(Tổ Quốc) - Chiều ngày 10/2/2025, Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) đã có văn bản số 101/DSVH-DT gửi Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang về việc cháy tại di tích quốc gia chùa Làng Vẽ, phường Thọ Xương, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang.
- 23.12.2024 Thủ tướng chỉ đạo giải pháp cấp bách phòng cháy, chữa cháy dịp Tết
- 25.10.2024 Vụ cháy chùa Phổ Quang: Đoàn chuyên môn Bộ VHTTDL khuyến nghị một số giải pháp "cấp cứu" di sản
- 23.10.2024 Cháy chùa Xuân Lũng: Bộ VHTTDL yêu cầu khẩn trương có biện pháp bảo vệ bảo vật quốc gia
- 06.09.2024 Khuyến cáo an toàn phòng cháy, chữa cháy, tai nạn, sự cố trong mùa mưa, bão
- 30.08.2024 Thủ tướng chỉ đạo tăng cường bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn giao thông, phòng cháy, chữa cháy dịp nghỉ Lễ Quốc khánh 2/9
Theo đó, văn bản nêu rõ, Cục Di sản văn hóa nhận được thông tin di tích quốc gia chùa Làng Vẽ, phường Thọ Xương, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang bị cháy vào khoảng 01 giờ sáng ngày 10/02/2025. Về việc này, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với chính quyền địa phương khẩn trương kiểm tra thực tế tại di tích, có ngay biện pháp bảo vệ di tích, đồng thời đánh giá mức độ thiệt hại và đề xuất phương án xử lý, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trước 10h ngày 11/02/2025.
Chùa Vẽ bị lửa thiêu rụi
Trước đó, vào khoảng 1 giờ sáng 10/2, một số người dân trên địa bàn phát hiện ngọn lửa bốc lên từ nhà tam bảo nên thông báo đến lực lượng cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH).
Nhận được tin báo, hơn 40 cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh, Công an TP. Bắc Giang và Công an phường Thọ Xương đã có mặt triển khai phương án dập lửa, chữa cháy, bảo vệ hiện trường.
Sau khoảng 30 phút, đám cháy được khống chế, không để xảy ra cháy lan sang các nhà dân quanh khu vực. Nhà tam bảo có diện tích khoảng 50 m2, không lưu giữ các tượng phật cổ hay đồ thờ quý giá khác.
Theo thông tin từ hiện trường, đám cháy không gây thiệt hại về người nhưng toàn bộ mái nhà, nhiều tượng phật bằng gỗ, khung nhà hư hỏng nặng. Lực lượng chức năng tiếp tục điều tra nguyên nhân, thống kê thiệt hại.
Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang Nguyễn Sĩ Cầm cho biết, ngay sau khi xảy ra vụ cháy tại chùa Làng Vẽ (phường Thọ Xương, TP. Bắc Giang), sáng nay 10/2, lãnh đạo Sở VHTTDL và các đơn vị chuyên môn đã có mặt tại hiện trường di tích, đánh giá sơ bộ thực trạng, nguyên nhân và bước đầu chỉ đạo biện pháp xử lý, khắc phục hậu quả cũng như sớm đề xuất phương án tu bổ, tôn tạo chùa Làng Vẽ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của nhân dân.
Sau khi xảy ra vụ hỏa hoạn, Sở VHTTDL Bắc Giang đã ban hành hai công văn chỉ đạo liên quan: Công văn số 225 /SVHTTDL-QLDSVH gửi UBND TP. Bắc Giang, Bảo tàng tỉnh đề nghị báo cáo về vụ cháy; Công văn số: 226 /SVHTTDL - QLDSVH gửi UBND TP. Bắc Giang về việc tăng cường biện pháp đảm bảo an toàn cho di tích chùa Làng Vẽ.
Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang cho biết, vào hồi 1h00 ngày 10/02/2025, chùa Làng Vẽ (phường Thọ Xương, TP. Bắc Giang)- di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia, xếp hạng năm 1994 đã bị cháy tòa Tam bảo.
Để có cơ sở báo cáo UBND tỉnh và Bộ VHTTDL theo quy định, Sở VHTTDL đề nghị UBND TP. Bắc Giang chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan báo cáo nhanh về vụ cháy, xác định rõ nguyên nhân, đề xuất biện pháp xử lý, khắc phục; gửi báo cáo về Sở VHTTDL trước 16h30' ngày 10/2/2025.
Sở VHTTDL giao Bảo tàng tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan: chụp ảnh chi tiết hiện trường vụ cháy, lập thành hồ sơ ảnh có chú thích cụ thể (thể xây, cấu kiện gỗ, tài liệu, hiện vật,...
Trên cơ sở Hồ sơ xếp hạng di tích, lập bản kê đánh giá tài liệu, hiện vật bị hư hại (tên gọi, chất liệu, niên đại, hiện trạng, sơ đồ bài trí…). Đồng thời, báo cáo về giá trị di tích chùa Làng Vẽ, các giai đoạn tu bổ, tôn tạo chùa và tài liệu, hiện vật trong thời gian qua; gửi kết quả về Sở VHTTDL trước 14h00 ngày 11/2.
Hiện trường sau vụ cháy
Cũng theo chỉ đạo từ Sở VHTTDL Bắc Giang, để kịp thời có phương án đảm bảo an toàn cho di tích, Sở đề nghị UBND TP. Bắc Giang triển khai việc tăng cường bố trí lực lượng công an, dân quân tự vệ địa phương phong tỏa, bảo vệ nghiêm ngặt hiện trường, không cho người không có phận sự ra vào.
Triển khai ngay phương án bao che toàn bộ khu vực xảy ra hỏa hoạn, đảm bảo phục vụ công tác điều tra của lực lượng chức năng.
Tăng cường tuyên truyền, thông tin kịp thời, chính xác vụ việc, ổn định tình hình, an ninh trật tự trên địa bàn.
Vẻ đẹp của Chùa Vẽ trước khi xảy ra hỏa hoạn (ảnh Báo Bắc Giang)
Rà soát, thống kê thiệt hại do vụ cháy gây ra; chủ trì mời các cơ quan có liên quan họp thống nhất biện pháp xử lý trước mắt, cũng như lâu dài; sớm đề xuất phương án tu bổ, tôn tạo chùa Làng Vẽ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của nhân dân.
Cũng theo ông Nguyễn Sĩ Cầm, lãnh đạo tỉnh, TP. Bắc Giang, Sở VHTTDL và các cơ quan chức năng trên địa bàn đặc biệt quan tâm, chỉ đạo sát sao các nội dung liên quan đến vụ việc đáng tiếc vừa xảy ra.
Các tượng Phật được sơn son thiếp vàng có niên đại vài trăm năm tại Chùa Vẽ
"Song song với việc làm rõ nguyên nhân và các giải pháp khắc phục hậu quả, ngành văn hóa Bắc Giang sẽ sớm triển khai rà soát tổng thể các di tích trên địa bàn, đặc biệt chú trọng các biện pháp đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ, phòng chống mất cắp, bảo vệ các hiện vật quý trong từng di tích.
Thời gian qua, Sở VHTTDL tỉnh Bắc Giang cũng đã liên tục ban hành các văn bản chỉ đạo, nhắc nhở về những nội dung này tại các di tích trên địa bàn, đặc biệt trong dịp lễ hội, đầu Xuân mới", ông Nguyễn Sĩ Cầm thông tin./.
Chùa Vẽ, gọi đầy đủ hơn là Chùa Làng Vẽ là tên gọi nôm, tên chính là Huyền Khuê tự. Chùa Vẽ được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 1994. Đây là ngôi chùa cổ, nằm ở vị trí đặc biệt trong lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc ta. Đồng thời, cũng là minh chứng cho sự tài ba trong chiến lược quân sự của cha ông ta, dân tộc ta.
Ngôi chùa nằm ngay ở vị trí cửa ngõ thành phố Bắc Giang hướng từ Lạng Sơn về Hà Nội, là địa bàn quan trọng trong trận chiến Chi Lăng - Xương Giang, năm 1427.
Chiến thắng tại thành Xương Giang có ý nghĩa quyết định thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi, Nguyễn Trãi lãnh đạo sau 10 năm chiến đấu. Chiến thắng ghi dấu mốc chấm dứt 20 năm đô hộ tàn bạo của nhà Minh, quyết định nền độc lập dân tộc vào thế kỷ XV.
Trong trận chiến Chi Lăng – Xương Giang ở địa điểm thành Xương Giang, để ngăn quân xâm lược, cha ông ta đã cho xây thành kiên cố ở phía trước, phía sau thì dựng thành lũy giả tạo cảm giác điệp trùng khiến quân thù chùn bước. Vị trí bên ngoài, thành lũy xây thật giờ đây gọi là làng Thành, ở phía bên trong thành lũy giả được gọi là làng Vẽ.
Ngôi chùa không chỉ là nơi thờ tự mà còn là chứng nhân lịch sử của nhiều thời kỳ, phản ánh sự phát triển của Phật giáo và nghệ thuật kiến trúc truyền thống Việt Nam.
Trong quá trình tu sửa vào năm 2018, người dân phát hiện ba bệ chân tảng đá hoa sen với phong cách kiến trúc của thời Trần (thế kỷ XIII-XIV) dưới nền tòa Tam Bảo. Bệ đá chân tảng có cạnh hình vuông, chất liệu đá xanh, bề mặt trang trí hình hoa sen được bố cục các cánh thành một vòng tròn. Hoa sen bao gồm 16 cánh chính và 16 cánh phụ ở dưới. Viền theo các cánh sen có một đường được chạm chìm. Phát hiện này mở ra cái nhìn mới về lịch sử xây dựng của chùa Vẽ, có thể từ thời Trần
Chùa Vẽ rộng khoảng 5.000 m2, kiến trúc theo lối chùa truyền thống Bắc Bộ với cách bố trí nội công - ngoại quốc, gồm các hạng mục tam quan, khuôn viên sân vườn, tòa tam bảo, hai dãy hành lang, nhà chung kiểu chồng diêm. Phía sau hậu đường là nhà thờ tổ 5 gian, cạnh có nhà Trai, nhà in Kinh, nhà Tạo soạn, nhà Khách và bên dưới là điện thờ Mẫu.
Ngôi chùa cổ còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật có giá trị, tiêu biểu là hệ thống tượng Phật cổ. Mỗi pho tượng đều được tạc quy chuẩn, sơn son thếp vàng công phu, phản ánh giai đoạn phát triển nghệ thuật điêu khắc thời Lê Trung Hưng. Các tài liệu, hiện vật khác như bát hương, mõ gỗ, nhang án thời Nguyễn (thế kỷ XIX), chuông đồng thời Tây Sơn và cây hương đá thời Lê niên hiệu Vĩnh Thịnh (1705-1720) vẫn được lưu giữ tại chùa, mang giá trị lịch sử văn hóa, giá trị nghiên cứu khoa học.
