Chấm dứt tình trạng lạm thu, phải hạn chế “nở rộ” các khoản thu khác

Không chỉ ở Hải Phòng, nhiều tỉnh thành khác như Thanh Hóa, Bình Phước… cũng đã có những trường hợp để xảy ra lạm thu khi chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là năm học mới sẽ bắt đầu. Hiện trạng này khiến không ít cha mẹ học sinh phải lo lắng về những khoản thu phát sinh đầu mỗi năm học của con em mình.

Phụ huynh lo lắng trước những khoản thu đầu năm học mới (ảnh: BaoKiemtoanNhanuoc)

Bộ Giáo dục và Đào tạo: Cần chấm dứt tình trạng năm nào cũng lạm thu

Để ngăn chặn tình trạng lạm thu, cần phải có các biện pháp xử lý kiên quyết vì có chấm dứt lạm thu, lợi dụng danh nghĩa để thu các khoản thu bất hợp lý… thì những chính sách mới của ngành GDĐT mới thực sự có ý nghĩa. Theo Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ GDĐT Trần Tú Khánh, cần chấm dứt tình trạng năm nào cũng lạm thu và người đứng đầu cơ sở giáo dục địa phương, đặc biệt là Sở GDĐT phải gánh một phần trách nhiệm. Tình trạng lạm thu đã xảy ra từ nhiều năm nay, trong năm học 2017-2018, Bộ cũng cùng với các địa phương và cơ quan thanh kiểm tra, xử lý quyết liệt; đã có những trường hợp đau lòng như kỉ luật và khởi tố người đứng đầu trường.

Cũng theo ông Khánh, để xảy ra tình trạng lạm thu thì trách nhiệm lớn nhất là của người đứng đầu cơ sở giáo dục đó. Liên quan đến Ban đại diện cha mẹ học sinh khi đứng ra tổ chức thu một số khoản thu trong trường học thì trong Thông tư 55 (Thông tư 55/2011/TT-BTC-BGDĐT ngày 20/11/2011 của Bộ GDĐT về Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh) đã nói rất rõ: Ban đại diện cha mẹ học sinh có quyền từ chối những gợi ý, kêu gọi các khoản đóng góp không phù hợp. Nếu nhà trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh hiểu, nắm rõ quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của mình, công khai minh bạch các khoản thu chi… để thực hiện đúng và có sự chia sẻ với những phụ huynh khác thì sẽ không xảy ra tình trạng lạm thu.

Cùng đó là các khoản thu khác như cho, biếu tặng… (thực hiện theo Thông tư 29/2012/TT-BGDĐT ngày 10/9/2012 của Bộ GDĐT), trong điều kiện nguồn lực nhà nước cho giáo dục còn hạn hẹp, nếu không có các nguồn tài chính từ cho, biếu, tặng đặc biệt nguồn xã hội hóa để cùng gánh vác với ngành Giáo dục thì sẽ rất khó khăn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Bộ GDĐT đã có văn bản hướng dẫn các khoản xã hội hóa, nguồn cho biếu tặng gửi các cơ sở giáo dục để triển khai thực hiện đúng, hiệu quả.

Miễn học phí nhưng phải hạn chế “nở rộ” các khoản thu đầu năm học

Trước những chính sách mới về miễn học phí đối với một số cấp học, lớp học bắt đầu thực hiện từ năm học tới, nhiều cha mẹ học sinh đã không giấu được mừng vui khi giờ đây đã bớt đi được một gánh nặng học phí, đặc biệt là đối với những gia đình công nhân, nông dân ở nông thôn. Thế nhưng cũng nhiều người tỏ ra lo lắng trước hiện trạng lạm thu đầu năm học mới với sự phình ra của những khoản thu trong trường học.

Trao đổi về những đổi mới liên quan tới chính sách học phí dành cho học sinh, Vụ trưởng Trần Tú Khánh cho biết, hiện trong Nghị quyết của Chính phủ đã trình sửa đổi Nghị định 86 (Nghị định 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ), năm học 2018-2019 sẽ miễn học phí cho trẻ em 5 tuổi các vùng đặc biệt khó khăn, các vùng bãi ngang ven biển và hải đảo. Lộ trình tiếp theo, trong dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi, Bộ cũng đề xuất với Chính phủ, Quốc hội có lộ trình miễn với cấp học 9 năm.

Để hạn chế “nở rộ” các khoản thu đầu năm, Bộ GDĐT hàng năm đều cố gắng rà soát các văn bản pháp quy để hạn chế tối đa, đồng thời gắn kết với các kế hoạch thanh kiểm tra và chỉ đạo các địa phương rà soát phát hiện và xử lý kịp thời.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần kêu gọi Ban đại diện cha mẹ học sinh và phụ huynh cả nước, cũng hiểu đúng về huy động các nguồn thu từ xã hội. Bên cạnh các khoản thu kêu gọi xã hội hóa và tài trợ, nhà trường cũng rất cần sự ủng hộ của hội phụ huynh học sinh tùy mức độ khả năng của từng gia đình; nhưng tuyệt đối cấm các khoản thu áp đặt, cào bằng. Đặc biệt, nhà trường phải công khai minh bạch với các khoản thu này. Đây có thể coi như một khoản ngân sách, cần thực hiện đúng theo các quy định của luật, như xây dựng, đấu thầu, mua sắm...

Hy vọng với sự vào cuộc của cả xã hội, việc chấn chỉnh tình trạng lạm thu và việc thu lợi dụng hội cha mẹ phụ huynh học sinh sẽ được chấn chỉnh trong năm học mới, từ đó tạo ra môi trường giáo dục trong sạch, lành mạnh hơn, khiến cha mẹ học sinh được yên lòng phần nào trước thềm những năm học mới bắt đầu.

Quỳnh Nga