(Tổ Quốc) - Công ty dầu mỏ nhà nước Trung Quốc đã rút khỏi thỏa thuận trị giá 5 tỷ USD về phát triển một phần mỏ khí đốt tự nhiên ngoài khơi khổng lồ của Iran, Bộ trưởng dầu mỏ Cộng hòa Hồi giáo Iran cho biết hôm Chủ nhật.
Trước đó, tập đoàn Total SA của Pháp cũng đã rút khỏi thỏa thuận này do các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Không thể "kháng cự" trừng phạt Mỹ
Thỏa thuận về mỏ South Pars này diễn ra sau khi Iran đạt được thỏa thuận hạt nhân với các cường quốc thế giới năm 2015. Đây dường như chỉ là một trong những thiệt hại về mặt kinh doanh mới nhất trong chiến dịch gây sức ép của Mỹ đối với Tehran sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận này.
Động thái này cũng diễn ra khi Trung Quốc và Mỹ đang rơi vào cuộc chiến thương mại của chính họ. Bắc Kinh và Washington đã đánh thuế hàng tỷ USD với hàng hóa khác của nhau.
Bộ trưởng Dầu khí Iran Bijan Zangeneh, được hãng thông tấn SHANA trích dẫn, cho biết hôm Chủ nhật rằng, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc CNPC đã "không còn nằm trong dự án này nữa". Ông không nói rõ hay đưa ra bất kỳ lý do nào cho việc rút lui này, dù SHANA đưa tin rằng CNPC đã rút khỏi hợp đồng phát triển mỏ khí này.
Các quan chức ở Bắc Kinh cũng chưa đưa ra phản hồi về thông tin này.
Total và CNPC đã lần lượt rút khỏi South Pars. Ảnh: AP.
Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif đã bày tỏ quan ngại riêng vào hôm Chủ nhật về chiến dịch của Mỹ chống lại Tehran và tác động của nó đối với các khoản đầu tư nước ngoài.
"Chúng tôi đã phải đối mặt với nhiều vấn đề trong lĩnh vực đầu tư vì chính sách gây sức ép tối đa của Hoa Kỳ, ông Zarif phát biểu với một ủy ban quốc hội, theo hãng tin bán chính thức Tasnim. "Chúng tôi đang cố gắng để loại bỏ các vấn đề này".
Nhà phân tích chính trị Saeed Leilaz tại Tehran cho biết ông tin rằng mặc dù Trung Quốc rời khỏi dự án, nhưng Trung Quốc sẽ vẫn là đối tác thương mại chính của Iran.
Trung Quốc có vai trò
Leilaz cho hay, vì một phần lớn doanh thu dầu từ Trung Quốc vẫn nằm tại nước này, điều cho phép Tehran mua hàng hóa mà họ cần từ Trung Quốc mà không cần chuyển tiền từ Iran, do đó tránh được các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hệ thống ngân hàng Iran.
Iran nắm giữ trữ lượng khí đốt tự nhiên lớn thứ hai thế giới và trữ lượng dầu lớn thứ tư thế giới.
Phần lớn khí đốt tự nhiên của họ đến từ mỏ South Pars khổng lồ, nơi cùng chia sẻ với Qatar. Kế hoạch ban đầu cho sự phát triển của South Pars bao gồm xây dựng 20 giếng và hai cơ sở đầu nguồn. Dự án này có công suất 2 tỷ feet khối khí đốt tự nhiên mỗi ngày.
Theo các điều khoản của thỏa thuận ban đầu, Total có 50,1% cổ phần, CNPC nhận 30% và công ty Petropars của Iran nhận 19,9%. Với việc Total rút lui, CNPC đã tiếp quản cổ phần của công ty Pháp. Bây giờ Petropars sẽ phát triển mỏ khí đốt này một mình, ông Zangeneh nói.
Total lần đầu tiên rút khỏi Iran vào năm 2006 khi các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc được áp đặt vì lo ngại chương trình nguyên tử của Iran sẽ được sử dụng để chế tạo vũ khí hạt nhân. Tehran đã tuyên bố họ duy trì chương trình của mình chỉ nhằm mục đích hòa bình. Iran cũng đã hủy một hợp đồng khác với CNPC vào năm 2012 trong bối cảnh các lệnh trừng phạt quốc tế ngày càng gia tăng – điều dẫn đến sự hạ nhiệt với thỏa thuận hạt nhân năm 2015.
Sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Tehran hơn một năm trước, Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran nhằm khiến nước này không bán được dầu ra nước ngoài và nền kinh tế sẽ tê liệt. Iran đã đáp trả bằng cách dần phá vỡ các điều khoản của thỏa thuận hạt nhân. Vào cuối tháng 9, Mỹ đã trừng phạt các hãng vận tải Trung Quốc mà họ cho biết đang vận chuyển dầu thô của Iran.
Gần đây, cũng có một loạt các cuộc tấn công trên khắp Trung Đông mà Mỹ đổ lỗi cho Iran. Căng thẳng lên đến đỉnh điểm vào ngày 14 tháng 9, khi một cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái vào cơ sở xử lý dầu lớn nhất thế giới tại Ả Rập Saudi và một mỏ dầu khác, đã khiến giá dầu tăng đột biến theo tỷ lệ lớn nhất kể từ Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991. Trong khi phiến quân Houthi ở Yemen, được cho là đồng minh của Iran, tuyên bố nhận trách nhiệm thì Saudi vẫn cho rằng Iran chắc chắn là người sự bảo trợ cho hoạt động này.
Iran phủ nhận việc có liên quan và đã cảnh báo bất kỳ cuộc tấn công trả đũa nào nhắm vào họ sẽ dẫn đến một cuộc chiến toàn diện.
