hãy tiêm bất kỳ loại vắc xin có sẵn khi đến lượt bạn. Vắc xin giúp bảo vệ bạn và cả những người xung quanh bạn. Vắc xin cũng sẽ làm giảm nguy cơ biến thể Delta lan truyền trong cộng đồng và gây ra các biến thể mới".

Một chuyên gia điều trị bệnh nhân Covid-19 nặng tại Việt Nam đánh giá, khi chủng Delta khiến dịch lan mạnh ra cộng đồng, Việt Nam không nằm ngoài quy luật về tỷ lệ nặng và tử vong của thế giới. Người dân chỉ có thể sống chung với dịch bệnh nếu có "bảo hộ" để tránh nguy cơ tử vong khi mắc bệnh, chính là vắc xin phòng Covid-19.

Trường hợp chưa thể tiếp cận vắc xin, bạn nên tuân thủ các hướng dẫn phòng chống dịch của Bộ Y tế, đặc biệt là thông điệp 5K: Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tập trung - Khai báo y tế để ngăn dịch bệnh lây lan mạnh hơn./.