Câu chuyện của những nhân chứng lịch sử "Trại Davis"

Thông qua tọa đàm, Ban tổ chức mong muốn được tri ân và làm sống lại câu chuyện lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam 50 năm về trước và hoạt động thực thi Hiệp định Paris của các thành viên Ban liên lạc Trại Davis, qua đó, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm và sự cần thiết trong việc gìn giữ truyền thống “uống nước nhớ nguồn,” lan tỏa tình yêu quê hương, đất nước.

Ngày 27/1/1973, sau gần 5 năm đàm phán, Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam đã được ký kết. Hiệp định gồm 9 chương, 23 điều với những nội dung chủ yếu là: Hoa Kỳ cùng các nước khác cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam. Hoa Kỳ hoàn toàn chấm dứt chiến tranh xâm lược, chấm dứt sự dính líu về quân sự và can thiệp vào nội bộ của miền Nam Việt Nam, tôn trọng quyền tự quyết và bảo đảm các quyền tự do dân chủ của nhân dân miền Nam Việt Nam.

Trại Davis, nguyên là một trại lính của quân đội Mỹ, nằm gần sát phía Tây Nam sân bay Tân Sơn Nhất (nay thuộc phường 4, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh) là trụ sở của Ban liên lạc Trại Davis và là nơi hai đoàn đại biểu quân sự của ta đóng quân. Tại Trại Davis nằm sâu trong sân bay Tân Sơn Nhất, chính quyền Sài Gòn cho rào kín nhiều tầng dây thép gai, cô lập hai phái đoàn ta với bên ngoài. Xung quanh trại, đối phương dựng 13 tháp canh lúc nào cũng thấp thoáng bóng lính, suốt ngày đêm chĩa súng vào trại.

Với sự đấu tranh trực diện, quyết liệt, khôn khéo và đầy quả cảm của các thành viên trong Ban liên lạc Trại Davis đã góp phần thúc đẩy việc hoàn thành trao trả tù quân sự và tù dân sự của các bên bị bắt trong chiến tranh, buộc quân đội Hoa Kỳ và quân đồng minh phải rút hết ra khỏi miền Nam trong thời hạn 60 ngày, yếu tố quan trọng nhất làm chuyển biến so sánh lực lượng trên chiến trường có lợi cho cách mạng, tạo ra bước ngoặt quyết định và điều kiện chủ yếu để đi đến “đánh cho ngụy nhào”.

Chia sẻ tại tọa đàm, Đại tá Đào Chí Công, sỹ quan đối ngoại Văn phòng Đoàn đại biểu quân sự Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, Trưởng ban liên lạc cựu chiến binh Ban Liên hiệp Quân sự Trại Davis cho hay Trại Davis là nơi hai đoàn đại biểu quân sự miền Bắc và miền Nam (Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam) đóng quân.

“Dù đã lường trước những hiểm nguy khi đấu tranh chính trị ngay tại ‘hang ổ’ của địch, song không thể ngờ rằng khó khăn đã ập đến ngay khi chúng tôi từ Hà Nội đến sân bay Tân Sơn Nhất”- Đại tá Đào Chí Công kể.

Phía Chính quyền Sài Gòn đã yêu cầu đoàn đại biểu quân sự làm thủ tục nhập cảnh như để ngầm khẳng định rằng Việt Nam Cộng hòa là một một quốc gia riêng.

“Đó là một yêu cầu vô lý, vi phạm Hiệp định Paris bởi Việt Nam là một đất nước thống nhất. Chúng tôi đã kiên quyết đấu tranh để bác bỏ yêu cầu này. Chính quyền Sài Gòn nhượng bộ song lại cho xe cắm cờ trắng ra đón chúng tôi về Trại Davis. Lại một lần nữa, phái đoàn phản đối vì chúng tôi là lực lượng thực thi Hiệp định Paris vì mục đích hòa bình chứ không phải những người đầu hàng,” Đại tá Đào Chí Công cho biết thêm.

Tại tọa đàm, những người tham dự cũng đã được lắng nghe nhiều câu chuyện từ Đại tá Đinh Quốc Kỳ, sỹ quan liên lạc phái đoàn; ông Phạm Văn Lãi, người cắm cờ giải phóng trên đỉnh tháp nước Trại Davis; ông Nguyễn Hùng Trí, phiên dịch viên Phái đoàn; ông Trương Việt Cường, cán bộ kỹ thuật Thông tấn xã Việt Nam…

Được biết, trong thời gian tới, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III mong muốn Ban liên lạc Trại Davis tiếp tục đồng hành cùng Trung tâm trong các hoạt động sưu tầm và phát huy giá trị tài liệu, kỷ vật liên quan đến quá trình thực thi Hiệp định Paris./.