Đại sứ các nước thích thú trải nghiệm bảo vệ và phát huy giá trị Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt

Tham dự Chương trình có ngài Gaman Oleksandr, Đại sứ Ukraine; ngài Keijo Novarto, Đại sứ Phần Lan; bà Joanna Skoczek, Trưởng phái đoàn Đại sứ quán Ba Lan; ngài Hynek Kmoniček, Đại sứ CH Séc; ngài Jamale Chouaibi, Đại sứ Maroc; bà Carmen Cano de Lasala, Đại sứ Tây Ban Nha. Tại chương trình, Đại sứ các nước đã được tham quan, tìm hiểu về Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt thông qua giới thiệu về Tam Tòa Thánh Mẫu; trải nghiệm dự thực hành nghi lễ hầu đồng...

Tại chương trình, Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu đạo mẫu Việt Nam chia sẻ: Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ không chỉ là một yếu tố văn hóa đặc sắc của người Việt, mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của cộng đồng. Tín ngưỡng này tập trung vào việc thờ cúng các vị thần linh, trong đó có Mẫu – một biểu tượng của sự che chở, bảo vệ và mang lại may mắn cho con người. Trong tín ngưỡng thờ Mẫu. Mỗi một vị Thánh Mẫu đều có những đặc trưng riêng và được thờ cúng để cầu mong sức khỏe, tài lộc và bình an cho gia đình, cho dân tộc.

Đạo Mẫu là tín ngưỡng bản địa có nguồn gốc từ lâu đời, đã từng tồn tại trong thời kỳ lâu dài của lịch sử chế độ phong kiến, nhất là từ thế kỷ 15 đến 19 phát triển mạnh mẽ trong xã hội hiện nay, ở cả đồng bằng, đô thị và miền núi đã góp phần tạo nên bức tranh đa dạng và phong phú của tôn giáo tín ngưỡng Việt Nam.

Tín ngưỡng thờ Mẫu không chỉ đơn thuần là một hình thức tôn giáo, mà còn là một nét văn hóa đặc trưng thể hiện sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, đất trời và các thế lực siêu nhiên. Nó phản ánh tâm hồn và tình cảm của người Việt đối với mẹ, với đất, với trời, và với những giá trị văn hóa truyền thống. Thông qua các truyền thuyết, sự kiện lịch sử, nghi lễ phong phú và các lễ hội đặc sắc, Đạo Mẫu đã trở thành một bảo tàng sống, phản ánh đa dạng các khía cạnh văn hóa truyền thống cần được gìn giữ và phát huy cho các thế hệ mai sau. Đồng thời tín ngưỡng thờ Mẫu luôn thích ứng với những thay đổi của hoàn cảnh lịch sử, hòa quyện cùng nhiều tôn giáo khác, góp phần tô điểm cho bức tranh văn hóa đa chiều của văn hóa dân tộc.

Hầu đồng là nghi lễ quan trọng nhất trong thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của Việt Nam. Trong nghi lễ hầu đồng đã hội tụ một hệ thống tri thức và văn hóa phong phú, bao gồm các hoạt động tích hợp những giá trị văn hóa nghệ thuật được dân gian đúc kết từ bao đời nay với một hệ thống kho tàng các di sản như lễ hội, lên đồng, hát văn, cầu cúng và những yếu tố văn hóa dân gian như trang phục, âm nhạc và múa. Sự kết hợp nghệ thuật của những yếu tố này đã tạo nên một "bảo tàng sống" trong việc gìn giữ những giá trị lịch sử và bản sắc văn hóa của người Việt về văn học, âm nhạc, về vũ đạo, mỹ thuật, kiến trúc, lễ hội dân gian và nghệ thuật trình diễn.

Đặc biệt, nghi lễ Hầu bóng - Lên đồng đã sản sinh ra loại hình âm nhạc hát văn, một trong hai thể loại dân ca tiêu biểu của người Việt, góp phần vào kho tàng âm nhạc thế giới. Trải qua quá trình bảo tồn và phát triển, tín ngưỡng thờ mẫu đã hội tụ các thành tố chủ yếu của văn hóa dân gian như: nghệ thuật ngữ văn dân gian, nghệ thuật biểu diễn dân gian, nghệ thuật tạo hình dân gian, lễ hội, phong tục nên hầu đồng được các chuyên gia văn hóa quốc tế nhận định là một "kho tàng sống của di sản văn hóa Việt". Vì thế, tháng 12/2016, UNESCO đã công nhận "Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.

Nghệ nhân ưu tú Đặng Ngọc Anh cho biết thêm, đây là dịp để các đại sứ nói riêng và bạn bè quốc tế nói chung hiểu về tín ngưỡng thờ Mẫu và văn hóa Việt Nam. Mong rằng tín ngưỡng thờ Mẫu được lan tỏa tới các nước để kiều bào Việt Nam đang sinh sống ở nước ngoài và nhân dân các nước bạn hiểu về những giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam nói chung và tín ngưỡng thờ Mẫu nói riêng.

Chia sẻ cảm nhận về Tín ngưỡng thờ Mẫu, bà Iryna Gaman, phu nhân Đại sứ Ukraine cho biết: "Chúng tôi vô cùng vui mừng khi được trải nghiệm một tín ngưỡng rất đặc biệt, một công trình văn hóa công phu của Việt Nam. Trong quá trình thực hành, nghệ nhân đã hóa thân vào các nhân vật lịch sử, tín ngưỡng của các bạn và chúng tôi đã được trải nghiệm cùng nghệ nhân. Đây là di sản văn hóa có giá trị và ý nghĩa rất cao của Việt Nam, được gìn giữ và trao truyền đến nay là hơn 500 năm. Tôi rất vui khi có dịp trải nghiệm, hiểu hơn về văn hóa của Việt Nam và từ đó thêm yêu đất nước của các bạn, gần gũi với đất nước các bạn. Chương trình đã mở cánh cửa trong trái tim chúng tôi đối với Việt Nam".

Đã làm việc tại Việt Nam 4 năm nhưng Đại sứ Phần Lan Keijo Novarto cho biết, đây là lần đầu tiên ông được tìm hiểu và trải nghiệm với di sản Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt. "Tôi không thể nói hết được cảm giác thích thú. Đất nước chúng tôi cũng có những tôn giáo riêng và những niềm tin riêng. Nhưng với tín ngưỡng thờ Mẫu, tôi cảm nhận được một giá trị cao cả, đó là sự ban tặng, cho đi, che chở của người Mẹ. Tôi biết đây đang là mùa xuân, mở đầu cho mùa lễ hội của các bạn và mở đầu cho một năm, được trải nghiệm những nghi thức của tín ngưỡng, tôi thực sự đã tiếp nhận được những kiến thức mới, những cảm nhận mới, một nét đẹp văn hóa tâm linh vô cùng tuyệt vời. Điều chúng tôi thấy ngạc nhiên là sự giữ gìn văn hóa và việc trao đi những giá trị văn hóa của các bạn. Các bạn đang gìn giữ rất tốt giá trị văn hóa, di sản mà UNESCO đã ghi danh"- ngài Đại sứ chia sẻ./.